‘NS moet tandje bijzetten om behoorlijk bestuur te verbeteren’

Het is de NS niet gelukt, na de Limburgse aanbestedingsfraude, zijn leven te beteren. De nieuwe directeur Risicobeheersing Susi Zijderveld moet dus een tandje bijzetten om te zorgen dat het behoorlijk ondernemingsbestuur bij NS op orde komt en dat de spoorvervoerder beter verantwoording aflegt over het gevoerde beleid. Dat zegt Voor Beter OV-voorzitter Rikus Spithorst in zijn column.

COLUMN – Bij het begrip Corporate Governance denk je toch in de eerste plaats aan de centjes. Aan boekhouders. Aan het tegengaan van oneerlijke praktijken, zoals bevoordeling en fraude. Maar het behelst meer. Het gaat er met name om, dat het bedrijf zich een beetje betamelijk gedraagt. Feitelijk zou het directielid dat is belast met de Corporate Governance de hele dag door het directieverblijf en alle stafafdelingen moeten lopen, niets anders mompelend dan: “Doe normaal”.

Iemand die dat haarfijn doorhad, is Andre Testa, eerst directeur van de NZH, en later van het GVB. Die sprak gewoon van “boerenlullenregels”. Met zijn hoekige taalgebruik joeg Testa menigeen de stuipen op het lijf, maar van onduidelijkheid was nooit sprake.

Directeur Risicobeheersing

Na de grootscheepse Limburgse aanbestedingsfraude, waarvoor niet alleen toenmalige directeuren, maar ook de NS zélf zich bij de strafrechter moet verantwoorden, is om het tij te keren bij de NS een speciaal directielid voor de Corporate Governance aangesteld. Susi Zijderveld, met de functienaam “Directeur Risicobeheersing”. Een functienaam die overigens allesbehalve de lading dekt.

De verrichtingen van mevrouw Zijderveld kunnen met de beste wil van de wereld vooralsnog niet als succesvol worden gezien. Ze zal vast wel iets hebben gesleuteld aan de kwestie, wie op welk formulier eerst een paraaf moet zetten voordat tot een bestelling wordt overgegaan, maar aan de opvatting van de NS over de omgang met reizigers en hun vertegenwoordigers is niets verbeterd.

Teletekstpagina

Ik illustreer dat met een voorbeeld. De NS wil dolgraag af van het uitzenden van reisinformatie via Teletekstpagina 751. Daarom verscheen de mededeling dat de Teletekstpagina wordt opgeheven met instemming van de reizigersorganisaties. Alles, maar dan ook alles aan die mededeling was fout. Ten eerste dien je als bedrijf zélf te staan voor het besluit dat je hebt genomen. Je verschuilen achter de instemming van je klantvertegenwoordigers is niet de meest dappere houding die ik mij kan voorstellen. Maar daarnaast bleek die “instemming” gewoon te zijn verzonnen. Er wás helemaal geen instemming van de reizigersclubs. En nee, liegen mag niet. En ten slotte gaat het hier ook om een schending van de inspraakregels in het Besluit Personenvervoer 2000.

Op een verzoek dat ik namens Voor Beter OV deed om de afschaffing van de reisinformatie op teletekst op te schorten, zweeg de NS in alle talen. Pas nadat ik bij Susi Zijderveld aan de bel trok, kwam de NS met de mededeling dat er uitstel komt. De betrokkenen spreken van een “misverstand”, maar bij dit soort belangrijke zaken moet de NS niet kunnen wegkomen met een eenvoudig “Foutje, bedankt”.

Goed beleid

Dit is slechts een van de vele gebeurtenissen die onderstrepen dat het met de Corporate Governance (volgens Wikipedia de term voor het aanduiden van hoe een onderneming goed, efficiënt en verantwoord geleid moet worden alsmede het afleggen van verantwoording over het gevoerde beleid richting belanghebbenden waaronder de samenleving als geheel) nog steeds bar slecht gesteld is. Ik ben daarin diep, heel diep teleurgesteld.

De NS afficheert zichzelf graag als een maatschappelijke onderneming. Een bedrijf dat een verantwoordelijke rol speelt in de samenleving. Maar zolang het adagium “Doe normaal!” bij de NS niet de maat der dingen is, is dat soort borstklopperij niets meer dan een holle frase. Ik hoop echt dat Susi Zijderveld een tandje bij zal zetten. Bittere noodzaak.

Rikus Spithorst is de voorzitter van de Maatschappij voor Beter OV.