‘OV kan nieuwe reizigers bereiken door Mobility as a Service’

De OV-sector dient nu aan de slag te gaan om in te spelen op de mogelijkheden van Mobility as a Service, oftewel MaaS, waarbij reizigers tegen een vast bedrag gebruik kunnen maken van OV, deelauto’s, taxi’s en fietsen. “De sector zou MaaS niet moeten zien als een bedreiging, maar juist als een kans”, vertelt Jillis Mani, business consultant bij InTraffic. “Wanneer de sector hier op de juiste manier mee omgaat, kan MaaS het OV juist helpen om beter in te spelen op de vraag van reizigers.”

Mani is in december vanuit Connekt op studiereis gegaan naar Zweden en Finland, landen waar ze veel verder zijn met de ontwikkelingen op het gebied van MaaS. Zowel in Helsinki als in Göteborg zijn al pilots van start gegaan waar MaaS in de praktijk wordt gebracht. In die pilots zijn mobiliteitsplatformen ontwikkeld, waarbij reizigers voor een vast bedrag gebruik kunnen maken van het traditionele OV, maar ook van deelauto’s, taxi’s en fietsen. “Een soort Netflix op mobiliteit”, aldus Mani.

Bedreiging

“Wanneer mensen massaal hun auto gaan delen, zou dit een bedreiging kunnen betekenen voor het traditionele OV.” Daarom is het belangrijk dat vervoerders goed nadenken over deze ontwikkelingen en hier tijdig op inspelen. Door MaaS krijgen vervoerders beter inzicht in mobiliteitswensen van reizigers. Voor de drukke gebieden in de randstad betekent dit dat er flexibel omgegaan kan worden met ritplanningen en inzet van materieel en in de provincie kan vraaggestuurd OV worden georganiseerd op basis van real-time reizigerswensen. Openbaar vervoer vormt zo de ruggengraat van een nieuw MaaS-concept.”

In Zweden en Finland hebben ze dit gerealiseerd door een puntensysteem, waarbij het huren van een auto veel meer punten kost dan een rit met de trein. Reizigers kunnen dus niet anders dan ook met het OV reizen, vooral op trajecten waar OV een goed alternatief is voor de deelauto. “Vervoerders moeten er voor openstaan om zich aan te sluiten bij een MaaS-platform. Ze kunnen hiermee juist reizigers bereiken die eerder nooit in het OV stapten.”

Advies

Mani stimuleert de Nederlandse mobiliteitssector om vooral naar relevante voorbeelden te kijken in andere landen. Daar heeft hij onder meer geleerd dat het heel belangrijk is om onderling goede afspraken te maken. “MaaS klinkt heel mooi, maar de ontwikkeling van zo’n systeem kost veel tijd. Er moet aan open standaarden, interfacing en apps wordt gewerkt.”

Hij roemt de rol van de overheid in Finland en Zweden. Zij faciliteren MaaS en de verschillende concepten die hier al zijn gerealiseerd, onder andere door wet- en regelgeving voor de uitwisseling van data. In Nederland is het geschikte raamwerk hiervoor nog niet gecreëerd.

Overheden

Vervoerders wijzen daarom vaak naar de concessieregels, waardoor een pilot met MaaS niet zou mogen. Maar juist vervoerders worden door concessieverleners wel eens verweten niet innovatief genoeg te zijn en niet na te denken over het vervoer van de toekomst.

Het lijkt dus zaak dat er duidelijk en pro-actief overleg plaatsvindt tussen vervoerders die straks deel moeten nemen aan MaaS-platformen, de landelijke overheid die de benodigde wetgeving voor MaaS kunnen faciliteiten en regionale concessieverleners. “Het is te gemakkelijk voor vervoerders en overheden om zich achter elkaar te verschuilen.”

Benodigdheden

Juist omdat het lang duurt om een goedwerkend MaaS-platform te ontwikkelen, is het belangrijk om al een begin te maken. Want het hele systeem moet kloppen om goed geïmplementeerd te kunnen worden, zo meent Mani. De reisinformatie dient altijd juist te zijn, alle informatie over de verschillende modaliteiten moet aan elkaar worden gekoppeld en het betalingssysteem moet worden opengesteld.

Er moet dus ook een link gelegd worden met de wegbranche, waaronder leasemaatschappijen en deelfiets-leveranciers. “Hiervoor zou de OV-sector zich kunnen aansluiten bij landelijke initiatieven, zoals het ‘maasifest’ van Connekt. Alleen als we integraal met elkaar samenwerken kunnen we van MaaS een succes maken voor alle reizigers.”

Multimodaal

Een MaaS-oplossing is pas echt geslaagd als die multimodaal is, vindt de business consultant. “Als we mensen willen overhalen om de auto te laten staan of zelfs weg te doen, moet het systeem in één keer kloppen. Mensen moeten na hun reis altijd thuiskomen, anders zullen ze er de volgende keer geen gebruik meer van maken.”

Hij adviseert daarom om in een klein, afgebakend gebied te beginnen, zoals de Zuidas, en om in eerste instantie vooral in te spelen op jongeren. “Zij zijn zich bewust van wat mobiliteit kost en daar bestaat een hoge welwillendheid.”

Lees ook: ‘Maak nieuwe generatie via OV-studentenkaart wegwijs in wereld van MaaS’