Eerste Kamer stemt op 2 oktober over wetsvoorstel OV

De Eerste Kamer stemt op dinsdag 2 oktober over het initiatiefswetsvoorstel om inbesteding van openbaar vervoer mogelijk te maken in de gemeentes Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Het CDA vroeg om uitstel, maar een meerderheid van de partijen wil dat er volgende week een beslissing wordt genomen. Dat werd dinsdag duidelijk tijdens de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer. Met inbesteding wordt bedoeld dat gemeentes zelf een openbaar vervoersconcessie kunnen verlenen aan een eigen gemeentelijk vervoersbedrijf, zonder dat daarvoor een aanbesteding nodig is.

Volgens PvdA-Tweede Kamerlid geeft het initiatiefwetsvoorstel om inbesteding van openbaar vervoer mogelijk te maken in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam gemeentes keuzevrijheid en onafhankelijkheid.

Zelf openbaar vervoer regelen

Monasch diende dit initiatiefvoorstel samen met Tweede Kamerleden Bashir (SP), Van Gent (GroenLinks) en Verhoeven (D66) in op 24 mei 2012. De PVV gaf eerder ook aan de wet te steunen. De partijen vinden dat de gemeenten het best zelf hun openbaar vervoer kunnen regelen en dat daarbij bemoeienis vanuit Den Haag niet gewenst is.

Het CDA en de VVD zijn tegen het wetsvoorstel, maar zij hebben geen meerderheid in de Eerste Kamer. Het hangt nu van de overige partijen in de Eerste Kamer af of het wetsvoorstel doorgang kan vinden. Daar wordt op dinsdag 2 oktober over gestemd.

Regie

De gemeentebesturen kunnen door deze wet kiezen of ze voor een aanbesteding of een inbesteding kiezen. Monasch: “Zij nemen daarbij de regie en kunnen druk op de vervoerders uitoefenen om goed te presteren.”

De wet beperkt zich tot de vier grote steden omdat daar volgens de indieners de meest complexe OV-systemen liggen. De keuzevrijheid van gemeentes zorgt ervoor dat ze bij de invulling voor het openbaar vervoer per geval kunnen bekijken op welke manier een opdracht het beste kan worden uitgevoerd.

Overheidsbemoeienis

Monasch reageerde in namens de indieners van het wetsvoorstel op vragen van andere partijen. Enkele partijen waren van mening dat de wet voor te veel overheidsbemoeienis zou zorgen. “Het gaat helemaal niet om de keuze tussen overheidsinvloed of marktwerking, omdat er kan worden gekozen tussen aanbesteding én inbesteding”, stelde Monasch.

Marijke Vos, GroenLinks: “Wij kunnen dit van harte steunen. Bij aanbestedingen moeten vervoerders voldoen aan een voorwaardenpakket dat in beton is gegoten.” Volgens het Eerste Kamerlid biedt de mogelijkheid tot inbesteding meer vrijheid voor eigen invulling van de vervoerders.

Markteffectentoets

VVD-minister Schultz van Haegen stelde dat zij het omarmt dat de wet de mogelijkheid biedt tot aanbesteden en inbesteden. Ze pleit er wel voor om de wet op markteffecten te toetsen. “De wet opent de mogelijkheid om in te besteden, maar verkleint tegelijkertijd de te aanbesteden markt.” Huidige marktpartijen zouden zich volgens haar met het nieuwe wetsvoorstel mogelijk kunnen terugtrekken.

Ze waarschuwt ervoor dat de overheid niet moet doen wat de aanbesteder beter kan. Aanbesteden zorgt er volgens haar voor dat de prijzen scherper zijn en dat aannemers een betere kans op opdrachten krijgen. Met het busvervoer dat in Nederland bijna in het geheel is aanbesteed is volgens de minister een enorme efficiencyslag gemaakt.

Oneerlijke concurrentie

Verder werd de vraag gesteld of deze wet niet voor oneerlijke concurrentie zou zorgen doordat een inbestedende vervoerder ook kan meedingen op een aanbesteding. Volgens Monasch is dat niet het geval omdat er in het wetsvoorstel strenge bepalingen staan om te voorkomen dat er concurrentieverstoring plaatsvindt. “Hierbij ligt de verantwoordelijkheid bij de stadsregio’s om te controleren dat de zeggenschap goed wordt uitgevoerd.”

Verschillende partijen vragen zich af of de initiatiefwet voldoet aan Europese wetgeving. Monasch stelde dat de initiatiefwet niet in strijd is met Europese regels. Volgens de PvdA’er laat geeft de Europese Unie de lidstaten de ruimte om inbesteding mogelijk te maken.

Marieke van Gompel

Lees ook:
Loslaten aanbestedingen grote steden lost niets op
Uitstel behandeling wetsvoorstel grote steden