‘Spoorwegsysteem onvoldoende voorbereid op incidenten’
Door een kordaat optreden van de politie, kon een terrorist op Amsterdam Centraal afgelopen vrijdag snel gestopt worden. Dit incident zorgde voor een langdurige verstoring van het treinverkeer – zelfs nadat de politie het spoor weer had vrijgegeven. Door een vaste koppeling te maken tussen personeel en treinserie, kan het treinverkeer bij een dergelijk incident weer sneller worden opgestart, meent Rikus Spithorst van de Maatschappij voor Beter OV.
COLUMN – Het spoor is een makkelijke prooi voor terroristen. Dat klinkt erger dan het is, want wat dat betreft is het spoor niet anders – laat staan slechter of gevaarlijker – dan andere plekken waar veel mensen bijeen komen. En nee, een 100 procent veilige samenleving bestaat niet. Dat geldt voor ongelukken, ziekten, criminaliteit en allerlei vormen van geweld.
Verregaande veiligheidsmaatregelen
Namens Voor Beter OV heb ik mij daarom ook steeds verzet tegen het idee om inzittenden van internationale treinen te onderwerpen aan allerlei verregaande veiligheidsmaatregelen, die het vervoer per trein niet veiliger maken, maar wel een hoop reizigersonvriendelijke overlast veroorzaken. Eerst je schoenen uit, je broekriem af en je zakken leeg en door een poortje voordat je de internationale trein instapt, dat alles had de gebeurtenissen van afgelopen vrijdag op het Centraal Station van Amsterdam niet voorkomen. Daar werden rond het middaguur in een reizigerspassage twee Amerikaanse toeristen neergestoken. Kordaat en heldhaftig optreden van de politie voorkwam erger. De toeristen zijn in het ziekenhuis aan het herstellen van hun verwondingen.
Het is een feit dat niet alleen internationale treinen aan terrorisme ten prooi kunnen vallen, en dat maatregelen die specifiek op de internationale reiziger zijn gericht dus weinig nut hebben. Dat heb ik hierboven al voldoende toegelicht. Maar deze gebeurtenissen brachten een aantal manco’s aan het licht, waar ik het – ondanks de relatief goede afloop van het incident – toch over wil hebben.
Treinverkeer ontregeld
Zelfs een incident van relatief geringe omvang (er is vrijdag geen explosief afgegaan, en waren geen dodelijke slachtoffers of veel gewonden) toont al aan dat ons spoorwegsysteem onvoldoende in staat is, dit soort incidenten zonder onnodige reizigershinder het hoofd te bieden. De stationshal werd door de politie na het afronden van het onderzoek ter plaatse om half drie weer vrijgegeven. Maar tot diep in de avond was het treinverkeer van en naar Amsterdam zeer ernstig ontregeld.
Heel veel treinseries bleven ingekort tot buiten Amsterdam, zelfs tot 9 uur in de avond. Een dieptepunt vormde de Intercity 3900 Enkhuizen – Utrecht – Eindhoven – Heerlen. Deze werd gemakshalve de rest van de dag opgeheven tussen Sittard en Hoorn. U leest het goed. Niet tussen Utrecht en Amsterdam Sloterdijk of zoiets, nee van Limburg tot ver in Noord-Holland. En niet alleen tijdens de afzetting van een deel van het Amsterdamse Centraal Station, nee, schaamteloos gedurende de rest van de dag.
Alle waardering voor het kordate optreden van de politie en het gedegen sporenonderzoek, maar afkeuring over de wijze waarop ProRail en de NS de treindienst veel te ingrijpend en veel te langdurig hebben ingekrompen. ProRail en de NS hebben dus zeer zeker wat uit te leggen.
Personeelsroosters
Ook de bewering van de NS dat de, volgens Voor Beter OV, veel te ingewikkelde personeelsroosters niet nadelig zijn voor een robuuste treindienst, kan niet langer overeind blijven. Wij bepleiten al sinds jaren per werkdag een vaste koppeling tussen personeel en treinserie. Onder druk van de vakbonden laat de NS het personeel op een dag uitwaaieren over allerlei treinseries, maar als er dan iets misgaat ontstaat een chaos van zoekgeraakt personeel en overbelaste planners.
Het bewijs dat dit echt niet in de haak is, werd vrijdag geleverd: nadat rond half tien ’s avonds de meeste treinseries eindelijk weer reden, moest de NS deze beschamende melding doen: ‘Tussen Amsterdam Centraal en Den Haag Centraal rijden er minder Intercity’s door problemen met de personeelsinzet. Dit duurt tot ongeveer 22:30 uur.’
Natuurlijk, de hoofdschuldige voor de beroerde bereikbaarheid per spoor van Amsterdam was natuurlijk een terrorist op het station. Maar dat ProRail en vooral NS hun logistieke onvermogen (station weer volledig vrijgegeven om half drie, en de treinenloop tot diep in de avond in het ongerede) grondig moeten aanpakken, behoeft geen verder betoog.
Rikus Spithorst is voorzitter van reizigersorganisatie Maatschappij voor Beter OV.
