‘Staatssecretaris moet kwaliteit reis in NS-concessie opnemen’

Een reiziger die een treinkaartje koopt heeft geen recht op een zitplaats, oordeelde de rechter vorige week in de rechtszaak die was aangespannen tegen NS. Dit toont aan dat de reiziger in de concessie onvoldoende wordt beschermd, concludeert Voor Beter OV-voorzitter Rikus Spithorst uit de uitspraak.

COLUMN – “De concessie verbiedt het niet, dus we gaan het gewoon doen.” Met deze uitspraak veegde een NS-directeur een aantal jaren geleden een unanieme negatieve mening van het consumentenoverleg LOCOV van tafel. Sinds deze bruuskering ben ik een fel tegenstander van de stroming die zegt dat je programma’s van eisen en concessies slechts op hoofdlijnen moet opschrijven.

Recht op zitplaats

Van dit historisch stukje overdenking schakelen we over naar het heden. Nou ja, naar vorige week dan. De treinreiziger heeft voor de rechter een gevoelige nederlaag geleden. De rechter oordeelde in een zaak die door ConsumentenClaim en een gedupeerde spitsreiziger was aangespannen, dat passagiers een recht op een zitplaats wel op hun buik kunnen schrijven.

De rechter stelt, kort samengevat, dat het recht op een zitplaats niet in ‘de wet’ staat. Ik ben het met die manier van kijken niet eens. Want het belangrijkste is met name de vervoerconcessie voor het hoofdrailnet. Maar helaas, ook in de concessie staat het recht op een zitplaats niet omschreven. Wel wordt links en rechts in allerlei documenten iets gezegd over een inspanningsverplichting, maar dat is dus te vrijblijvend.

Immers, de NS spant zich beslist onvoldoende in om de reiziger een zitplaats te bieden. Treinen werden vervroegd naar de sloop gebracht in plaats van dat ze een opknapbeurt kregen. Rijtuigen werden uitbesteed aan het Fyra-avontuur, en daartoe onttrokken aan de ‘gewone’ binnenlandse dienst. Enzovoorts. Maar de NS hoeft alleen maar wat te beweren wat over te korte perrons, en de rechter is om.

Concessie

Maar eigenlijk vind ik niet dat de rechter op basis van veel te vage documenten moet beslissen. In de concessie zou de kwaliteit die de reiziger krijgt aangeboden veel nauwkeuriger moeten worden opgeschreven. Tegen dovemansoren bepleitte ik bijvoorbeeld dat bij de uitvalcijfers niet alleen naar het aantal uitgevallen treinen moet worden gekeken, maar ook naar het aantal te korte treinen.

Met andere woorden: een trein die uit acht rijtuigen behoort te bestaan, en die rijdt met slechts vier rijtuigen, zou voor 50 procent als uitgevallen moeten worden geteld. Maar de voorgangers van staatssecretaris Van Veldhoven hebben er qua totstandkoming van een behoorlijke vervoerconcessie lelijk met de pet naar gegooid.

Staatssecretaris

Het is aan de huidige staatssecretaris van IenW om een aantal onvolkomenheden in de concessie van de NS te repareren. Geklets over te korte perrons als je aan komt zetten met een trein die nog veel korter is dan het kortste perron onderweg, dat zou een concessieverlener die zichzelf ook maar een béétje serieus neemt niet moeten accepteren.

Ik zou graag zien dat Stientje van Veldhoven en haar mensen zich de komende tijd richten op die hoognodige reparatie van de NS-concessie, in plaats van zich bezig te houden met een overhaaste wetsvorming over de omvorming van ProRail tot een zelfstandig bestuursorgaan. Waar de reizigers, en dus ook de kiezers, met name last van hebben, is gepruts van de NS, niet van ProRail.

Lees ook:

• Rechter: geen garantie op zitplaats met treinkaartje