‘Negatieve berichten over OV laten ten onrechte stof opwaaien’

De afgelopen dagen zijn in de media regelmatig negatieve berichten voorbij gekomen over de OV-sector. Vaak ging het hierbij om artikelen die een hoop ophef maakten om niets. Ten onrechte concludeerde een krant dat de Stadler-treinen – waarvan één in Dalfsen ontspoorde – gevaarlijk zijn en in het AD werd hard geroepen dat de RET het risico liep om de concessie voor tram en metro kwijt te raken. Hoewel kritische, maar oplossingsgerichte berichtgeving de vervoerders kan stimuleren om betere prestaties te leveren, doen de hierboven genoemde berichten weinig goeds voor de OV-sector. Dit zegt Rikus Spithorst van de Maatschappij voor Beter OV in zijn column. 

We zijn steeds meer in een mediacratie komen te leven. En niet alleen de opkomst van allerlei sociale en digitale media spelen een rol, ook de “ouderwetse” media blazen een partijtje mee. Kijk nu eens naar de afgelopen dagen. De Stentor publiceerde een artikel over de vermeende onveiligheid van de treinen die door Stadler zijn gebouwd en de Rotterdamse editie van het AD luidde de noodklok omdat de toekomst van de RET (volgens zijn ondernemingsraad) zeer ongewis zou zijn door contractbreuk van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Beide stukken deden nogal wat stof opwaaien, terwijl dat niet terecht was.

Stadler-treinen

De Stentor schreef een paniekstuk over de treinen van de Zwitserse fabrikant Stadler. In het artikel wordt gesuggereerd dat dat levensgevaarlijke treinen zijn. “Het treinongeluk bij Dalfsen staat niet op zichzelf. In minder dan een jaar tijd zijn zeven machinisten van dit type treinen van de fabrikant Stadler om het leven gekomen bij vier spoorongelukken in Duitsland, Oostenrijk en Nederland.”

Hoewel ik er zelf ook niet altijd voor terugdeins om mijn standpunten eens even lekker stevig te formuleren, vind ik dit artikel in De Stentor pure stemmingmakerij. Allereerst gaat het bij het “vergelijkbare” ongeluk in Dalfsen niet over een gebrek aan de trein, maar om het wanggedrag van een bestuurder die het in zijn hoofd haalde om met een hoogwerker een overweg te blokkeren. Kijk, tegen zulk gedrag is gewoon geen kruit gewassen.

Menselijk gedrag

En de ernstige botsing in Duitsland (waarbij ook reizigers het leven lieten) had evenmin te maken met de constructie van de treinen. Doordat een seinhuiswachter de baanvakbeveiliging had uitgezet, botsten twee treinen met hoge snelheid frontaal op elkaar. Dat had bij welk treintype dan ook tot slachtoffers geleid. En hoe je het ook wendt of keert: per gereden kilometer zijn ook de treinen van Stadler relatief buitengewoon veilig, zowel voor personeel als voor passagiers.

Kijk maar eens hoeveel vrachtwagenchauffeurs en inzittenden van auto’s en touringcars in Europa jaarlijks om het leven komen. Natuurlijk: veiligheid is ook op het spoor van groot belang, maar het artikel in De Stentor leidt de aandacht slechts af van de wérkelijke veiligheidsproblemen: menselijk gedrag.

Metro – en tramconcessie voor RET

De OR-voorzitter van de RET, Henk van der Maden, schreeuwde moord en brand in het AD. Dat de onderhandelingen tussen de RET en de Metropoolregio over een nieuw contract voor het metro- en tramvervoer in de regio Rotterdam dreigen te mislukken omdat de Metropoolregio zulke hoge eisen stelt, dat de RET daar nooit aan kan voldoen. Het RET-personeel vreest volgens het artikel een rampscenario, waarin het vervoersbedrijf “met lege handen komt te staan”.

