Concrete plannen nodig voor realisatie zero emissie-busvervoer in 2025

Vervoerders, overheden en leveranciers lijken het over één ding eens: het OV is in 2025 grotendeels zero emissie. Maar er bestaat nog flink wat onzekerheid over de manier van opladen, de gewenste actieradius van een elektrische bus en de komst van zelfrijdende voertuigen. Een Nederlandse delegatie van ambtenaren, vervoerders en leveranciers vertrok vorige week naar Parijs om op de mobiliteitsbeurs Transports Publics inspiratie op te doen.

Deze delegatie bestond uit afgevaardigden van het ministerie van IenM, de Tweede Kamer, 9292, de MRDH, NS, de Stadsregio Amsterdam, KNV, adviesbureau Twynstra Gudde, netbeheerder Stedin en FMN. Allemaal partijen die interesse hebben in de toekomst van het OV en onder meer op zoek zijn naar de beste manier om te voldoen aan de onlangs gemaakte afspraak om in 2025 alle nieuwe bussen op schone brandstoffen te laten rijden.

(Bekijk onderaan het bericht foto’s van het bezoek)

RATP

De afgevaardigden bezochten op deze beurs de Parijse vervoerder RATP, Transdev en Keolis. Verder bezochten ze verschillende busbouwers en de ontwikkelaars van zelfrijdende voertuigen. Hier bleek dat steeds meer busbouwers inzetten op elektrisch busvervoer. Maar over de beste manier van opladen blijft discussie ontstaan. Moeten bussen ’s nachts geladen worden of is opportunity charging toch slimmer? Wat is de beste manier om de infrastructuur aan te leggen? Of moet er toch meer ingezet worden op waterstofbussen, omdat deze beduidend goedkoper zijn dan elektrische bussen.

De RATP heeft onlangs het besluit genomen om in 2025 circa 80 procent van de gehele busvloot te laten bestaan uit volledig elektrische bussen en het restant uit CNG-bussen. Dit is een interessant voorbeeld voor de Nederlanders, omdat de RATP ongeveer 4500 bussen heeft. In heel Nederland rijden er slechts een paar honderd meer. Daarom hoopten de bezoekers van de beurs iets te kunnen leren van de keuzes die in Parijs worden gemaakt.

Actieradius

Al snel kwam het debat op de benodigde actieradius voor een elektrische bus. Overheden én vervoerders in Nederland worstelen met de vraag of ze voor een bus moeten kiezen die meer dan 200 kilometer kan rijden of dat een bus met minder batterijcapaciteit al voldoende kan zijn. De RATP zet nu sterk in op overnight charging, wat in principe betekent dat een bus de hele dag moet kunnen rijden op een volle tank. Dit vereist dus behoorlijk wat batterijcapaciteit. Maar de spreker van de RATP, Marie Claude Dupuis, benadrukte tegen de afgevaardigden dat ze steeds een kritische afweging moesten maken over de gewenste batterijcapaciteit. “Veel bussen hoeven geen 200 kilometer per dag af te leggen, dus je moet je afvragen welke actieradius op een lijn nodig is.”

Dit betekent dat de RATP er op bepaalde trajecten slim aan zou kunnen doen om te kiezen voor opportunity charging en de vervoerder gaat dit zelfs binnenkort testen. Maar voorlopig zegt de vervoerder bewust te hebben gekozen voor overnight charging vanwege de aanpassingen die hiervoor nodig zijn aan de infrastructuur. “Overnight charging past beter in Parijs. Bovendien willen we vooraf de depots veranderen, dus moeten we nu al een plan maken”, aldus Dupuis. “Het is belangrijk om vooraf een pad vast te stellen, zodat alle partijen weten waar ze aan toe zijn. Door nu al technologische keuzes te maken, kunnen we verder komen.”

Busbouwers

Hierna vroeg Tweede Kamerlid Betty de Boer zich af of het verstandig was om nu al als vervoerder een definitieve keuze te maken over de inzet van brandstof en de manier van opladen. “Is het niet slimmer om die keuze over te laten aan de busbouwers”, vroeg De Boer.

Maar dit was voor de RATP geen optie, zo reageerde Dupuis. “De omslag naar zero emissie kost veel werk en tijd. Er moet heel veel aangepast worden. Dat kan je niet op zijn beloop laten.” Overigens houdt de RATP er wel rekening mee dat de technologie nog niet helemaal bewezen is. “We hebben ervoor gekozen om niet de volledige vloot te laten bestaan uit elektrische voertuigen, vanwege het bereik van deze bussen en de betrouwbaarheid. En de hoge kosten hiervoor spelen ook mee.”

Keolis

Keolis, het moederbedrijf van Syntus, durft het nog niet aan om een vergelijkbare definitieve keuze te maken. “In twee tot drie jaar zullen we een enorme groei zien in het elektrische busvervoer”, aldus Xavier Hubert van Keolis. Momenteel is het echter voor de vervoerder nog een kwestie van afwachten tot duidelijk wordt welke vorm van zero emissie-vervoer straks massaal ingezet zal worden. “We zijn daarom nu bezig om álle vormen van zero emissie-vervoer te testen.”

Om die reden overweegt deze vervoerder ook bussen op waterstof. Het is namelijk een optie die geen schadelijke stoffen meer uitstoot en dus volledig zero emissie is en dat terwijl dergelijke bussen beduidend goedkoper zijn dan elektrische bussen. Volgens Keolis is dit dus een goede mogelijkheid om zero emissie-busvervoer te kunnen bieden.

In de toekomst verwacht Hubert dat de kosten van de elektrische bussen zullen dalen. “Als er meer elektrische auto’s komen, dalen de kosten voor de batterij. Dit zal voordelig uitpakken voor elektrische bussen.” Maar Hubert benadrukte dat het van belang is om niet op de ontwikkeling vooruit te lopen. “Dat is juist ook zo moeilijk. Wij moeten het juiste advies geven aan de concessieverleners, zonder zelf te veel risico te lopen.”

Transdev

Vervoerder Transdev, het moederbedrijf van Connexxion en Hermes, sprak de delegatie niet alleen toe over zero emissie, maar ook over andere ontwikkelingen die effect hebben op het OV. De delegatie kreeg bij aankomst op de beurs al de mogelijkheid om een ritje van ongeveer 500 meter te maken met een zelfrijdend voertuig. Ze werden hierna hartelijk verwelkomd door Transdev-topman Jean-Marc Janaillac. Hij sprak zijn waardering uit voor de komst van deze delegatie en bedankte hen voor een goede samenwerking in Nederland.

Transdev heeft al een keuze gemaakt voor elektrisch vervoer en heeft in verschillende landen elektrische bussen rijden. Ook vinden er momenteel pilots met waterstofbussen plaats. De vervoerder deelt kennis en ervaring rondom elektrisch bussen in het zogenaamde E-living lab. Het doel hiervan is om met behulp van het E-living lab de realisatie van zero emissie in het OV verder te versnellen.

Bovendien wil Transdev zero emissie-vervoer breder trekken en elektrische voertuigen behalve in het OV in het taxi- en bij doelgroepenvervoer invoeren. Tijdens het bezoek van de Nederlandse delegatie werd daarom ook uitgebreid ingegaan op Abel, een vorm van vraaggestuurd vervoer die nu al bestaat in Amsterdam. De vervoerder wil dit concept ook in andere landen invoeren en dan volledig zero emissie.

Inge Jacobs