‘Kliksysteem oplossing voor zitplaatstekort nieuwe trams GVB’

De nieuwe trams van het GVB hebben minder zitplaatsen, omdat ze worden uitgevoerd als tweerichtingsvoertuig. Dat betekent dat de trams aan twee kanten deuren hebben, waardoor er geen ruimte is voor een stoel. Omdat in de praktijk lang niet alle voertuigen voor twee richtingen worden gebruikt, kan een kliksysteem extra zitcapaciteit bieden. Dat schrijft Rikus Spithorst van de Maatschappij Voor Beter OV in zijn column voor OVPro. 

COLUMN – We beginnen dit betoog in het buitenland. Met de Londense Metropolitan Line, een metro die Londen met een aantal noordoostelijke voorsteden verbindt. Daar zijn de afgelopen jaren metro’s van een nieuw type in gebruik genomen. Metro’s met aanzienlijk minder zitplaatsen dan hun voorgangers, en met meer staanplaatsen. Mensen die tegen deze kwaliteitsverslechtering in het geweer kwamen, werd de mond gesnoerd met de belofte dat de treinen sneller zouden gaan rijden en dat de frequentie zou worden verbeterd, waardoor de kans op een zitplaats niet slechter zou worden.

Helaas is van die beloften niets terechtgekomen. Dat komt mede doordat de derderangs techniekfirma Bombardier, die een nieuw beveiligingssysteen zou aanleggen, wegens schaamteloze wanprestatie werd heengezonden. Bombardier, u weet wel, eveneens bekend van het nagenoeg feilloze functioneren vann de beveiliging van de Traxx-locomotieven op de Nederlandse Hogesnelheidslijn. Not.

Nieuwe trams

We schakelen over naar Amsterdam. Het lokale vervoerbedrijf GVB schoffeert zijn reizigers op dezelfde manier zoals in Londen gebeurt. In plaats van te zorgen voor voldoende trams, werd er uit alle huidige trams doodgemoedreerd een aantal stoelen weggehaald, zodat er meer makke schapen staand kunnen worden vervoerd.

De nieuwe bestelde trams, waarvan onlangs een mock-up feestelijk werd onthuld, beschikken over een aantal stoelen dat qua minimalisme sinds de aanschaf van de ‘kleine trams’ in de late jaren vijftig niet meer is vertoond. Een van die kleine trammetjes (met slechts één scharnierpunt in het midden, de zogeheten enkelgeledes) rijdt tegenwoordig museumrondjes. Dat trammetje heeft 40 zitplaatsen.

Zitplaatsen

De nieuw bestelde trams hebben er zegge en schrijve 50, en bieden daarnaast een staanplaats van 125 reizigers. De grotere, dubbelgelede, trams die decennialang het Amsterdamse standaardtype waren, boden aan 56 reizigers een zitplaats, en de Combino telde 60 stoelen, en 113 staanplaatsen. U ziet, de nieuwe trams bieden dus naast veel minder zitplaatsen tot overmaat van ramp een veel slechtere verhouding tussen zit- en staanplaatsen: 50 zit en 125 staan versus 60 zit en 113 staan.

Ik schoot in de lach toen ik een vertegenwoordiger van de Amsterdamse afdeling van onze zusterorganisatie Rover voor de stadstelevisie zag verkondigen dat hij de stoeltjes in de nieuwe trams best leuk vond, maar dat de gekozen kleur voor de verf van de buitenkant van de trams hem wat tegenviel. Tsja: leuke stoeltjes en deverkeerde verf, maar over het gebrek aan zitplaatsen geen woord.

Tweerichtingsvoertuig

Ik maak aan die neiging van het GVB om reizigers, die notabene de hoofdprijs betalen om mee te mogen, af te schepen met een gebrek aan zitplaatsen wél woorden vuil. Ik vind het echt onaanvaardbaar. En het probleem is vrij eenvoudig op te lossen. Nee, niet met ingewikkelde automatisering, zoals die elektronische schermpjes op de tramhalte, die aangeven wanneer de tram niet komt. Nee, het kan simpeler. Alle trams worden uitgevoerd als tweerichtingsvoertuig. Dat moet omdat er de afgelopen jaren nogal wat keermogelijkheden voor de trams verloren zijn gegaan. Die trams hebben dus aan twee kanten deuren. En waar een deur zit, kan natuurlijk geen stoel staan.

Maar het grootste deel van de tijd rijden veel van die nieuw bestelde trams in de stad straks als eenrichtingsvoertuig. Dus kijk eens wat verder dan je neus lang is. In Duitsland bestond ook het probleem van tweerichtingstrams die bijna altijd als eenrichtingstram werden gebruikt. Daar kwam men met ene creatieve oplossing: er werd bij de afgesloten deuren aan de ‘verkeerde kant’, die bij eenrichtingsbedrijf toch niet werden gebruikt, door middel van een handig kliksysteem wat extra capaciteit gecreëerd. Makkelijk zat. Zeker bij een lagevloertram, waar de vloer geheel vlak is en er geen gevaar bestaat dat reizigers van de traptreden kukelen, moet zo’n kliksysteem voor wat extra stoelen eenvoudig te realiseren zijn.

Rikus Spithorst is voorzitter van de Maatschappij Voor Beter OV