Dijksma accepteert slechtere prestaties op HSL voor kortere reistijd Amsterdam-Brussel

De IC Brussel zal vanaf 2018 12 keer per dag van Amsterdam via de HSL-Zuid naar Brussel rijden en 4 keer per dag vanaf station Den Haag HS. Dit heeft staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu laten weten in een brief aan de Tweede Kamer. Dit besluit leidt tot een snellere reistijd tussen Amsterdam en Brussel, maar hoogstwaarschijnlijk ook tot een forse verslechtering van de prestaties van NS op de HSL. 

NS heeft in een analyse geconcludeerd dat het mogelijk is om de zogenaamde 12/4-variant uit voeren, maar dat daardoor ook de rituitval en punctualiteit zullen verslechteren. Het is daarom nogal een opvallend besluit van de staatssecretaris, omdat de prestaties op de HSL nu al behoorlijk onder druk staan. De uitval is op dit traject beduidend hoger dan op de rest van het spoor in Nederland. NS heeft onlangs mogelijkheden onderzocht om de rijtijd tussen Brussel en Amsterdam met een half uur te verkorten als een reactie op het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie.

Daarvoor zijn meerdere varianten bekeken, waaronder de mogelijkheden om vier keer te vertrekken vanaf Den Haag HS, maar ook om Den Haag niet meer te bedienen en alle treinen vanaf Amsterdam over de HSL te laten rijden. Die laatste variant zou volgens de spoorvervoerder helemaal geen effecten zou hebben op de prestatie-indicator van NS op de HSL, terwijl er bij de andere optie per jaar slechts 2000 extra reizigers getrokken worden. Dit is echter volledig tegen de wens van de gemeente Den Haag, die juist een betere aansluiting op de IC Brussel wil.

Slechtere prestaties

NS-topman Roger van Boxtel meldt in een brief aan de staatssecretaris dat het gaat om een flinke achteruitgang van de prestaties, wanneer NS vier treinen moet laten vertrekken vanaf Den Haag. Waar de eerste variant – dus het niet langer bedienen van station Den Haag – zorgt voor een lichte verbetering van de uitval, punctualiteit en zitplaatskans tijdens de spitsuren, verwacht de spoorvervoerder een ‘duidelijke verslechtering op de prestatie-indicatoren’ als vier keer per dag een extra station moet worden aangedaan. Daarom wil de vervoerder ook dat de te halen prestatiecijfers hierop worden aangepast.

De staatssecretaris lijkt echter bereid de negatieve gevolgen hiervan te accepteren en zegt te hebben gezocht naar een goede balans van diverse groepen reizigers. De 12/4-variant waarbij slechts 4 van de 16 treinen stoppen op station Den Haag Holland Spoor, zou hier het beste bij aansluiten. Om die reden is ze ook bereid met NS en ProRail om tafel te gaan zitten om de prestatiecijfers op de HSL met dit effect te corrigeren. Dit houdt in dat de staatssecretaris NS minder goed wil laten presteren op enkele prestatie-indicatoren.

Complexiteit

NS verwacht in dit geval slechter te gaan presteren op dit traject, omdat de logistieke complexiteit groter is wanneer er 4 keer per dag vanaf Den Haag Holland Spoor wordt vertrokken. Dit zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot meer uitval van zowel de IC Brussel als de IC Direct en een slechtere kans op een zitplaats in de spits, omdat de onregelmatige bediening van Amsterdam met de IC Direct leidt tot pieken in het aantal internationale reizigers.

Juist om deze reden heeft NS vooraf al gevraagd om toestemming om slechter te presteren hierop. De spoorvervoerder heeft zelf geschat dat bij deze variant de verwachte performance, dus de uitval, in dit geval voor de IC Brussel uit zal komen op 8 tot 11 procent. De KPI op dit gebied is momenteel vastgesteld op 6 procent. De verwachte uitval van de IC Direct tussen Amsterdam en Rotterdam en Amsterdam en Breda worden door NS nu geschat op respectievelijk 8 en 7 procent. Die staan nu vastgesteld op 7 en 6 procent.

Nieuwe afspraken

NS heeft daarom gesteld dat hij wil dat er nieuwe afspraken worden gemaakt betreffende de prestaties op de HSL. Van Boxtel: “Daarom is een voorwaarde voor het uitvoeren van variant 2 dat er afspraken worden gemaakt die tot doel hebben NS de ruimte te bieden om de gewenste verandering door te voeren, waarbij voorkomen wordt dat het voldoen aan de geldende prestatie-indicatoren de keuze voor variant 2 belemmert. Het betreft hier een kader om afspraken uit te werken over correctiemaatregelen voor de prestatiecijfers op de HSL.”

Dijksma blijkt hiertoe bereid en gaat met de partijen hierover in overleg. “Vanwege de verhoogde complexiteit van de 12/4-variant wil ik goed in de gaten blijven houden hoe de prestaties zich als gevolg hiervan ontwikkelen. Ik zal tevens monitoren in hoeverre reizigers uit Den Haag gebruikmaken van de rechtstreeks trein en in hoeverre zij gebruikmaken van het snellere alternatief met een overstap in Breda. Mogelijk geeft dit in de toekomst aanleiding tot een heroverweging van de huidige keuzes.”