‘Investeren in infrastructuur is in belang van het hele land’

Nederland heeft het drukst bereden spoor van Europa, maar de politiek vindt dat alles voor een appel en een ei moet kunnen. Deze mentaliteit heeft er voor gezorgd dat kennis en kunde is wegbezuinigd bij organisaties als ProRail, waardoor treinen bij het minste of geringste worden geschrapt om het allemaal nog enigszins behapbaar te houden. In deze ’troonrede’ van columnist Rikus Spithorst roept hij de Tweede Kamer op het belang in te zien van een behoorlijke infrastructuur voor een ontwikkeld land als Nederland.

COLUMN – “Het gaat best lekker, maar we moeten wel nuchter blijven.” Dat is zo’n beetje de uitgelekte communicatiestrategie van ons kabinet voor prinsjesdag. Dat van dat nuchter blijven, dat onderschrijf ik van harte, maar of het nou echt wel zo lekker gaat? Dat weet ik nog zo net niet.

Het kabinet nadert een beetje zijn einde, dus komen er weer verkiezingen. Het volk dient te worden gepaaid. Dus is er door het uitdelen van Haags geld opeens een koopkrachtstijging voor veel Nederlanders. Maar dat betekent nog niet, dat ons land er echt heel goed voor staat. Want kijk maar eens naar de infrastructuur.

Achterstallig onderhoud

Woonwijken, kantorenparken en industrieterreinen worden veel te vaak getroffen door stroomuitval wegens gebrekkige hoogspanningskabels of tot de draad versleten onderstations. Gaslekken en overstromingen zijn bepaald geen uitzondering. Een ziekenhuis moest vorige week zelfs worden ontruimd wegens de gevolgschade van een geknapte waterleiding. Echt, met de voor een goed functionerend land onmisbare infrastructuur is het niet best gesteld.

Het absolute dieptepunt in dit opzicht is wel de toestand op het Nederlandse spoorwegnet. Achterstallig onderhoud, armetierige vernieuwingen (vaak architectonisch fraai, maar functioneel onvoldoende, zoals de stations van Rotterdam en Den Bosch, die onvoldoende keergelegenheid bieden, waardoor treinen bij storingen ook op trajecten waar de storing helemaal niet speelt veel te grootschalig worden geschrapt), wegbezuinigde wissels. Kortom, de ene na de andere storing teistert het reizigers- en goederenvervoer per spoor. Onze economie lijdt een schade die niet eens valt te becijferen.

Groot alarm

Ik ben niet van mening dat je ieder probleem maar oplost door er maar gewoon wat geld tegenaan te gooien. Een miljoentje hier, een miljoentje daar, dat is te simpel. Geld dient ook oordeelkundig te worden besteed. ProRail-topman Eringa sloeg de afgelopen week groot alarm. Kennis binnen zijn bedrijf ontbreekt in hoge mate, en dat komt volgens mij doordat veel banen zijn wegbezuinigd, waardoor ProRail met ziel en zaligheid is overgeleverd aan de deskundigheid van allerlei externe bureaus en -erger nog- aannemers.

Daarnaast zijn er bij grote spoorvernieuwingen op en om stations flinke tegenvallers in aantocht, die naar mijn mening deels ook worden veroorzaakt doordat de samenleving opeens extreme veiligheidsmaatregelen verwacht. Kamerleden, zeker ook van partijen die sinds pakweg de eeuwwisseling ons land hebben bestuurd of dat nu nog steeds doen, spreken schande van de slechte prestaties van ProRail.

Wegbezuinigd

Ze gaan er echter klakkeloos aan voorbij dat ze keer op keer zélf grote sommen geld bij ProRail hebben wegbezuinigd. We hebben het drukst bereden (en dus feitelijk overvolle) spoorwegnet van Europa, en de politiek vindt al jaren dat dat voor een appel en een ei moet kunnen. Gevolg: bij het minste of geringste worden er maar treinen preventief geschrapt, want anders past het al helemáál niet meer.

Er is, zoals ieder jaar rond Prinsjesdag, van alles gelekt. Mijn nieuwsgierigheid is echter nog niet bevredigd, want de begroting van het ministerie van Infrastructuur en Milieu heb ik nog niet gezien. Maar hoe dan ook: de Kamer is bij de begrotingsbehandeling aan zet. Ik hoop dat ons parlement dit keer verder komt dan het uiten van, overigens grotendeels terechte, kritiek op het spoor. Ik hoop dat de Kamer nu eindelijk het belang van een behoorlijke infrastructuur inziet. In het belang van ons allemaal. Daarom mijn noodkreet. In het Engels, want die Britten zeggen dat zo mooi: put your money where your mouth is!

Rikus Spithorst is voorzitter van de Maatschappij Voor Beter OV