80% zero emissie in nieuwe concessie Zaanstreek-Waterland

Meteen bij de start van de nieuwe concessie Zaanstreek-Waterland moet 80 procent van het busmaterieel zero emissie rijden. In 2025 mag geen enkele bus in de concessie nog schadelijke stoffen uitstoten. Dat staat in het Programma van Eisen (PvE) dat deze week door het Dagelijkse Bestuur van de Vervoerregio is vastgesteld.

De Vervoerregio Amsterdam is bezig om een nieuwe aanbesteding voor te bereiden, omdat de huidige OV-concessies Zaanstreek en Waterland in december 2021 aflopen. In Zaanstreek rijdt Connexxion, terwijl EBS het vervoer verzorgt in de regio Waterland. Daardoor krijgt de vervoerder het recht om het openbaar vervoer te verzorgen in de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zaanstad.

Speerpunt

Hoewel de opdrachtgever nog niet volledig zero emissie vanaf de start vraagt, is dit wel een van de belangrijkste criteria in de concessie. Het wordt dus wel positief beoordeeld wanneer een nieuwe vervoerder vanaf 12 december 2021 louter zero emissie-bussen inzet. Lukt dan niet, wordt een transitiepad gevraagd voor de termijn waarop al het vervoer emissieloos kan worden uitgevoerd. De snelheid hiervan is zeer belangrijk in het kiezen van een winnaar.

De Vervoerregio zal binnenkort starten met de voorbereiding van de aanleg van de laadinfrastructuur om te zorgen dat de duurzame bussen kunnen rijden vanaf december 2021. Tegelijkertijd vraagt de concessieverlener in de inschrijvingen van vervoerders om een noodscenario in het geval dat het materieel of de laadinfrastructuur nog niet optimaal werkt of niet helemaal beschikbaar is. In dit noodscenario moeten maatregelen zijn opgenomen die alsnog een betrouwbare uitvoering van de dienstregeling bij de start van de concessie borgen.

Extra lijnen

Op dit moment waarderen reizigers in beide concessies het openbaar vervoer en het is de ambitie om dit zo te houden. Toch worden enkele wijzigingen in het netwerk wel gevraagd. Zo is een avondbediening tot 23.00 uur op de ontsluitende lijnen verplicht, zelfs in het weekend. Het aantal verplichte ritten naar zowel Oostzaan als Landsmeer in de spits is verdubbeld naar vier en die moeten tot middernacht worden gereden.

Daarnaast is het de taak van de vervoerder om het combineren van vervoerwijzen te vergemakkelijken en aan te sluiten bij de landelijke ontwikkelingen op het gebied van Mobility as a Service (MaaS). De vervoerder wordt gevraagd om de rol van ‘mobiliteitsmakelaar’ op zich te nemen. Hiermee bedoelt de opdrachtgever dat een vervoerder moet zorgen voor een goede afstemming van diensten met andere partijen, vervoerders en andere concessiehouders.

Tijdens de looptijd van Zaanstreek-Waterland ligt ook extra focus op betrokkenheid van de gemeenten bij de jaarlijkse wijziging van de dienstregeling. De opdrachtgever vindt het namelijk belangrijk om de gemeenten meer te betrekken bij de ontwikkelingen van het OV in hun eigen gebieden, zoals bij de afweging om haltes eventueel op te heffen.

Kosten

Voor de nieuwe concessie is vanaf 2022 jaarlijks 31,9 miljoen euro gereserveerd. Daarvan is 30 miljoen werkelijk gereserveerd voor de uitvoering van de concessie. Bovendien is nog 1 miljoen euro beschikbaar voor mogelijke bonussen als de vervoerder goed presteert. De laatste 0,9 miljoen euro is uitgetrokken voor de bekostiging van de aanleg van de laadinfrastructuur.

Het is de verwachting dat een nieuwe vervoerder met deze exploitatiebijdrage moet kunnen toekomen, al wordt erkend dat er enkele aandachtspunten zijn. De ambities van de Vervoerregio, bijvoorbeeld op het gebied van verduurzaming, leiden mogelijk tot hogere kosten. Tegelijkertijd krijgt een vervoerder hoogstwaarschijnlijk te maken met lagere opbrengsten door de herverdeling van de OV-studentenkaart. Dat gaat waarschijnlijk om circa 1 miljoen euro.

“Het is daarbij de vraag in hoeverre de concessiehouder eventuele hogere kosten en de lagere opbrengsten kan compenseren met hogere vervoeropbrengsten gelet op het feit dat op basis van demografische ontwikkelingen geen autonome groei van het aantal reizigers in het concessiegebied valt te verwachten”, waarschuwt de opdrachtgever in het bestek.

Biedingen

Deze concessie gaat van start op 12 december 2021 en loopt tot december 2031. Maar vanwege de lange afschrijvingstermijn van zero emissie-materieel en de bijbehorende infrastructuur, heeft de concessieverlener een bepaling opgenomen die het mogelijk maken om de concessie met 5 jaar te verlengen zolang aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.