Hermes gooit bedrijfsvoering om voor elektrisch busvervoer Zuidoost-Brabant

De nieuwe busconcessie in Zuidoost-Brabant gaat pas in december van dit jaar in, maar vervoerder Hermes is nu al druk bezig met de voorbereiding hiervan. Daarbij gaat het niet alleen om de aanschaf van 43 nieuwe elektrische bussen en de laadinfrastructuur die nodig is om deze bussen te kunnen laten rijden, maar moet de dochter van Connexxion ook voldoende nieuwe mensen aannemen en alle huidige chauffeurs bijscholen. “Het is hard werken en spannend”, vertelt Hermes-directeur Juul van Hout. “Maar ook heel leuk. Onze hele bedrijfsvoering moet hierdoor op de schop.”

Dat vereist inspanning van alle medewerkers. Ze krijgen bijvoorbeeld – om van alle veranderingen op de hoogte gesteld te worden – vijf keer een twee uur durende uitleg over alle veranderingen per december. “Maar we hebben echt iets leuks te vertellen nu”, aldus Van Hout. “We hebben de aanbesteding gewonnen en kunnen vertellen dat we nieuwe bussen krijgen en dat er nieuwe mensen bijkomen.”

Planning

Omdat deze 43 bussen, de zogenaamde Evolans-bussen, allemaal tegelijkertijd op 11 december worden ingezet, dient de vervoerder op die datum helemaal klaar te zijn. De dienstregeling moet vanaf dat moment aangepast zijn op de inzet van elektrische bussen en een precieze planning is daarvoor zeer belangrijk. Maar Hermes neemt geen risico op het gebied van materieel. Van de 43 elektrische bussen die VDL levert, zullen er altijd een aantal bussen bij de laadpalen op de remise opgeladen worden.

Er zullen bovendien voldoende pantografen geplaatst worden, zodat er altijd bussen geladen kunnen worden; ook wanneer één van de pantografen kapot is of onderhouden wordt. “We nemen alle veiligheidsmarges in acht, zodat we geen risico lopen”, zegt Van Hout. “Maar dit is nodig, want we willen niet in de problemen komen met het onderhoud of wanneer er een bus stuk gaat.

Laden op locatie

De elektrische bussen zullen in eerste instantie slechts naar een beperkt aantal locaties rijden, voornamelijk vanaf het NS-station in Eindhoven naar Eindhoven Airport of naar de High Tech Campus. De vervoerder heeft overwogen om de laadpunten op de eindstations te plaatsen, maar dit bleek geen optie. Omdat ook het plaatsen van laadpalen op het busstation bij het treinstation in Eindhoven lastig te organiseren was, worden alle pantografen nu bij de remise geplaatst.

“Op busstation Neckerspoel is sprake van een dynamische toewijzing van de halte, wat inhoudt dat de bussen niet op een vaste plek aankomen, maar bij aankomst een bushalte krijgen toegewezen”, legt Van Hout uit. Dit zou moeten veranderen om op het busstation pantografen te kunnen plaatsen. De remise van Hermes ligt echter maar enkele minuten rijden van het busstation af. “Het station is altijd het eindpunt van de route, dus alle reizigers stappen hier uit de bus”, vertelt Van Hout. “Het is om die reden net zo gemakkelijk om de bus voor het laden naar de garage te laten rijden.”

Elektrische bussen

De inzet van deze elektrische bussen – die geladen moeten worden bij de remise – vereist wel een andere manier van werken voor de chauffeurs. De chauffeurs kunnen namelijk niet zomaar meer een bus meenemen na hun pauze en het kan zelfs gebeuren dat chauffeurs tijdens hun dienst van bus moeten wisselen. Bovendien komen er nieuwe lijnen, nieuwe roosters en andere manieren om pauze te hebben. Van Hout: “De hele manier van roosteren wordt aangepast op een nieuwe dienstregeling waarin deze elektrische bussen zijn opgenomen.”

De elektrische bussen worden gebouwd door VDL en kunnen ongeveer drie uur rijden, wat gelijk staat aan ongeveer 80 kilometer. Hierna moeten de bussen weer opgeladen wordt. De bussen worden altijd bij de pantografen geladen, zowel ’s nachts als tussen de diensten. Ook dit zal in de roosters verwerkt en opgenomen moeten worden. “We moeten dus precies uittekenen waar de bus blijft, zodat we geen problemen krijgen met bussen die halverwege de lijn stilvallen”, aldus Van Hout.

