‘Advies ACM opvolgen voor eerlijke aanbesteding Limburgs treinvervoer’

De aanbevelingen die Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft gedaan in de Quickscan personenvervoer per spoor 2013 dienen snel concreet ingevuld te worden. Een eerlijk verloop van de aanbesteding van het treinvervoer in Limburg in het voorjaar 2014 hangt daar van af. Dat zegt Manu Lageirse van Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN). 

ACM wil tarieven en voorwaarden vooraf kunnen toetsen om regionale vervoerders transparant inzicht te geven bij aanbestedingen van treinconcessies. Nu kan de waakhond alleen nog maar achteraf zaken toetsen. De ACM vraagt daarom een uitbreiding van haar bevoegdheden.

ACM concludeert in het rapport dat regionale treinvervoerders te afhankelijk zijn van de NS en Trans Link Systems (TLS), de organisatie achter de OV-chipkaart. Dat gaat volgens de waakhond ten koste van de dienstverlening aan de reiziger.

Bevoegdheid

ACM wil de bevoegdheid krijgen om vooraf zaken te kunnen toetsen zoals tarieven en voorwaarden in plaats van achteraf, zoals dat nu gebeurt. Op die manier wil ACM zorgen dat regionale vervoerders beter weten waar ze aan toe zijn. Daardoor wordt het makkelijker voor ze om aan aanbestedingen mee te doen. Mansveld zegt dat ze die bevoegdheid ‘in beschouwing’ zal nemen bij de wijziging van Wet Personenvervoer 2000 (WP 2000).

Daar is volgens Lageirse wel haast bij, omdat de aanbesteding van het treinvervoer in Limburg al in het voorjaar van 2014 start. “Wij kunnen deze concessie gaan verliezen als wij niet de juiste cijfers van NS krijgen. Wij hebben al lange discussie of de cijfers die de NS meet, juist zijn.” Manu Lageirse is tevens directeur van Veolia.

Informatie delen

Ook onderzoeksbureau Twynstra Gudde stelde afgelopen woensdag bij de presentatie van het onderzoeksrapport Quickscan impactanalyse ‘Vierde Europese spoorwegpakket’ dat NS structureel weigert om relevante gegevens te delen.

Lageirse: 

“Het gevaar bestaat dat wij denken dat een spoorlijn bijvoorbeeld 10 miljoen euro oplevert, terwijl dat in werkelijkheid 15 miljoen euro is. Met die kennis zou je minder subsidie vragen van de provincie.”

Beheer stations

ACM adviseert in het rapport verder dat het beheer van de stations wordt afgesplitst van de NS. Uitsluitend NS heeft het recht stations te exploiteren, ook op de stations waar NS als vervoerder niet komt. Mansveld legt de aanbeveling voor de afsplitsing van de stations naast zich neer. Ze wil dat NS onder meer via een netverklaring per station aan regionale vervoerders aangeeft welke tarieven en voorwaarden worden gehanteerd voor het leveren van diensten en voorzieningen op stations.

Lageirse: “Wij hopen dat er in de Tweede Kamer een meerderheid komt die op zijn minst de stations waar NS nu niet meer rijdt, af te splitsen. Daar blijven wij ons hard voor maken.”

Level playing field

Als regionale treinvervoerders op een station een klantenbalie of winkel willen openen, dan moeten ze bij de NS langs. ACM concludeert dat deze onderhandelingen vervolgens moeizaam verlopen en dat NS onvoldoende geprikkeld wordt om zich in te zetten voor zaken die goed zijn voor de reiziger.

Bij biedingen op concessies voor regionale spoorlijnen heeft NS vervolgens het voordeel dat hieruit inkomsten gegenereerd kunnen worden die de exploitatie financieel kunnen helpen. Andere vervoerders hebben die mogelijkheid niet, zodat een level playing field ontbreekt.

Contract opzeggen

Veolia diende eerder een klacht in bij ACM over de kaartverkoopautomaat van NS op het station Limburg. De vervoerder had de kaartverkoopautomaat niet langer nodig vanwege het reizen met de OV-chipkaart. De NS-directie liet echter weten dat het niet mogelijk was om het contract op te zeggen en dat de vervoerder moest blijven betalen.

De OV-concessie in Limburg loopt in december 2016 af. De aanbesteding van de concessie die zowel uit het bus- als treinvervoer in Limburg bestaat, start begin 2014. De provincie hoopt in het najaar van 2014 over te kunnen gaan tot gunning van de nieuwe concessie. Daarna heeft de nieuwe vervoerder twee jaar de tijd om de start van het bus- en treinvervoer voor te bereiden.

Marieke van Gompel