‘Nieuwe staatssecretaris dient fouten in concessies te herstellen’

Er zitten fouten in de wijze waarop NS en ProRail worden beoordeeld door het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Dit is te zien aan de recentelijke problemen op het spoor zoals de weersomstandigheden, de intercitystatus van Schiedam en het materieeltekort. Het is aan de nieuwe staatssecretaris Sharon Dijksma om deze fouten in de vervoer- en beheerconcessie aan te pakken. Dit zegt Rikus Spithorst van de Maatschappij Voor Beter OV in zijn column.

COLUMN – Op het moment dat ik dit schrijf, laat de spoorsector zich weer eens van zijn slechtste kant zien. Op allerlei plekken is de treindienst fors uitgedund wegens kapotte wissels of gestrande treinen. Een extra beschamende tekortkoming is, dat er tot 10 uur vanmorgen geen treinen reden tussen Amersfoort en Apeldoorn. “Wegens weersomstandigheden.” Er blijkt ijzel aan de bovenleiding te zetten, doordat het een of twee graden vroor. Technici vertelden mij vanmorgen, dat dit werd verergerd doordat daar wegens werkzaamheden vannacht geen treinen konden rijden, zodat de ijzel helaas niet van de bovenleiding kon worden geschraapt. Ik ben hiervan niet onder de indruk. Het vriest amper, dus veel ijzel kan het niet zijn, op die rijdraden.

IJzelschakelingen

Maar waarom is er vanmorgen niet zo’n ouderwetse elektrische locomotief van roestrijden.nl uitgerukt? Roestrijden.nl verhuurt juist voor dit soort klusjes treinen aan ProRail. Die oude treinen gebruiken veel stroom, waardoor de ijzel van de bovenleiding af smelt. En waarom heeft ProRail eigenlijk besloten de ijzelschakelingen af te schaffen? Met die ijzelschakelingen kan op een baanvak waar geen treinen zijn (zoals nu dus tussen Amersfoort en Apeldoorn) een flinke stroom door de bovenleiding worden gevoerd. Gevolg: door de warmte smelt de ijsafzetting. Klaar.

Ik weet het: het is niet de rol van de reizigersbelangenbehartiger om op de stoel van de directie van vervoerders of infrabeheerders te gaan zitten, maar soms wil ik er het zwijgen niet toe doen. Zeker niet, wanneer foute beleidsbeslissingen – met veel reizigershinder tot gevolg – worden weggemoffeld onder de noemer “weersomstandigheden”.

Intercitystation

Dat geldt ook voor Kamerleden. Die zwijgen evenmin. De afgelopen week maakten diverse Kamerleden zich sterk voor het behoud van de positie van Schiedam als Intercitystation. Het komt NS en ProRail logistiek niet zo goed uit om in de toekomst Intercity’s in Schiedam te laten stoppen, en Kamerleden lopen daartegen te hoop. Eigenlijk is dat raar. Immers, namens Voor Beter OV heb ik ooit gesteld dat in de vervoerconcessie van de NS een lijst moet staan van welke stations de Intercity-status moeten hebben, zodat raar gedrag kan worden tegengegaan.

Nu zie je dat een uit de hand gelopen tramhalte als Heemstede-Aerdenhout een Intercitystation is, terwijl veel belangrijkere stations die status niet hebben. Of dreigen te verliezen, dus. De Kamerleden die nu te hoop lopen tegen het dreigende verlies van de Intercitystatus van Schiedam, beschikten destijds over mijn notitie inzake het verplicht aanwijzen van die Intercitystations. Die suggestie hebben de Kamerleden niet overgenomen. Dat is hun goed recht, maar dan nu jammeren over Schiedam? Krokodillentranen. Voor op de bühne.

Materieelgebrek

Dat geldt evenzeer voor de aanbeveling om de NS niet alleen af te rekenen op punctualiteit, maar ook op de verhouding tussen geplande en gerealiseerde treinlengte. Op papier lijkt het alsof het wel redelijk gaat op het spoor. Maar in de cijfers staat nergens dat door het materieelgebrek veel treinen veel te kort zijn, waardoor reizigers als haringen in een ton worden vervoerd, of zelfs wegens plaatsgebrek op het perron achterblijven.

Overigens, ook voor wat betreft het meten van de reizigerspunctualiteit is het wachten nog steeds op een goede methodiek. Die was bij de concessieverlening afgesproken, maar ik zie er nog niets van.

Sharon Dijksma

Echt. Er zitten verschrikkelijke weeffouten in de vervoerconcessie van de NS en de beheerconcessie van ProRail. Ik ben erg blij met de komst van de nieuwe staatssecretaris van IenM, Sharon Dijksma. Ik ken haar als een politica die voor de duvel niet bang is. Ze houdt van stevig aanpakken en doorpakken.

Ik hoop dat zij het zal aandurven de concessies van NS en ProRail te herijken op al die punten waarvan nu duidelijk is geworden dat het verkeerd uitpakt. De uitgangspunten heb ik voor haar ambtsvoorganger al eens opgeschreven. Ik stuur haar graag een kopietje.

Rikus Spithorst is voorzitter van de Maatschappij voor Beter OV