Huges: NS gaat rol op regionale markt herzien

NS gaat haar rol op de regionale markt herzien en neemt daarover binnenkort een besluit. Ook opent het spoorbedrijf haar deuren voor Autoriteit Consument en Markt om voorafgaand aan een aanbesteding mee te kijken. Dat zei directeur Timo Huges donderdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.

NS heeft onlangs de concessie voor het vervoer op het hoofdrailnet onderhands gegund gekregen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. “Afgelopen najaar hebben wij de verantwoordelijkheid gekregen om de komende tien jaar treinen op het hoofdrailnet te laten rijden. We hebben er samen met ProRail de handen aan vol om dit te doen.”

“De reiziger wil van alle ongemakken af. Dat vraagt om krachtige regie. Samenwerking gaat niet vanzelf. Dat kan door regie. Dit kan alleen door één partij die hier geen belang bij heeft”, vindt Huges.

Samenwerking

Huges ging kort in op de situatie bij de OV-concessie in Limburg, waarbij twee bestuurders van dochterbedrijf Abellio/Qbuzz op non-actief zijn gesteld wegens fraude. “Dit gaat tegen alles in waar NS voor staat. We gaan kijken hoe dit heeft kunnen gebeuren en hoe dit in de toekomst kan worden voorkomen.” Volgens de directeur past NS nu bescheidenheid. “Dit is geen boetekleed. Het is aan de provincie Limburg om te beslissen wat zij hiermee doet.

De NS-topman zegt dat hij zich bij zijn aanstelling tot doel had gesteld om eenheid te creëren binnen de OV-wereld. “Dit is nog steeds een van mijn belangrijkste doelstellingen.” Struikelblok daarbij is volgens hem dat “de huidige OV-markt niet werkt”, omdat het “deels overheid deels markt is”. “Dit leidt in de praktijk tot verwarring”, zegt hij.

Marktwerking

Volgens directeur Anne Hettinga van Arriva heeft marktwerking het openbaar vervoer juist heel veel gebracht na de invoering van de Wet Personenvervoer 2000. “Na de introductie van de marktwerking, hebben we sprongen vooruitgemaakt. Zonder concurrentie wordt niemand scherp.”

Het probleem in het huidige OV is volgens Hettinga dat er geen gelijk speelveld is. “Regionale vervoerders hebben geen enkele kans om te winnen. Dat betekent dat deze partijen gedemotiveerd raken. We moeten een gelijk speelveld creëren. Dan doet iedereen weer mee.”

Rechtszaken

Directeur Manu Lageirse van Veolia betreurt het dat door de gepleegde fraude het aanbesteden in een negatief daglicht is gekomen. “Het is belangrijk dat er onderscheid wordt gemaakt tussen de feiten en de commotie. Onderzoek van KpVV heeft aangetoond dat het aanbod van openbaar vervoer sinds de introductie van marktwerking voor hetzelfde geld met dertig procent is gestegen. Daarnaast is de klanttevredenheid toegenomen.”

Tegelijkertijd hebben de vervoerders met meer rechtszaken te maken dan hen lief is, geeft Lageirse. “We starten rechtszaken echter niet omdat we het leuk vinden, maar omdat we geen alternatief hebben. Daarnaast zitten we nog in de beginfase om bestekken beter te maken.” De rechtszaken moeten volgens de Veolia-directeur ook in perspectief worden geplaatst. “Een aanbesteding heeft een heel belangrijke omzet. Soms wel met een waarde van een half tot twee miljard euro. Een rechtszaak kost ongeveer 50.000 euro. Dit moet je wel in verhouding zien.”

Concessie

Directeur Bart Schmeink van Connexxion wijst erop dat veel van de rechtszaken over data gaan. Bij de concessie in Limburg stelde NS niet alle data ter beschikking aan de andere vervoerders waardoor het voor hen moeilijk was om een inschatting te maken van de kosten en opbrengsten van het treinvervoer in Limburg.

Dat maakt het volgens Schmeink heel moeilijk om op een concessie in te schrijven waar staatsbedrijf NS ook aan mee doet. “Het uitbrengen van biedingen kost enorm veel geld. En het brengt een risico met zich mee als er een witte olifant in de kamer staat, waarvan je niet weet hoe die zich gaat gedragen.”

Marieke van Gompel