Want als de partijen er niet uit komen, dan kunnen ook andere vervoersbedrijven meedingen naar een contract voor het Rotterdamse metro- en tramvervoer, en “Dat zullen wij nooit accepteren,” waarschuwt Van der Maden, die er daarbij aan voorbijgaat dat de wetgeving een eventueel nieuwe vervoerder verplicht om het overgrote deel van het personeel over te nemen. Ook wordt “een tienjarig contract van tafel geveegd”, aldus de personeelsvertegenwoordiger in het AD. Dat klinkt allemaal reuze alarmerend. Stoute Metropoolregio, met zijn onredelijke eisen.

RET en Metropoolregio

Maar wat is er nu eigenlijk precies aan de hand? Er moeten nog wat laatste zaken worden uitonderhandeld met betrekking tot de nieuwe concessie van de RET. Dat de aandelen over zouden moeten van de Regio Rotterdam naar de nieuw opgerichte Metropoolregio. Een stevige discussie over de toekomstige eigendom van de rails waar de RET nu op rijdt. En logischerwijze worden die discussies stevig gevoerd. Het gaat om veel geld en om veel zeggenschap. Maar RET-directeur Pedro Peters vertelde mij gisteren dat hij optimistisch is over een goede uitkomst van die onderhandelingen, dus er is vooralsnog geen reden tot paniek. Laat de betrokkenen in alle rust hun onderhandelingen afronden.

En wat mij betreft worden belangrijke resultaten niet in de eerste plaats aan het personeel voorgelegd, maar aan de reizigers. Immers, uiteindelijk gaat het om de kwaliteit die aan de klant wordt geboden en om de zeggenschap en spullen die daarvoor nodig zijn. Een personeelsvertegenwoordiger die op voorhand al roept dat hij het een en ander “nooit zal accepteren” jaagt slechts de onderhandelaars van de tegenpartij in de gordijnen. Daarnaast ondermijnt hij de democratie: uiteindelijk zal de politiek over het onderhandelingsresultaat beslissen, en zo hoort het ook.

Goede berichtgeving

Kortom: twee voorbeelden van krantenartikelen (die uiteraard in deze moderne tijd ook op internet verschenen) die leidden tot een hoop stemmingmakerij, maar het OV niet bepaald vooruit helpen. Zeer tot mijn tevredenheid besteedden OVpro en Spoorpro geen aandacht aan deze poppenkast. En gelukkig is er niet alleen maar slechte berichtgeving in de oude en nieuwe media: de aandacht die een initiatief als ConsumentenClaim kreeg voor wat betreft de veel te volle treinen juich ik toe, en ook over de berichtgeving over de Fyra-enquête ben ik zeer te spreken.

Verbetervoorstellen OV

Tot slot ook maar even de hand in eigen boezem.Mij bereikte het bericht, dat men het zou toejuichen als columns wat meer door een positieve bril gericht zouden zijn op het aandragen van verbetervoorstellen voor het OV. Natuurlijk, ik ben geen applausmachine, dus in al die stukjes van mij leg ik ook de vinger op de zere plek. Want het is raar om met een oplossing te komen zonder eerst het probleem te benoemen. Toch?

Omdat deze column gaat over de mediacratie waarin wij leven, wil ik dit niet negeren. In januari deed ik de aanbeveling dat het GVB met de HTM gaat praten over de overname van een aantal GTL-trams om het materieeltekort in Amsterdam op te lossen. Ook bepleitte ik in januari dat de overheid best wel wat (meer) geld over mag hebben voor het OV, dat immers voor ons land van onschatbare waarde is. In februari riep ik betrokken partijen op om rond de tafel te gaan teneinde de reisgegevens van de chipkaart te kunnen gebruiken voor beter, meer op de vraag toegesneden OV-aanbod.

Maar hoe dan ook: als vervoerders, opdrachtgevers of andere betrokkenen graag geadviseerd willen worden over nijpende kwesties, dan ben ik daar altijd toe bereid. En zal ik daar – voor zover dat qua vertrouwelijkheid kan – ook graag op deze plaats verslag van doen. U weet mij te vinden, desnoods via de redactie van OVPro.

Rikus Spithorst is voorzitter van de Maatschappij voor Beter OV