Extra personeel

Met ingang van de nieuwe concessie wil Hermes nieuw personeel aannemen om het vervoer te kunnen verzorgen. “Idealiter zouden we willen dat we deze mensen allemaal in huis hebben in november”, zegt Van Hout, “We hebben nu besloten om de krachten die in de vakantieperiode het verlof opvangen, in dienst te houden. Dan hebben we weliswaar twee maanden lang extra mensen in huis, maar die kunnen we goed gebruiken om elke chauffeur een dag lang te laten wennen aan de nieuwe bussen en Engelse les te laten volgen, zodat ze de toeristen vanaf het vliegveld goed kunnen helpen.”

Van Hout benadrukt hoe belangrijk hij het vindt dat alle chauffeurs leren rijden met de elektrische bussen. De bussen worden geleidelijk geleverd, waardoor er al maanden voor december elektrische bussen aanwezig zijn op de remise van Hermes. Die kunnen dan gebruikt worden om chauffeurs hiermee ervaring te laten opdoen. “We willen in de praktijk ervaren hoe het gaat”, zegt Van Hout. “Elektrisch rijden is toch anders qua gas geven, remmen en sturen. Bovendien willen we ook kijken hoe andere weggebruikers reageren op deze bussen. Horen ze de bus bijvoorbeeld wel aankomen?”

Bestek

De provincie Noord-Brabant schreef een tender uit die op zijn minst uitdagend te noemen is. Hermes, de huidige vervoerder in de concessie SRE in Zuidoost-Brabant, was de enige vervoerder die zich überhaupt inschreef. Dat is nogal een unicum in de OV-wereld.

“Het was inderdaad een heel uitdagend bestek”, geeft Van Hout toe. “Maar je moet voorop willen lopen in de gevraagde ontwikkelingen. En we hebben na het uitbrengen van het bestek heel goed gekeken naar wat we hier redelijkerwijs konden aanbieden. Door de inzet van 43 elektrische bussen, wordt dit de grootste zero emissie-concessie in heel Europa.”

Gefaseerd invoeren

Hoewel de tender uitdagend was, legt Van Hout uit dat het voordelig is dat de busvloot gefaseerd mag worden vervangen. “Vroeger was het in de bedrijfsvoering gebruikelijk dat ongeveer tien procent van de volledige busvloot jaarlijks vervangen werd. Wij willen dat de hele vloot over vijf jaar al volledig emissievrij is en dit betekent dat de hele busvloot moet worden vervangen. Maar het is een voordeel dat de provincie ons de vloot gefaseerd laat vervangen. We kunnen dus nog gewoon een aantal oudere dieselbussen (EEV) blijven gebruiken.”

Hermes blijft ongeveer 100 dieselbussen voorlopig nog gewoon gebruiken. Deze bussen worden wel opgeknapt en worden overgespoten in de kleuren rood en wit, zodat ze beter passen bij de kleuren van de nieuwe bussen die worden geleverd en de kleuren van de bussen waarmee Arriva in de rest van Brabant rijdt. Die dieselbussen van Hermes hoeven pas over vijf jaar vervangen te worden. Van Hout: “Dat is goed, want de techniek is over vijf jaar volledig anders.”

Tests

Dit betekent echter geenszins dat Van Hout nu twijfelt aan de techniek die wordt ingevoerd. Volgens de Hermes-directeur is de techniek van elektrische bussen nu al dusdanig ver ontwikkeld dat de invoering van de elektrische bussen in Eindhoven goed zou moeten verlopen. Hij heeft bovendien veel vertrouwen in de Eindhovense busbouwer, waarmee vanaf het begin een goede samenwerking is geweest.

De busfabrikant heeft al elektrisch busvervoer getest in Keulen en vindt het net zo belangrijk als Hermes dat de bussen succesvol gaan rijden. “Het is voor VDL ook een proeftuin natuurlijk”, vertelt Van Hout. “Wanneer het niet goed gaat, wordt deze partij net zo goed aangekeken. Andersom: als het wel goed gaat, zetten we een nieuwe standaard neer voor komende tenders.”

Inge Jacobs