Vervoerders willen binnen twee jaar contant geld uit OV weren

De tien Nederlandse vervoerders gaan de komende tijd maatregelen uitvoeren om contant geld uiterlijk per 1 januari 2018 van de voertuigen te kunnen halen. Daarbij zal niet één maatregel door alle vervoerders ingezet worden, maar gaan de vervoerders per concessie op zoek naar de meest geschikte mix van maatregelen om de sociale veiligheid daar te verhogen. Voordat ze contant geld helemaal mogen weren, moeten de vervoerders wel aan enkele voorwaarden voldoen. 

Door het hoge aantal aanvallen op buschauffeurs en de spreiding door heel Nederland realiseren alle vervoerders zich nu hoe belangrijk het is om samen verdere preventieve maatregelen te nemen. De individuele maatregelenpakketten worden gecoördineerd in de brancheorganisatie OVNL. Pedro Peters, directeur van RET en voorzitter van de brancheorganisatie OVNL: “Er is niet veel geld op de bus, maar toch zijn er onlangs walgelijke overvallen geweest op diverse plekken in het land. We kunnen niet van de een op de andere dag al het contant geld van de voertuigen halen. Maar hoe meer mensen de OV-chipkaart gebruiken en hoe sneller wij nieuwe betaalvormen kunnen invoeren, hoe beter het is.”

Maatregelen

De vervoerders hebben afgesproken om het gebruik van de OV-chipkaart te stimuleren – onder meer door een anonieme chipkaart te introduceren die automatisch kan worden opgeladen – en om nieuwe betaalmiddelen te introduceren die contant geld overbodig maken. Met een mix van maatregelen, hopen de vervoerders dat reizigers vanaf 1 januari geen contant geld meer hoeven te accepteren. Idealiter zou dit al eerder ingevoerd kunnen worden.

Enkele maatregelen die de afschaf van contant geld mogelijk kunnen maken, zijn het installeren van pinautomaten op de bus en het verplaatsen van kaartverkoopautomaten naar de halte of stations. De oplossing voor toeristen kan bestaan in een versterkte wederverkoop via hotels en kiosken. Een andere maatregel die de kans op overvallen kleiner moet maken, is om de voertuigen uit te rusten met cashboxen, zodat het contant geld onbereikbaar wordt voor overvallers.

De brancheorganisatie heeft overigens voorwaarden opgesteld waaraan voldaan moet worden vóórdat contante betalingen afgeschaft kunnen worden, zodat zowel passagiers, reizigersorganisaties en overheden de alternatieve betaalmogelijkheden accepteren. Zo moet de concessieverlener het afschaffen van contant geld goedkeuren, moet de reizigerstevredenheid gewaarborgd blijven en mag contant geld pas echt afgeschaft worden wanneer het aantal contante betalingen nog maar minimaal is.  “Het afschaffen van contant geld mag niet leiden tot een toename van geweld en agressie”, benadrukt Peters.

Financiering

Aan deze maatregelen zijn flinke kosten verbonden, vooral aan de aanschaf van software en hardware. De kosten voor het installeren van pinapparaten kost bijvoorbeeld al tussen de 1.000 en 1.500 euro per voertuig. Daarom legt de brancheorganisatie het plan voor aan overheden en reizigersorganisaties, in de hoop dat zij vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid de vervoerders willen ondersteunen met denkkracht, besluitvorming en financiële bijdrages.

“Niet alleen kost het ontwikkelen en invoeren van nieuwe betaalsystemen veel geld, maar ook kan er derving ontstaan doordat er minder kaartjes op de voertuigen worden verkocht, die vaak wel ook een belangrijke inkomstenbron voor de vervoerders zijn”, aldus Peters. “We willen indien dit zich voordoet met de overheden afspraken maken over bijsturing en (mitigerende) maatregelen om dit effect tegen te gaan.” Woensdag wordt het plan toegelicht in het Rondetafelgesprek sociale veiligheid openbaar vervoer en zal specifiek overleg plaatsvinden met consumentenorganisaties, vakbonden en politie.

Maatschappelijk probleem

“Openbaar vervoer en veiligheid voor medewerkers en reizigers zijn de gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid en vervoerbedrijven’, zo meent Peters. “De overvallen zijn een maatschappelijk probleem, waarbij we juist vanwege het openbare karakter van ons vervoer samen verantwoordelijk zijn voor maatregelen, kosten en opbrengsten. Het gaat om een gezamenlijke aanpak.”

Vakbond CNV pleit al langer voor een sectorbrede aanpak van de overvallen. “We juichen deze stap toe, we pleiten hier al langer voor”, zegt Sanne van der Meulen van CNV Vakmensen. “De geldlades moeten zo snel mogelijk uit de bus. Buschauffeurs zijn nu een te gemakkelijk doelwit.”