Rechter: onderzoek mogelijkheden korting op anonieme OV-chipkaart
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) moet alsnog een onderzoek uitvoeren naar de manier waarop NS omgaat met kortingsabonnementen en reisgegevens. Het bestuursorgaan moet in ieder geval nagaan welke mogelijkheden er zijn voor reizigers om gebruik te maken van een kortingsabonnement op een anonieme OV-chipkaart. Dit heeft de rechtbank in Arnhem dinsdag bepaald.
Dit besluit van de rechtbank zou er uiteindelijk toe kunnen leiden dat het mogelijk wordt om een voordeelurenabonnement af te sluiten in combinatie met een anonieme OV-chipkaart. Nu is het bij NS nog noodzakelijk dat een reiziger zijn reisgegevens deelt om gebruik te kunnen maken van een kortingsabonnement.
Een reiziger stapte naar de rechtbank omdat hij weigert gebruik te maken van een persoonlijke OV-chipkaart omdat hij dan zijn reisgegevens moet afgeven. De man vroeg zich daarop af of die verwerking van reisgegevens wel echt nodig is om te kunnen reizen met korting en vond het discriminatie richting reizigers die wilden reizen op een anonieme OV-chipkaart.
Verkennend onderzoek
Om die reden trok de reiziger eerder al bij verschillende instanties aan de bel. Vorig jaar stelde ook de Autoriteit Persoonsgegevens op basis van een verkennend onderzoek dat NS de Wet bescherming Persoonsgegeven (Wbp) niet heeft overtreden en de AP zag dus geen reden om handhavend op te treden. Er was bij een kortingsabonnement namelijk sprake van wederzijdse verplichtingen. Dit betekent ook dat de twee partijen elkaar moeten kunnen aanspreken als de verplichtingen niet worden nagekomen en daarom is de uitwisseling van gegevens nodig.
De rechtbank was ook van mening dat de Wbp niet overtreden wordt, maar vond ook dat de AP het onderzoek naar alternatieve mogelijkheden onvoldoende heeft uitgevoerd. AP zou in het verkennend onderzoek namelijk louter hebben gekeken naar eerdere onderzoeken over de verwerkingen van persoonsgegevens met de OV-chipkaart door NS, het antwoord op kamervragen van de desbetreffende staatssecretaris in 2009 en de algemene voorwaarden van de NS en TLS.
Alternatieve oplossingen
Dit is onvoldoende en om die reden heeft de rechtbank aan het bestuursorgaan opgelegd om meer onderzoek te doen naar alternatieve, minder ingrijpende, mogelijkheden om de reisgegevens te registreren. Zo moet de Autoriteit Persoonsgegeven nagaan of de mogelijkheden die de reiziger zelf heeft bedacht uitgevoerd kunnen worden. Daar had de AP tijdens het eerste onderzoek namelijk geen rekening mee gehouden.
Zo wees deze reiziger op de mogelijkheid om een persoonlijk voordeelurenabonnement en een anonieme OV-chipkaart te gebruiken, waarop voorafgaand aan elke reis de korting op de kaart kan worden geladen. Hierdoor worden de reisbewegingen alleen verwerkt op de anonieme kaart terwijl aan de hand van de persoonlijke kaart met voordeelurenabonnement kan worden geverifieerd of de reiziger recht heeft op korting. Tevens zou deze reiziger een oplossing hebben bedacht voor het kunnen vragen van vergoeding bij bijvoorbeeld vertraging.
De rechter vond dat de AP die mogelijkheden in ieder geval moet onderzoeken. De OV-chipkaart voldoet weliswaar aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens, zo stelde de rechter, maar het blijft wel degelijk relevant om te onderzoeken of een ander systeem mogelijk is, waarbij minder persoonsgegevens worden verwerkt en toch rekening gehouden wordt met de belangen van NS en TLS. “Het blijft immers de vraag of het voor de uitvoering van de overeenkomst nodig is dat reisgegevens worden verwerkt”, aldus de rechter.
