Ruim baan voor ‘multimodaal’ OV

In de toekomst kiezen reizigers niet langer alleen voor een auto-, bus-, trein- of metroreis, maar gaan ze én-én. Door de komst van apps die gedetailleerde reisinformatie geven, wordt het steeds makkelijker een reis ‘multimodaal’ te maken, ofwel gebruik te maken van verschillende vervoermiddelen om je bestemming te bereiken. Maar een alles-in-één oplossing lijkt nog ver weg.

Nokia’s online-kaartendienst HERE wil eind dit jaar gaan experimenteren met een gestandaardiseerd systeem waarmee reizigers via hun mobiele telefoon kunnen betalen voor het openbaar vervoer. Dit moet het eenvoudiger maken om overal ter wereld te betalen voor trein, tram, bus en metro. In hun Open Mobile Ticketing Alliance zijn ook Thales SA, Scheidt & Bachmann en Verifone Mobile Money vertegenwoordigd.

UITP

Het zal een project zijn waar het bestuur van de wereldwijde OV-organisatie UITP warm van wordt. Volgens een enquête van UITP onder hun leden ziet de grote meerderheid van de transportbedrijven kansen voor een ‘one stop mobility shop’ die reizigers op één plek van alle reisinformatie en betalingsmogelijkheden voorziet die ze nodig hebben. Nationaal, maar ook over de grens. En het liefst mobiel beschikbaar natuurlijk.

Wie nu naar een bushalte fietst, daar op de bus stapt naar het treinstation, de trein neemt en bij aankomst een taxi pakt naar de eindbestemming, moet nu nog op verschillende manieren de reis plannen. Apps als 9292, OVinfo en de diensten van afzonderlijke vervoerders maken dit gemakkelijker, maar voorzien nog niet in informatie over álle onderdelen of transportmogelijkheden van de reis. Ook meteen betalen is vaak geen optie, laat staan inzicht in alternatief vervoer.

Open data

Probleempje is vooralsnog dat vervoerbedrijven met verschillende werkwijzen en businessmodellen niet goed en niet graag samen werken. Ook delen ze niet graag informatie over hun reizigers. De invulling wordt bemoeilijkt door ingewikkelde bedrijfsstructuren en juridische aspecten. Verder zitten vervoerders met de extra kosten die een dergelijk platform met zich meebrengt en bestaan er al veel verschillende deeloplossingen, waardoor reizigers soms door de bomen het bos niet meer zien.

In Nederland heeft staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu aangegeven dat de brondata voor reisinformatie vrijwel volledig vrij beschikbaar komt voor iedereen die deze informatie wil gebruiken in apps en reisplanners. Daardoor mag iedereen beschikken over reistijden, maar ook punctualiteitsgegevens en info over uitval van treinen of bussen. Dergelijke openbaarheid is toe te juichen, maar kan volgens UITP ook onoverzichtelijkheid in de hand werken.

Samenwerking belonen

Volgens de OV-organisatie is wetgeving nodig die gestandaardiseerde modellen voor het beschikbaar maken van reisinformatie stimuleert, samenwerking beloont en een heldere productomschrijving voorschrijft. Daarvoor is nog wel marktonderzoek nodig naar de specifieke wensen van klanten. Verder is van belang dat de toegevoegde waarde van geïntegreerde mobiliteit voor vervoerbedrijven duidelijk wordt.

Als voorbeeld van industrieën waar dergelijke integraties al verder zijn, noemt de UITP het reserveringswezen (tickets, hotels, restaurants) en de telecommunicatiesector. Een neutrale derde partij zou vertrouwenskwesties kunnen wegnemen.

Deutsche Bahn

Uit onderzoek van Deutsche Bahn (DB) een paar jaar geleden bleek dat mensen die op het punt staan te reizen, slechts in 18 procent van de gevallen voor de trein kiezen. Dat is opmerkelijk, omdat uit hetzelfde onderzoek bleek dat 55 procent de trein wél heeft overwogen. UITP vermoedt dat het hoge percentage reizigers dat de trein desondanks links laat liggen, te maken heeft met onzekerheid over hoe de reis te vervolgen na aankomst op het station.

Overigens startte DB na aanleiding van deze enquête de dienst Qixxit, dat reisinformatie van deur-tot-deur biedt. Belangrijk daarbij is dat Qixxit niet automatisch de trein aanraadt: het advies is zo neutraal mogelijk. De dienst levert geld op omdat reizigers ook meteen een kaartje kunnen kopen. De dienst werkt ook gedeeltelijk in Nederland. Reizen naar een specifiek (woon)adres kan echter niet en je kunt ook geen kaartjes kopen.

Zweedse pilot

UITP wijst ook naar een pilot in de Zweedse stad Gothenburg. Daar konden huishoudens een half jaar experimenteren met UbiGo, een platform dat de mobiliteitsbehoefte van een huishouden berekent en op basis daarvan een pakket samenstelt. Gebruikers konden OV, taxiritten, autohuur en dergelijke ‘inkopen’ en de diensten die ze niet gebruikten meenemen naar de volgende maand.

Doel van de dienst is uiteindelijk een totaalpakket aan te bieden aan reizigers zonder auto. Gothenburg wil de stad zo autoluw mogelijk maken. Na de test zei vijftig procent van de deelnemende huishoudens dat ze hun veranderde reisgedrag wilden volhouden. De dienst wil na de pilot in meerdere steden uitrollen.

GoAbout

En in Nederland? Net als elders hebben we hier verschillende apps van allerlei aanbieders. 9292 is één van de bekendste, maar je hebt ook OVinfo en natuurlijk de reisapps van vervoerders als NS, Connexxion, Veolia en Arriva (Brabant OV). Een veelbelovende ‘multimodale’ toepassing is GoAbout, waarbij je net als bij het Duitse Qixxit in één oogopslag de slimste reisalternatieven voor je ziet. Maar achter deze dienst zit geen spoorreus, maar een jong bedrijf.

In het overzicht staan OV- en autoroutes en buitenlandse bestemmingen met aansluitingen op Nederland, maar ook fietsroutes vanaf het station met de OV-fiets, deelauto’s in de buurt en reizen via een P+R. De planner houdt rekening met files, fietsroutes, spoorwijzigingen en actuele vertrektijden van trams en bussen. De dienst is nog volop in ontwikkeling, zo is deze alleen nog als website te gebruiken op zowel pc, mac, mobiel en tablet. Een app zit volgens de makers in de planning.

Martijn van Best

Update: Nederlands voorbeeld GoAbout toegevoegd