‘Verhaal onnodig tijdverlies OV op de veroorzakers’

COLUMN – Veroorzakers van schade of overlast in het openbaar vervoer, zakkenrollers en andere overtreders dienen voor de kosten op te draaien die hiermee gemoeid zijn. Reizigers die hierdoor naast tijdsverlies nog andere schade lijden moeten dat bij de veroorzaker kunnen claimen. Daarbij is de hulp van de vervoerders nodig. Dat zegt Rikus Spithorst van Maatschappij Voor Beter OV.

Lees hieronder zijn column.

181 euro! Dat is het bedrag dat een winkeldief, volgens het bordje dat bij de ingang van mijn supermarkt hangt, moet betalen aan kosten van de winkelier. Het betreft een vergoeding voor personeelskosten en tijdverlies die gemoeid zijn met het aanhouden van de dief, het wachten op de politie en het doen van de aangifte. Dit staat nog helemaal los van de vergoeding van de gestolen waar, eventuele schade aan de winkelinrichting en de door de rechter op te leggen straf. Ik ben het daar volkomen mee eens, want waarom zou het slachtoffer van een dief of een andere crimineel voor de kosten moeten opdraaien?

Schade verhalen

En nee, ik ben geen voorstander van Amerikaanse toestanden, waar een fabriek van huishoudelijke apparaten de spreekwoordelijke honderdduizend dollar moet betalen omdat er op de magnetron geen stickertje zat met de waarschuwing dat je de kat er niet in kunt drogen. Dat niet. Maar schade verhalen op daders? Niets mis mee.

Ik vind dat dat ook in het openbaar vervoer de norm moet worden. En dan denk ik niet alleen aan een schadevergoeding voor de vervoerders, maar ook aan een compensatie voor de reizigers. Immers, ook reizigers zijn langer onderweg wanneer het treinverkeer spaak loopt omdat er een zakkenroller aan de politie moet worden overgeleverd of een stomdronken feestganger aan de noodrem trekt of een trein vernielt.

Tijdverlies

Het tijdverlies dat passagiers daardoor oplopen, is best in geld uit te drukken. Dat mag een standaardbedrag per halfuur zijn, net zoals die 181 euro in de supermarkt een standaardbedrag is dat niet tot de laatste cent hoeft te worden gespecificeerd. Reizigers die naast ‘gewoon’ tijdverlies nog andere schade lijden, moeten dat eveneens, mits ordentelijk aangetoond,  bij de veroorzaker kunnen claimen.

Daarbij is de hulp van de vervoerder onontbeerlijk. Immers, de vervoerder weet, via de politie, wie de dader is. Sterker nog, in veel gevallen zal de vervoerder zelf ook zijn eigen geleden schade trachten te verhalen. Thans is het zo, dat reizigers die trachten geleden schade te verhalen op grapjassen die verantwoordelijk zijn voor de ontstane vertraging, verstrikt raken in een woud van regels van de juridische afdeling van de vervoerder.

Belangen reizigers

Gedoe over wie met wie wel of niet een verbintenis is aangegaan. Leuk voor juristen, maar dat moet dus anders. Vervoerders moeten zich niet afvragen, hoe zij zich gemakkelijk van een verzoek om steun kunnen afmaken. Nee, ze dienen zich in te spannen om methoden te creëren om reizigers te helpen wanneer die volkomen terecht bagagedieven en brandstichters willen aanspreken om hun reistijdverlies vergoed te krijgen.

Dat kan bijvoorbeeld door de belangen van de gedupeerde reizigers mee te nemen in de zaak die de vervoerder ook voor zijn eigen schade toch al tegen de dader aanspant. Juristen hebben daar honderd ingewikkelde termen voor, ik noem dat gewoon het op een behoorlijke wijze invullen van de zorgplicht die de vervoerder voor zijn klanten heeft.

Vergoeding

Ik merk in dit kader even op, dat vervoerders zich in dit soort gevallen naar mijn mening niet kunnen verschuilen achter het beruchte artikel 8:108 uit het Burgerlijk Wetboek, dat vervoerders vrijwaart van de vergoeding van gevolgschade door vertragingen. Ten eerste wordt niet de vervoerder, maar de veroorzaker aangesproken, ten tweede is dit wetsartikel natuurlijk bedoeld om de vervoerder te beschermen tegen overmacht zonder een duidelijke veroorzaker. Een op het spoor gewaaide boom of een kapotgewaaide trambovenleiding, dat soort zaken. Maar hier gaat het dus om wat anders.

Tegenstanders van deze visie zullen de stelling poneren dat het wegverkeer ook weleens vertraging oploopt. Dat klopt. Ik vind daarom ook niet dat bij het minste of geringste oponthoud meteen een financiële klopjacht op de veroorzaker moet worden ontketend.

Veroorzaker

Ook de OV-klant mag best een kwartiertje extra incalculeren voor zijn reis. En ja, je moet het ook een beetje per veroorzaker bekijken. Een zakkenroller of een vandaal: aanspreken! Oma die bij het uitstappen haar enkel verstuikt en in paniek aan de conducteur vraagt om even bij haar te blijven tot er hulp is gearriveerd: die gaan we niet aanspreken, dacht ik zo.

Vandaag ga ik een belrondje doen met de vervoerbedrijven in ons land. De grondslag moet daarbij zijn, dat we zoeken naar mogelijkheden om onnodige vertraging voor reizigers door daders te laten compenseren. Van de resultaten daarvan zal ik op deze plek verslag uitbrengen.

Rikus Spithorst van de Maatschappij voor Beter OV