’80 procent remenergie NS-treinen gaat nog verloren’

NS hergebruikt tegenwoordig de energie die wordt opgewekt door remmende treinen, maar nog steeds gaat op sommige stations ongeveer 80 procent van de energie verloren. Er wordt dus elke dag flink wat energie weggegooid, terwijl dit een wezenlijke bijdrage zou kunnen leveren aan de ambitie voor zero emissie-vervoer in 2025. “Bijvoorbeeld in Apeldoorn is genoeg stroom beschikbaar om 25 elektrische bussen de hele dag op te laten rijden”, vertelt Paul Valk van Hedghehog Applications.

Hedgehog Applications werd enkele jaren terug bedacht door Arjan Heinen. Dit systeem kan remenergie van treinen opslaan, zodat hierop de elektrische stadsbussen kunnen rijden. Daar heeft Hedgehog nu een patent op en Heinen is sindsdien bezig om zijn idee bij betrokkenen aan de man te brengen.

Cijfers

NS gebruikt in Apeldoorn slechts een klein deel van de energie die wordt opgewekt wanneer de treinen remmen, legt Valk uit. Hij heeft een analyse gemaakt op basis van het aantal treinen dat op het station van Apeldoorn komt, het aantal bussen dat hier rijdt en de hoeveelheid energie die door NS nodig is. Dagelijks remmen er circa 165 treinen op station Apeldoorn, wat in totaal zorgt voor 6 megawattuur stroom. “Het percentage dat NS zelf maximaal effect gebruikt is minder dan 20 procent”, stelt Valk. “Het restant gaat verloren.”

Door mee te werken aan effectieve opslag van die remenergie, kan NS dus een belangrijke bijdrage leveren aan het goedkoop laten rijden van elektrische bussen. Berekeningen van Valk hebben uitgewezen dat een bus in Apeldoorn ongeveer 240 kilometer aflegt per dag en dat een elektrische bus 1 kWh per kilometer nodig heeft. “Als het Hedgehog-systeem volledig operationeel is, is in Apeldoorn voldoende stroom beschikbaar voor circa 25 elektrische bussen.”

Lucratief

Vanwege de ambitie om zo snel mogelijk zero emissie-vervoer te gaan inzetten in Nederland, kan het erg voordelig zijn om de remergie te gebruiken die door NS-treinen toch al wordt opgewekt. “Zonder dit systeem moeten alle bussen worden geladen met energie dat van het elektriciteitsnetwerk moet komen. De benodigde kracht hiervoor wordt erg onderschat, terwijl de energie die kan worden opgeslagen met ons systeem anders toch verloren gaat”, aldus Valk.

Toch bleek het in de afgelopen jaren toch niet zo gemakkelijk om alle betrokken partijen te overtuigen van dit idee. Aan de ene kant bleken NS en ProRail gesloten organisaties, waarbij de bereidheid om te innoveren werd gehinderd door de behoefte aan veiligheid en garantie dat het nieuwe systeem inzetbaar is. Bovendien moesten verschillende overheidsinstanties elkaar vinden. Al 3,5 jaar lobbyt Hedgehog bij alle belanghebbenden in de hoop een luisterend oor te vinden.

Dat begint langzaam zijn vruchten af te werpen. Infrabeheerder ProRail lijkt de voordelen te zien van dit systeem en ook de politiek is nu voor. De gemeente Apeldoorn en de provincie Gelderland zijn overtuigd en het ministerie van IenM is zelfs bereid gevonden om een deel te financieren door middel van subsidie. “Het is voor ons belangrijk dat overheden het systeem ook willen. Dan kunnen zij de concessie aanpassen”, aldus Valk.

NS

Momenteel is het een van de grootste hindernissen dat NS juridisch-wettelijk gezien nog niet in staat is om de energie beschikbaar te stellen. De spoorvervoerder is de eigenaar van de kinetische energie die vrijkomt in de vorm van elektrische energie door de remmende treinen en Hedgehog moet dus toestemming van de spoorvervoerder krijgen om de energie op te slaan en op een later moment te hergebruiken. “NS is van mening dat het nu de stap nog niet kan zetten”, aldus Valk.

Dit betekent dat het hergebruik van remenergie gehinderd wordt. Er moeten meer windmolens geplaatst worden, want de treinen rijden op groene energie uit windparken. Die worden gesubsidieerd door de Nederlandse overheid. Dit betekent volgens Hedgehog dat NS daardoor meer subsidie ontvangt dan strikt noodzakelijk. “Hier ligt dus een opgave voor het ministerie van IenM om NS en ons te helpen”, meent Valk.

“NS kan zo bovendien helpen bij de verdere verduurzaming van het hele OV. Door de remenergie effectief op te slaan in plaats van weg te gooien, kunnen hierop elektrische bussen rijden. Hierdoor wordt die subsidie zo voordelig mogelijk benut.”

Tijdsbestek

Het lobbyen voor het systeem duurt al enkele jaren, maar het systeem zelf zou al relatief snel van de grond kunnen komen. De bouwperiode van Hegdehog-systeem is circa een half jaar tot driekwart jaar, mits er voldoende middelen beschikbaar zijn. Valk: “We hebben nog wat geld nodig, de elektrische bussen moeten gekocht worden en het bestemmingsplan moet worden aangepast. Dan kan een energiehuis worden gebouwd net naast het station, waar de accu’s worden geplaatst waar de energie in wordt opgeslagen.”

In eerste instantie blijft Hedgehog inspelen op Apeldoorn, want daar zijn al de meeste stappen gezet. Maar er zijn volgens Valk meer stations waarbij dit systeem lucratief is. “Er zijn 61 intercitystations waarop we ons systeem zouden kunnen implementeren. Maar omdat dit er nu niet is gooien we alleen al elke woensdag ongeveer 650 MWh weg, wat we potentieel kunnen gebruiken voor andere doeleinden. Zonde van de energie.”