Maak OV verder toegankelijk voor mensen met beperking

Openbaar vervoer dient nog verder toegankelijk gemaakt te worden voor mensen met een beperking. Ook is het nodig om de punctualiteitseisen in de OV-concessies te herzien. Met deze maatregelen kan er een verschuiving plaatsvinden van het doelgroepenvervoer naar het openbaar vervoer. Dat staat in het rapport ‘Krachten bundelen voor toekomstvast doelgroepenvervoer en OV’ dat in opdracht van het ministerie van VWS is uitgevoerd. 



Bezuinigingen dwingen overheden om de regelingen voor het doelgroepenvervoer te versoberen en af te bouwen. Vanwege de bevolkingstoename en de vergrijzing zal de vraag naar doelgroepenvervoer echter alleen nog maar toenemen. Het openbaar vervoer kan deze vraag voor een deel opvangen. Om mensen over te laten stappen zijn er diverse maatregelen nodig, zo adviseert professor Henk Meurs die het onderzoek voor het ministerie uitvoerde.

Overstap

Het stimuleren van de overstap van doelgroepen naar OV is voor overheden aantrekkelijk omdat de kosten per reizigerskilometer in het OV gemiddeld 80 procent lager liggen dan in het doelgroepenvervoer. De overheden kunnen met pilots dergelijke ontwikkelingen stimuleren en de effecten ervan in kaart brengen, stelt Meurs.

Om ook de gebruiker van het doelgroepenvervoer te stimuleren om over te stappen dient voor hen de prijs van OV ten opzichte van het doelgroepenververvoer verlaagd te worden. Dit kan bijvoorbeeld door de eigen bijdrage voor het doelgroepenvervoer te verhogen en tegelijkertijd de kosten van het OV te verlagen. Daarnaast kan volgens Meurs de indicatiestelling voor het doelgroepenvervoer worden aangescherpt.

Concessie

Meurs stelt in het rapport dat de punctualiteitseisen in de OV-concessie moeten worden herzien of op een andere manier worden geformuleerd. Ritten duren soms langer wanneer reizigers geholpen moeten worden met het in- en uitstappen en een vervoerder mag hier niet op worden afgerekend. Opdrachtgevers zullen zodanig contractuele eisen moeten stellen dat de vervoerder gestimuleerd wordt om servicegericht te werken.

De complexiteit van de rit kan volgens de professor worden verkleind door het organiseren van de regie over de ketenrit door middel van een vervoerscentrale. Een voorbeeld waarbij dit goed gelukt is, is de vervoerscentrale in de Oosterschelderegio. De overheid kan deze samenwerking tussen vervoerders stimuleren door het (laten) uitwerken van mogelijke inrichtingsmodellen voor een regiecentrale.

Toegankelijk OV

Ook zijn volgens de onderzoeker maatregelen nodig waardoor er meer bekendheid wordt gegeven aan het reizen met het OV. Dat volgens hem met informatiebijeenkomsten, het inzetten van OV-buddies, en proefritten. Ook reisbegeleiding kan de stap naar het OV vergemakkelijken.

Het rapport wordt de verwachting uitgesproken dat een aanzienlijk deel van de ritten met het Wmo-vervoer op termijn met toegankelijk openbaar vervoer kan worden afgelegd. Dit zou ook voor enkele andere soorten van doelgroepenvervoer gelden, mits samenhangende maatregelen genomen worden.

Vervoersvormen

Naar verwachting zal het aanbod van streekvervoer in de toekomst afnemen. De voorgenomen afschaffing van de studentenkaart kan dit proces nog verder versnellen. Kleinschalige, flexibele vervoersvormen kunnen het lijngebonden streekvervoer in de toekomst gedeeltelijk vervangen. Het stadsvervoer zal juist toenemen.

Vrijwel al het materieel in het stads- en steekvervoer is toegankelijk. OV-autoriteiten en wegbeheerders in Nederland hebben met elkaar afgesproken dat in 2016 gemiddeld 46 procent van alle OV-haltes toegankelijk is. Daarbij is besloten prioriteit te geven aan de drukste haltes en aan haltes die door mensen met een beperking het meest worden gebruikt. Na 2016 zullen ook de overige haltes worden aangepakt. 

In het onderzoek wordt wel aangegeven dat er ook aanpassingen gemaakt moeten worden in de omgeving van de haltes.

Marieke van Gompel

Bekijk hier de presentatie van onderzoeker Henk Meurs over de resultaten van het onderzoek ( vanaf 14.58 minuten):