Draadloze trolleybus zorgt voor doorbraak in elektrisch vervoer

Het innovatieve project TOSA2013 in het Zwitserse Genève kan zorgen voor de langverwachte doorbraak in elektrisch aangedreven openbaar vervoer in steden. Technologieconcern ABB ontwikkelde speciaal hiervoor een draadloze door batterijen aangedreven trolleybus. Op het dak geen trolley maar een lasergestuurde arm die bij bushaltes in een recordtijd van slechts vijftien seconden stroom tankt bij een flits-laadpaal.

“Er zijn twee redenen waarom dit nog nooit eerder is gedaan”, benadrukt Bruce Warner, Electrical Enigineer R&D bij ABB. “Je hebt echt een hele snelle oplaadprocedure nodig. Er mag geen tijdverlies zijn bij het maken van contact tussen de bus en de oplaadpaal. Wij zijn er in geslaagd deze koppeling razendsnel tot stand te brengen. Dat is de grote veelbelovende innovatie van dit project.”

Batterijtechnologie

“Parallel aan deze ontwikkeling heeft in de afgelopen jaren de batterijtechnologie een grote sprong voorwaarts gemaakt. Er zijn nu batterijen op de markt die je met een stroomstoot van een paar tellen voldoende oplaad om de bus in beweging te houden. Die twee aspecten komen samen in TOSA2013”, legt Warner uit.

Een eerste demonstratievoertuig rijdt sinds kort mee in de dienstregeling op de busverbinding tussen de luchthaven van Genève en het beurs- en congrescentrum Palexpo. Daar vond van 26 tot en met 30 mei het zestigste World Congres plaats van de UITP, de internationale belangenorganisatie van de openbaar vervoerbranche. In de bus is plaats voor 133 passagiers. Het prototype verzamelt prestatiedata om te kijken hoe het systeem functioneert in het drukke stadsverkeer.

Oplaadplatform

Bij iedere halte hangt boven de rijbaan van de bus een oplaadplatform. Bij het naderen van de halte detecteert een volledig automatische robotarm op het dak van de rijdende bus in een fractie van een seconde de exacte plek van het oplaadpunt. Stekker en stopcontact maken vervolgens supersnel contact. Voordat stroom wordt geleverd, vindt eerst nog een veiligheidscheck plaats om te controleren of de robotarm veilig is gekoppeld. Het hele proces van stroom opladen duurt samen minder dan vijftien seconden. Aan het einde van de buslijn worden de batterijen in slechts drie tot vier minuten tijd volledig opgeladen.

TOSA is ontworpen voor gelede bussen op hoogwaardige openbaar vervoerroutes in steden, waar snel in- en uitstappen cruciaal is. De voertuigen stoten geen kooldioxide of andere schadelijke stoffen uit. De gebruikte groene stroom is opgewekt met waterkracht. Belangrijk voordeel is eveneens dat bovenleidingen niet nodig zijn. Dit drukt de investeringskosten aanzienlijk, spaart de aanblik van historische centra en zorgt voor meer flexibiliteit in de exploitatie, bijvoorbeeld in geval van wegwerkzaamheden en verkeersongevallen.

TOSA

De projectnaam TOSA is afgeleid van de eerste letters van de namen van de initiatiefnemers: TPG (het stedelijke vervoerbedrijf van Genève), OPI (bureau voor de promotie van industrie en techniek), SIG (het nutsbedrijf van Genève) en ABB. Deze vier partners lukte het om in een opmerkelijk korte tijd het project te verwezenlijken.

De haalbaarheidsstudie ging van start in oktober 2010. Vanaf 2011 werd vervolgens in minder dan twee jaar tijd het eerste prototype ontwikkeld.

Ted de Bruijn