‘Bezuinigingen in OV kleine kernen leiden tot kaalslag’

Diverse lokale overheden denken na over hoe zij bezuinigingen in het openbaar vervoer kunnen doorvoeren. Het overgrote deel van de alternatieven die zijn bedacht voor het OV brengen van een behoorlijke dienstverlening niets terecht. En dat is een slechte zaak, want iedere inwoner heeft recht op een behoorlijke vorm van collectief vervoer. Dat zegt Rikus Spithorst van Maatschappij Voor Beter OV.

COLUMN – Grote problemen bij het openbaar vervoer in dunbevolkte gebieden. Diverse provincies denken hard na over het opvangen van bezuinigingen die vanuit Den Haag over ze zijn uitgestort. Die bezuinigingen komen feitelijk neer op kaalslag, maar worden hier en daar onder het vloerkleed geveegd met verhullend taalgebruik: ‘modernisering’ of ‘optimalisatie’. Mij is volkomen onduidelijk waarom provincies het Haagse wanbeleid zo verdedigen.

Nutsvoorziening

Het openbaar vervoer is een nutsvoorziening. Dat betekent dat iedere inwoner van Nederland, hoogstens afgezien van een zonderling die een kluizenaarsbestaan op Rottumeroog verkiest, naar mijn stellige overtuiging recht heeft op een behoorlijke vorm van collectief vervoer.

Vergelijk het maar met de waterleiding. Geen enkele politiek bestuurder zal het in zijn hoofd halen om de inwoners van Oudega mede te delen dan de waterleiding helaas wordt wegbezuinigd, maar dat ieder huisgezin van overheidswege een emmer verstrekt krijgt, waarmee in het naburige Drachten water kan worden getapt. En dan begin ik maar niet eens over de mogelijkheid om wegens het relatief geringe gebruik ook de Provinciale Weg naar Oudega maar op te heffen en te vervangen door een 100 procent onderhoudsvrij zandpad.

Bereikbaarheid bushalte

Maar als het over het openbaar vervoer gaat, durft men soortgelijke dingen wel te opperen. Zo wordt in Gelderland hardop nagedacht over de vraag of je van OV-gebruikers mag verwachten dat ze lange afstanden per fiets afleggen om de dichtstbijzijnde bushalte te bereiken. Je moet maar durven.

Alternatieve vormen van openbaar vervoer worden vanachter een bureau of bij spreekbeurten aangeprezen als het ei van Columbus voor de dunbevolkte regio’s. Ten onrechte. Want op papier is dat allemaal leuk en aardig, in de praktijk komt van dat soort alternatieve diensten weinig terecht.

Dienstverlening

De regionale BeltaxiOpstapper blijkt de passagier helaas, ondanks een tijdig gepleegd telefoontje, precies op het station af te zetten als zijn trein voor zijn neus wegrijdt. Dat kan al gauw een uur wachten betekenen. Of de telefooncentrale van de GroeneWeideBuurtbus blijkt onbereikbaar.

En de vrijwillige DorpsKernenBereikbaarheidsbus is ter ziele omdat de twee vrijwilligers wegens gezondheidsproblemen helaas moesten afhaken. Kortom: het overgrote deel van de alternatieven die zijn bedacht voor het wegbezuinigde OV brengt van een behoorlijke dienstverlening niets terecht.

Busdienst

Natuurlijk: het openbaar vervoer valt in dichtbevolkte gebieden beter te exploiteren. Met meer potentiële reizigers kun je, ook in financieel opzicht, een behoorlijke dienst beter in de benen houden. Als ik naar mijn eigen situatie kijk: ik woon in een grote stad en ik kan iedere vijf minuten een tram naar het centrum pakken.

Dat zoiets in een kleine provinciestad onhaalbaar is, dat spreekt voor zich. Maar ook op het platteland heeft men, met name gezien het falen van alternatieven, naar mijn mening recht op een reguliere busdienst. Desnoods maar een keer per uur, en uiteraard met wat kleinere voertuigen dan de Utrechtse dubbelgelede megabus. Dat is weinig, maar de klant is beter af met een uurdienst waar hij op kan vertrouwen, dan met een – ondanks de uiterst hippe naam die daarvoor is bedacht – slecht functionerend alternatief.

Solidariteit

En de kosten voor die (deel-)concessies met weinig reizigers? Die zullen op basis van solidariteit moeten worden betaald en het is aan de overheid om dat te reguleren. Want in een beschaafd land komt een ordentelijke vorm van collectief vervoer overal. Net als de waterleiding.

Rikus Spithorst, voorzitter van de Maatschappij voor Beter OV