‘Verkoopautomaten moeten hufterproof zijn’
COLUMN – Door vandalisme zijn de OV-chipkaartautomaten op de stationnetjes van Groningen Noord, Veendam en Winschoten onbruikbaar. En het duurt een tijdje tot ze zijn vervangen. Rikus Spithorst, partner bij de Maatschappij Voor Beter OV vraagt zich af wie er moet opdraaien voor vandalisme bij verkoopautomaten. Lees hieronder zijn column.
Een vriendelijke vertegenwoordiger van de Jonge Veranderaars, waar ik al eerder over schreef, vroeg mij onlangs of het misschien een goed idee was om op tram- en bushaltes verkoop- en oplaadautomaten voor de OV-chipkaart neer te zetten. Ik had onthutsend nieuws voor hem.
In Amsterdam werden omstreeks het begin van de jaren zeventig op de tram- en bushaltes automaten geplaatst, waar je na inworp van enkele guldens een vierrittenkaart uit kon trekken. Een soort voorloper van de strippenkaart. Helaas werden deze automaten regelmatig opengebroken. Een mengvorm van vandalisme en diefstal.
Jeugdherinneringen
Uiteindelijk werden deze automaten noodgedwongen weer van de straat gehaald, en opgehangen op het achterbalkon van de tram. Geen beste oplossing, want de mechaniekjes in die automaten die de klinkende munt moesten registreren en verwerken, waren niet bestand tegen het geschommel van de tram. Het radioverkeer tussen de trambestuurders en de verkeersleiding werd in die tijd in hoge mate bepaald door berichten over de zoveelste automaat die defect was geraakt. Uiteindelijk verdwenen de automaten weer van de tram en werd de reiziger voor het kopen van de toen ingevoerde strippenkaart doorverwezen naar de sigarenboer.
Waarom ik dit allemaal opschrijf? Deze jeugdherinneringen kwamen boven naar aanleiding van een bericht op de website van Arriva. Door vandalisme zijn de OV-chipkaartautomaten op de stationnetjes van Groningen Noord, Veendam en Winschoten onbruikbaar. En het duurt een tijdje tot ze zijn vervangen. Een kwalijke zaak. Types die je eigenlijk het liefst uit het OV zou willen weren, vernielen automaten, met als gevolg dat de reizigers op het station hun chipkaart niet kunnen opwaarderen, hun bestellingen niet kunnen afhalen en geen losse kaartjes kunnen kopen.
Automaten vernield
Ik kan over de daders nu met het grootste gemak allerlei platitudes neerschrijven, maar die kunt u zelf ook verzinnen. Dus ik kan mij die moeite besparen. Dat doet echter niets af aan het feit dat ik ergens mee zit: de automaten zijn vernield en wiens probleem is dat nu?
Mag je reizigers hiervoor laten opdraaien, door ze ertoe te verplichten op andere plekken dan die handige locatie op het station hun chipkaartzaken te regelen? Of dienen vervoerders de getroffen reizigers maar gewoon voor niets mee te nemen omdat de automaat nu eenmaal buiten de schuld van de reiziger om kapot is? Of is het redelijk dat de vervoerders op hun treinen gewoon ouderwetse papieren kaartjes verkopen tot de automaten weer zijn gerepareerd? En wat moet de prijsstelling van die kaartjes dan zijn? En wie hakt deze knoop door? De vervoerder? De opdrachtgever? De wetgever?
Geen nadeel reiziger
Bij storingen aan de automaten is het duidelijk: geen cent nadeel voor de reiziger. Punt uit. Maar bij vandalisme kijk ik daar toch wat genuanceerder tegenaan. Ik vind dat reizigers geen nadeel mogen ondervinden van zaken die ze niet kan worden verweten (de automaat doet het niet), maar ik ben evenmin de mening toegedaan dat vervoerders het gelag moeten betalen. Die twee opvattingen gaan niet zo lekker samen.
Wél vind ik, dat vervoerders drie dingen moeten doen. Zorgen dat hun automaten, net als hun bankjes en al hun andere spullen, zo goed mogelijk hufterproof zijn. Zorgen dat vernielde automaten op korte termijn zijn vervangen. Zorgen dat reizigers er zo weinig mogelijk nadeel van ondervinden, zowel qua ongemak als qua financiën.
Geen pasklaar antwoord
Ziet u? Er zijn in en om het OV best problemen waar niet zo 1, 2, 3 een pasklaar antwoord op is. Heel eerlijk gezegd sta ik toch een beetje met de mond vol tanden. Het liefst zou ik een samenleving zien waarin mensen de spullen van een ander gewoon heel lieten. Maar dat is een ander verhaal…
Rikus Spithorst is partner bij de Maatschappij Voor Beter OV
