‘OV moet meer ondernemend en innovatiever worden’
“Wanneer de OV-sector innovatie niet omarmt, zal het OV aan de zijlijn gezet worden. Het vraaggestuurd vervoer is de toekomst en daarom moet het OV meer ondernemend en innovatiever worden.” Dit zei de secretaris-generaal Alain Flausch van de UITP vorige week tijdens de UITP-conferentie ‘New trends in mobility’.
Dit betekent overigens niet dat Flausch geen vertrouwen heeft in de OV-sector. “Als we meerdere mensen willen vervoeren, blijft het openbaar vervoer de ruggengraat van het vervoer. Dit moeten we benadrukken tegenover onze overheden. Het openbaar vervoer kost misschien een hoop geld, maar er is geen andere optie.”
Vraaggestuurd vervoer
De omarming van innovatie vereist wel een nieuwe manier van denken van zowel vervoerders als andere betrokkenen bij de transportsector. Ze moeten ervoor zorgen dat de reiziger in het OV wíl stappen. Samenwerking tussen verschillende partijen, een beter kaartsysteem of een andere dienstregeling is daarvoor bijvoorbeeld van essentieel belang. Maar ook prijs blijft van belang. “Beprijzing is belangrijk”, aldus KNV-directeur Ad Toet. “We moeten de reiziger bedienen en dat betekent dat we hem een fatsoenlijke prijs moeten bieden.”
Dat vervoerders hierop moeten inspelen, was bij de verschillende partijen wel duidelijk. “In de toekomst verwacht ik dat reizigers hun reis in het begin en aan het einde individueel afleggen, maar reizigers blijven in het midden van hun reis gebruikmaken van het OV”, stelde Europarlementariër Wim van de Camp. “Dat moeten vervoerders zich ook realiseren. Ik merk dat vakbonden vaak de ontwikkeling proberen te ontkennen, maar deze verandering staat te gebeuren.”
Nieuwe spelers
Sprekers Ad Toet, Jaap Bierman, directeur van HTM, Bertho Eckhardt van KNV, Wim van de Camp van het Europees Parlement en Jarrett Walker, auteur en planningsconsultant, waren het over één ding roerend eens: Het traditionele OV zou moeten veranderen en is al aan het veranderen. “De dikke lijnen worden dikker en de dunne lijnen worden juist dunner”, aldus Bierman.
Juist dat betekent dat vervoerders hier ook meer op moeten inspringen, vooral op zwakke lijnen waar het niet langer geaccepteerd is om grote bussen praktisch leeg rond te laten rijden. “De dienstregeling is nu berekend op ervaring en de aansluitingen, maar hij is niet gestuurd op vraag”, aldus Eckhardt. Hij verwacht dat vraaggestuurd vervoer in de toekomst steeds belangrijker wordt.
Nieuwe formules
Wanneer vervoerders meer willen inspelen op vraag, zou daar ook ruimte kunnen liggen voor andere bedrijven, waaronder taxi-aanbieders. Die worden nu nog te vaak gezien als concurrent. “De komst van nieuwe ondernemingen is goed, zolang er maar een level playing field is”, aldus Toet.
Maar zo gemakkelijk is dit momenteel nog niet. De sector is namelijk te erg gefragmenteerd, is de mening van Bierman. “Het is tijd voor een nieuw begrip en acceptatie voor het feit dat de OV-sector zich moeilijk organiseert.” Hij benadrukt echter wel dat samenwerking mogelijk is. HTM probeert al in zijn eigen omgeving partnerschappen te beginnen met geïnteresseerde partijen die aanvullende vormen van vervoer kunnen leveren.
Wmo-vervoer
Ook Walker ziet daar voordelen van. Hij zegt al voorbeelden te hebben gezien van dergelijke succesvolle partnerschappen. “Mobiliteitsaanbieders zouden een deel van de tijd bussen kunnen huren en inzetten voor ouderenvervoer of wmo-vervoer.”
Het probleem daarin is dat dergelijke partijen hun chauffeur veel minder zouden hoeven te betalen dan een OV-bedrijf en zo winstgevender kunnen zijn. Dat is te veel concurrentie voor de vervoerders.
Wetgeving
Daarom is het zaak dat de overheid hier zijn rol in pakt, zo meent Bierman. Meer flexibiliteit in de aanbestedingen kan voordelig zijn voor het aanpassingsvermogen in de sector. En ook Van de Camp erkent het belang van goede wetgeving. “De huidige vervoerscontracten houden vaak geen rekening met nieuwe mobiliteitsformules en kunnen de nieuwe situatie niet goed opvangen. Het is dus nogal een uitdaging om nieuwe apps en technologieën te implementeren in de bestaande contracten. Hierbij kan wetgeving zeker helpen.”
Inge Jacobs
Lees meer over de UITP-conferentie:
