Vervoerders vragen steun aan overheid voor sociale veiligheid

De vervoerders hebben de overheid om extra steun gevraagd in hun strijd voor een betere sociale veiligheid in het OV. De vervoerders zeggen zelf al verschillende maatregelen te hebben genomen om de werksituatie voor OV-medewerkers veiliger te maken, maar hopen dat de overheid bereid is verder mee te helpen, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een landelijke aanpak of extra geld. Daartoe riepen verschillende vervoerders op tijdens een hoorzitting over de sociale veiligheid in het openbaar vervoer met de Tweede Kamer.

Enkele maatregelen waartoe de vervoerders opriepen was om extra te investeren in een integrale aanpak voor verwarde mensen in het OV die bijvoorbeeld suïcide willen plegen en de ontwikkeling van een centraal geregeld plan van aanpak voor betere sociale veiligheid. Niet alle vervoerders of concessieverleners investeren namelijk evenveel in sociale veiligheid. Ook vroegen de streekvervoerders om extra investeringen, zodat de vervoerders hier software en hardware kunnen aanschaffen om cashloos betalen realiteit te maken.

Noodkreet

Zowel de NS als stadsvervoerder GVB wilde wachten met de invoering van nieuwe maatregelen. Er zijn namelijk onlangs al veel maatregelen genomen en die moeten eerst op de juiste manier geïmplementeerd en geëvalueerd worden. NS maakte op een onderdeel een uitzondering. Marjan Rintel van NS Reizigers wilt dat de overheid een landelijke aanpak ontwikkelt, in samenwerking met politie en gemeenten, om verwarde personen in het OV aan te pakken.

De streekvervoerders spraken echter over een noodkreet aan de Tweede Kamer. Nadat bekend werd dat staatssecretaris Dijksma 10 miljoen euro extra investeerde in de sociale veiligheid bij NS, vroegen de vervoerders al aan de staatssecretaris om ook aandacht te geven aan de streekvervoerders. Dit werd tijdens de hoorzitting opnieuw onder de aandacht gebracht. Zowel directeur Juul van Hout van Connexxion en Emile Broersma van Syntus hadden enkele ideeën voor aanvullende maatregelen die de veiligheid in het streekvervoer zou moeten verbeteren, zoals de ontschotting van de gelden voor sociale veiligheid en een financiële bijdrage voor het implementeren van cashloos betalen. 

Inhuur boa’s

Bovendien wilden deze vervoerders heel graag dat de overheid het mogelijk zou maken om boa’s in te huren. Met name Syntus hamerde hierop. “We willen niet alleen overvallers oppakken, maar het liefst incidenten helemaal voorkomen”, aldus Broersma. “Daarvoor is het belangrijk dat we voldoende mensen hebben om op te treden, maar dat kan lastig te regelen zijn omdat we een klein bedrijf zijn.”

Ook Van Hout hoopte dat de overheid bereid was om een bredere inzet van boa’s mogelijk te maken. “Waarom kunnen beveiligers die in een winkelcentrum werken, tijdens de spits niet bij ons aan de slag”, vroeg hij aan de Tweede Kamerleden. Meer menselijk toezicht in de voertuigen zou namelijk zorgen voor een daling van het aantal incidenten met twintig procent.

Betere bewapening

Vanuit de Tweede Kamerleden kwam opnieuw de vraag of een betere bewapening van veiligheidsmedewerkers nut zou hebben. Nog steeds leken de vervoerders hier geen interesse in te hebben. Rintel zei al dat het effect van pepperspray in kleine ruimtes vaak averechts werkte en ook volgens directeur Alexandra van Huffelen van de GVB hadden haar medewerkers geen behoefte aan pepperspray en wapenstokken.

Tweede Kamerlid De Boer vroeg zich af of de ontwikkeling van meer maatregelen wel nut had. “De crux zit hem niet in meer maatregelen, maar in meer samenwerking. We hebben vanochtend gehoord dat niet alle maatregelen goed worden uitgevoerd. Zit de winst niet in een betere uitvoering van de maatregelen en meer samenwerking?” Deskundigen benadrukten het belang van een betere samenwerking – niet alleen tussen vervoerders, maar ook tussen vervoerders en politie en zelfs tussen vervoersautoriteiten onderling.

Deskundigen

Hoogleraar Henk Meurs van de Radboud Universiteit: “Dit probleem speelt niet bij één vervoersautoriteit, maar bij alle concessies.” Hij denkt dat het slim zou zijn wanneer de vervoerders in samenwerking met de overheid een jaarlijks actieplan ontwikkelen, zoals eerder ook al de landelijke stuurgroep adviseerde. “Daarmee kom je niet aan de autonomie van de vervoerders, maar zorg je wel voor meer landelijke coördinatie.”

Roland Van Steden – een docent die na een vraag van de overheid onderzoek deed naar het aantal geweldsincidenten in het OV – dacht ook dat er ruimte was voor een verbetering van de samenwerking en voor meer bevoegdheden van de boa’s. Zelfs de politie erkende het belang van extra samenwerking en sprak de hoop uit dat er één integraal informatie-uitwisselingssysteem zou worden ontwikkeld. “Unieke afspraken met de plaatselijke vervoerder en de plaatselijke politie verbeteren veel”, aldus Peije De Meij, directeur Operatiën van de politie.

Inge Jacobs

Lees ook: ‘Geweldsincidenten in OV stijgen niet, maar zijn wel heftiger’