Miljoenenverlies EBS door inschattingsfout bij aanbesteding

Busvervoerder EBS verliest jaarlijks miljoenen euro’s in de regio Waterland vanwege een inschattingsfout bij de aanbesteding van de OV-concessie. Om de concessie rendabel te maken heeft de vervoerder, naast een groot aantal interne maatregelen, een nieuw vervoersplan gemaakt waarin de huidige dienstregeling op de schop gaat. Dat zegt directeur Wim Kurver van EBS. Stadsregio Amsterdam beslist binnenkort of het met het voorstel van EBS instemt. Volgens Kurver is er in tegenstelling tot wat wethouder Kools van de gemeente Waterland zegt, geen sprake van een dreigend faillissement. 



EBS ziet mogelijkheden om het huidige lijnennet veel kostenefficiënter te exploiteren, zonder dat dit ten koste zou gaan van de reiziger. Dat kan volgens Kurver ’zonder daarbij de concessievoorwaarden geweld aan te doen’. De vervoerder gaat daarbij uit van de ’Greenfield Approach’, een werkwijze waarbij het lijnennet weer vanaf nul wordt opgebouwd. Kurver: “De huidige dienstregeling is 25 jaar oud en is uitgegroeid tot een inefficiënte bloemkool. Een totaal nieuwe dienstregeling kan veel knelpunten in de huidige dienstregeling oplossen.”

Zo zet EBS in het nieuwe vervoersplan in op de versterking van het hoofdnet R-net. De overige, minder rendabele lijnen, worden aangepast op basis van reizigersgedrag. Verder gaat de vervoerder maatregelen nemen om het vervoer van toeristen in de regio Waterland verder te verbeteren. Volgens Kurver zal zo’n 92 procent van de reizigers er met het nieuwe vervoersplan op vooruit gaan.

Herstelscenario

Wethouder Kools van de gemeente Waterland stelde eind vorig jaar een faillissement van EBS niet uit te sluiten. Ook zag hij een overname van de aanbesteding door een andere vervoerder of een nieuwe aanbesteding als een van de mogelijkheden.

Volgens Kurver is er geen sprake van een faillissement, omdat EBS juist bezig is met een herstelscenario. Ook de andere door wethouder Kools genoemde ’oplossingen’ zijn volgens hem niet reëel. ”Geen andere vervoerder zal een verschil van 25 procent (in dienstregelinguren, red.) op willen vullen en een nieuwe aanbesteding leidt tot nog hogere kosten en minder vervoersaanbod.”

Verkeerde interpretatie OV-markt

Een verkeerde interpretatie en inschatting van de Nederlandse OV-markt zijn volgens Kurver de belangrijkste oorzaken van het miljoenenverlies van EBS. EBS (Egged Bus Systems) is in 2010 opgericht door de Israëlische moedermaatschappij Egged om te kunnen meedingen naar Nederlandse OV-concessies. De vervoerder verzorgt sinds eind 2011 met 220 bussen de OV-concessie Waterland.

Kurver: ”Achteraf blijkt dat in de tenderfase cruciale fouten zijn gemaakt in het businessplan. Daarbij is een verkeerde interpretatie en inschatting gemaakt van de Nederlandse OV-markt.” Zo schatte het tenderteam het aantal te bieden DRU’s (dienstregelinguren) te hoog in. ”Er is 25 procent meer DRU’s geboden dan de concurrentie”, aldus Kurver. Het aantal DRU’s was een belangrijke gunningscriterium voor de busconcessie Waterland. Kurver werd samen met concessiedirecteur Maarten Post pas na de gunning van de aanbesteding aangesteld bij EBS.

CAO-afspraken

Zo bleek het tenderteam niet op de hoogte zijn van CAO-afspraken over de vaste standplaats van buschauffeurs. Een van de belangrijkste lijnen van de concessie Waterland is de buslijn tussen Purmerend en Amsterdam centraal station. Het tenderteam dacht met een tweede standplaats aan de Aambeeldstraat in Amsterdam een besparing te kunnen maken op personeels- en materieelkosten.

Kurver: ”Daarbij werd geredeneerd dat de eerste en laatste bus met chauffeur niet meer terug naar Purmerend hoefden te rijden, maar als eindpunt de Aambeeldstraat zouden krijgen. Die aanname is realiseerbaar in het buitenland. In Nederland staat echter in de CAO vastgelegd dat de chauffeurs terug moeten naar de vaste standplaats en dat is dus Purmerend.”

Inschattingsfout

Door deze inschattingsfout moest EBS kleine busjes aanschaffen om de chauffeurs aan het begin en einde van de dienst naar de standplaats Purmerend te vervoeren en stegen de personeelskosten aanzienlijk. ”Deze inschattingsfout heeft ons een paar miljoen euro gekost”, aldus Kurver.

Ook de fors hoger uitvallende kosten van het OV-chipsysteem en het daaraan gekoppelde ICT-systeem hebben een rol gespeeld in de tegenvallende resultaten van het vervoersbedrijf. ”Ook dit is een miscalculatie geweest in het oorspronkelijke businessplan. De huidige problemen zijn een combinatie van te weinig kennis van de Nederlandse markt en misschien iets te veel ambitie”, zo legt Kurver uit.

Vertrek Maarten Post

Het vermoeden bestaat in de OV-branche dat de tegenvallende resultaten hebben geleid tot het vertrek van concessiedirecteur Maarten Post in september 2013. Volgens Kurver is dit niet het geval en heeft er een directiewisseling plaatsgevonden. Over het waarom van die keuze doet Kurver geen uitlatingen.

Marieke van Gompel