‘Decentrale overheden moeten aan de slag met Wet Lokaal Spoor’

Provincies en metropoolregio’s worden verantwoordelijk voor de aanleg en het beheer van het regionale railnetwerk. Een belangrijk aspect daarbij is de spoorveiligheid. Dat staat in de nieuwe Wet lokaal spoor. Deze wet richt zich voornamelijk op het tram- en metrovervoer, maar biedt ook ruimte voor zwaar goederenvervoer. Dit betekent dat decentrale overheden allerlei vraagstukken moeten oplossen zoals het beleggen van het beheer, het verstrekken van veiligheidscertificaten en indienststellingsvergunningen en het verrichten van ongevallen-onderzoek. Dat zegt advocate Viola Sütő van LegalRail.

Met de komst van de Wet lokaal spoor, die op 1 december van dit jaar volledig in werking treedt, worden decentrale overheden verantwoordelijk voor de borging van het beheer van het hele lokale spoorwegnet en de veiligheid op het lokale spoor. In de huidige situatie is het zo geregeld dat het beheer van de railinfrastructuur weliswaar een taak is van de regio’s, maar dat dit grotendeels in handen is van de vervoerders.

De nieuwe Wet lokaal spoor regelt dat de provincies en metropoolregio’s hardere taken en verantwoordelijkheden krijgen rond de lokaal spoorwegen. De regio’s worden in het nieuwe sturingsmodel asseteigenaar én assetmanager. Zij kunnen zelf vervoerders en beheerder aanwijzen.

Spoorbeheer

Sütő: “De decentrale overheden dragen zorg voor de veiligheid op en nabij de spoorwegen, het beheer en het verkeer en vervoer. Decentrale overheden zijn verantwoordelijk voor vervoersconcessies en zij wijzen, ten behoeve van het beheer, beheerders aan.”

“In de regio Rotterdam bestaat bijvoorbeeld de unieke situatie van de ombouw van de Hoekse Lijn tot metroverbinding. ProRail is op dit traject de beheerder van de Hoekse Lijn. De Hoekse Lijn is nu nog hoofdspoorweg-infrastructuur. Je kunt je afvragen of het nodig is om een beheerder te hebben tijdens de ombouw. Metropoolregio Rotterdam Den Haag kan ook een beheerder aanwijzen zodra de ombouw klaar is. Bij de Betuweroute heeft de beheerder ook pas tegen het einde van de aanleg de concessie gekregen.”

Hoekse Lijn

De komende jaren wordt er gewerkt aan de ombouw van de Hoekse Lijn om deze geschikt te maken voor metrovoertuigen. De spoorlijn verbindt het centrum van Rotterdam en Hoek van Holland en wordt daar verlengd tot het nieuwe station Hoekse Lijn strand.

Op dit moment rijden er passagierstreinen van NS en goederentreinen over deze spoorverbinding. In 2017 neemt stadsvervoerder RET het passagiersvervoer over met metro’s die samen met goederentreinen over deze spoorlijn gaan rijden.

Heropening spoorlijnen

De Wet lokaal spoor biedt volgens de advocate ook mogelijkheden voor lokale spoorgoederenlijnen. Gedacht wordt bijvoorbeeld over de heropening van een deeltraject van het ‘Duits Lijntje’. Deze spoorverbinding werd in het verleden voor het spoorgoederenvervoer tussen Boxtel en Duitsland gebruikt. De provincie Noord-Brabant pleit al een aantal jaren voor de reactivering van een klein deel van deze spoorlijn, zodat lokale aan- en afvoermogelijkheden naar en van terminals vergroot worden.

“De nieuwe Wet lokaal spoor biedt hier ruimte voor. De regering wilde deze wet in eerste instantie alleen laten gelden voor het personenvervoer. Gaandeweg het wetgevingstraject is zij tot het inzicht gekomen om ook het goederenvervoer hierbij te betrekken. Dit vergroot de flexibiliteit.”

Rollend materieel

Een van de opgaves waar de overheden nog voor staan, is duidelijkheid verschaffen over het verstrekken van veiligheidscertificaten voor rollend materieel, vertelt de advocate. “Voertuigen die over lokale spoorwegen rijden, krijgen veiligheidscertificaten van decentrale overheden. Voor specifiek ‘lokaal’ materieel, trams en metro’s bijvoorbeeld, is dit al een hele opgave voor de decentrale overheid. Voor goederentreinen die ook de landsgrenzen overgaan, geldt dat deze vallen deze onder Europese richtlijnen met bijbehorende vergunningen.”

“Nu rijst de vraag: hoe gaan de decentrale overheden de toegang voor de spoorgoederenvervoerders regelen? Zou een Europees veiligheidscertificaat voldoende zijn om een veiligheidscertificaat te krijgen die aan de Wet lokaal spoor voldoet? Decentrale overheden kunnen voor dergelijke al op grond van de Spoorwegwet ‘gecertificeerde’ voertuigen ontheffing verlenen, maar de decentrale overheid zal hier wel over na moeten denken.”

Marieke van Gompel

Advocate Viola Sütő van LegalRail geeft spoorbedrijven en decentrale overheden op woensdag 18 maart uitleg over wat de nieuwe Wet lokaal spoor voor hen inhoudt. Zij doet dat tijdens een workshop op Rail-Tech 2015 in de Jaarbeurs in Utrecht. Op de beursvloer worden op 17, 18 en 19 maart gratis workshops over diverse kwesties die in de spoorsector spelen. Bekijk hier het complete programma.