‘Staatssecretaris houdt te streng de hand op de knip’

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat trekt geen extra geld uit om de prestaties op de HSL-Zuid te verbeteren. Dit tot teleurstelling van NS en ProRail die in een langetermijnvisie tussen de 478 en 697 miljoen euro vroegen voor de hogesnelheidslijn. Rikus Spithorst van Voor Beter OV vindt dat de staatssecretaris haar verantwoordelijkheid moet nemen.

COLUMN – Niet alleen de NS en ProRail zijn teleurgesteld over de weigering van staatssecretaris Stientje van Veldhoven om geld uit te trekken voor verbeteringen aan de Hogesnelheidslijn. Ook ik vind dat de staatssecretaris te streng de hand op de knip houdt.

HSL

O nee, ik ben niet van mening dat ieder probleem moet worden opgelost door er achteloos een smak geld tegenaan te gooien. Zeer zeker niet. En laten we niet vergeten dat met name de NS een flinke portie boter op het hoofd heeft. De NS heeft een onhaalbaar bod gedaan, heeft treinen gekocht die letterlijk van ellende uit elkaar vielen, en heeft nadat die kreupeltreinen aan de kant waren gezet een aanbod vol leugens gedaan, vol mooie beloftes waar niets van is terechtgekomen.

Maar dat neemt niet weg dat de staatssecretaris verantwoordelijkheid moet nemen voor de dingen die rechtstreeks door de schuld van de overheid ongelukkig uitpakken op de HSL.

Begroting

Waarom dienen bouwtechnische blunders voor rekening van de begroting van Stientje van Veldhoven te komen? Omdat de HSL onder rechtstreekse verantwoordelijkheid van haar voorgangers is aangelegd. Denk aan spanningssluizen die bergop waren aangelegd, bovenop viaducten, zodat op de meest onhandige plek de trein stroomloos moest passeren. Dat moet dus anders. En dat kost dus geld.

Om nog maar eens te onderschrijven wat voor een puinhoop onze volksvertegenwoordigers, bewindspersonen en ambtenaren van het HSL-dossier hebben gemaakt, verwijs ik graag naar een bijdrage van Marc Chavannes in het zeer lezenswaardige boek ‘Dit was het nieuws niet’ van De Correspondent. Hij schreef daarin over de teloorgang van de politiek.

“Een voorbeeld is de enquête over de rampzalige aanleg en exploitatie van de hogesnelheidslijn. Die kwam zo dichtbij het eigen onvermogen, dat de bewuste Kamercommissie ervoor terugdeinsde de gang van zaken werkelijk te benoemen en te analyseren. Dat werd des te pijnlijker omdat de Algemene Rekenkamer bij herhaling had gewezen op de wankele aannames bij de aanbesteding van de aanleg en het rollend materieel.” Treffender had ik het niet kunnen verwoorden.

Dividendbeslasting

Ik tracht mij – althans, op deze plek – te onthouden van opvattingen over andere beleidsterreinen in en om de Trêveszaal. Maar het kan geen enkele lezer zijn ontgaan dat de afschaffing van de dividendbelasting ter discussie staat. Wat was ook alweer het argument van onze premier? “Belangrijk voor het vestigingsklimaat in ons land.”

Naar mijn stellige overtuiging is voor ons vestigingsklimaat het goed op orde hebben van de infrastructuur van veel groter belang dan het sponsoren van een handvol buitenlandse aandeelhouders. Dus voor een deel van de jaarlijks bespaarde twee miljard als dat rare dividendplan inderdaad van tafel gaat, weet ik wel een fijne bestemming.

Spoorweginfrastructuur

Steek dat geld in het hoognodig écht opknappen van onze spoorweginfrastructuur, in plaats van bezuinigingen zoals weghalen van wissels los te laten op ons uit zijn voegen barstende spoorwegnet, en dat te verkopen als verbeteringen. Hoe onzinnig dat is, werd afgelopen vrijdag wel duidelijk. Een schietpartij op het station van Breukelen bracht in grote delen van ons land gedurende vele uren het spoorverkeer in het ongerede.

En het is toch van belang dat de internationale trein een serieus alternatief is voor het vliegtuig? Knap die HSL dan op! En leg een serieuze hogesnelheidsverbinding met onze oosterburen aan!

Investeringen

Bewindspersonen en Kamerleden die enerzijds wél een heel grote mond hebben over de tekortkomingen van ons spoorwegnet en zijn vervoerders, maar er anderzijds geen rooie cent voor overhebben, zijn geen knip voor de neus waard. Dat geldt evenzeer voor de directies van ProRail, NS en de andere vervoerders, trouwens. Sla met de vuist op tafel! De klimaatdoelen gaan we niet halen, treinreizigers worden de auto (en dus de file) in gejaagd en amper een haan die ernaar kraait? Dat kan toch niet waar zijn? Put your money where your mouth is, Stientje!

Rikus Spithorst is voorzitter van de Maatschappij voor Beter OV.

Het verbeteren van de prestaties op de HSL kost geld, maar alle verstoringen op deze lijn kosten de maatschappij en de reiziger ook een fors bedrag. Dit moet worden meegerekend. Menno Yap van de TU Delft legt zijn methode hiervoor uit tijdens het BusVision Congres op 11 oktober.