Klimaatakkoord: alternatieve energie, internationaal treinreizen en aanpak hyperspits

Inzetten op alternatieve energie, internationaal treinreizen stimuleren en bekijken of variatie in ticketprijs een oplossing is tegen de drukte tijdens de hyperspits in het OV. Het zijn enkele maatregelen uit het Klimaatakkoord dat vrijdagmiddag is gepresenteerd.

Doel van het Klimaatakkoord is de uitstoot van CO2 in 2030 met 49 procent te verminderen ten opzichte van 1990. In 2050 moet de uitstoot met 95 procent zijn afgenomen. De plannen op het gebied van mobiliteit zijn samengesteld door de Mobiliteitstafel, bestaande uit afgevaardigden van onder meer BOVAG, ANWB, RAI, NS en GVB.

Hyperspits

Het aanpakken van de hyperspits in het OV krijgt veel aandacht in de plannen. NS en de Rijksoverheid komen nog dit jaar met een gezamenlijk voorstel om vormen van vraagsturing, waaronder prijsprikkels, op specifieke trajecten in te zetten. De pilots en/of maatregelen zullen in eerste instantie gericht zijn op de drukste trajecten. NS kondigde zo’n maatregel begin dit jaar al aan.

Ook gaan ze, en eventueel andere vervoerders en concessie-verlenende overheden, met onderwijsinstellingen in gesprek over het spreiden van onderwijstijden om zodoende ruimte te creëren in de hyperspits. Doel van deze inzet is dat in 2023 het aantal studenten in de hyperspits met 20 procent is afgenomen. Onder meer in Nijmegen experimenteren onderwijsinstellingen hier al mee.

Internationaal treinreizen

Naast een betere benutting van de bestaande treincapaciteit, worden ook acties ondernomen waarmee de capaciteit op het spoor en in de trein kan worden vergroot. Mogelijke pilots met autonoom treinverkeer zijn hier onderdeel van.

Maar ook aanpassingen van normen op gebied van inrichting van het treininterieur en de aanpassing van wettelijke maxima van remwegen. De Rijksoverheid, de Inspectie Leefomgeving en Transport, vervoerders en eventueel andere partijen willen voor het einde van 2019 onderzoeken of, en zo ja op welke wijze, aanpassingen in de normeringen op deze gebieden mogelijk zijn. Uitgangspunt is dat het wel wat oplevert en niet ten koste gaat van de veiligheid.

De partijen willen bovendien, voor de korte stukken, de trein aantrekkelijker maken dan het vliegtuig. De Rijksoverheid en NS doen daarom in 2019 nog een onderzoek naar gelijkwaardige omstandigheden in relatie tot de prijs van internationaal vliegen en treinen tot en met 700 kilometer. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven sprak onlangs nog de ambitie uit dat er in 2025 nog eens twee miljoen extra reizigers per jaar gebruikmaken moeten maken van internationale treinen.

Deelconcepten

MaaS, Mobility as a Service, kan natuurlijk niet ontbreken in de plannen. Het kabinet en de OV-sector zetten vol in op dit nieuwe multimodale mobiliteitsconcept. De Rijksoverheid en lokale overheden faciliteren en stimuleren, zeggen ze, deelconcepten. In de fysieke ruimte, onder andere dicht bij OV-locaties, neemt de gemeente parkeergelegenheid en laadmogelijkheid op in bestemmingsplannen.

De Rijksoverheid en lokale overheden streven er, gezamenlijk met relevante marktpartijen, naar om een standaardtaal en protocollen vast te stellen voor aanbieders van MaaS-diensten. Doel is het maximaal ontsluiten van verschillende modaliteiten te faciliteren. De roep om zo’n standaard is luid en klinkt al lang.

Fietsparkeren

Multimodaliteit moet ook meer terugkomen in de MIRT-programma’s, blijkt verder uit het Klimaatakkoord. Partijen spreken af bestaande programma’s tot 2028 slim te benutten voor duurzame mobiliteit. De Rijksoverheid, IPO, VNG spreken af om bij lopende MIRT-trajecten te verkennen of maatregelen voor fiets en multimodale hubs kansrijk zijn om mee te nemen bij aanpassingen aan weg-, water- en spoorinfrastructuur.

En wat die fiets betreft: het Rijk trekt, in aanvulling op de middelen die in het regeerakkoord zijn gereserveerd, nogmaals 75 miljoen euro uit voor de cofinanciering van investeringen in fietsenstallingen bij OV-knooppunten.

Alternatieve energie

Uitstoot van het OV-voertuigen kan ook op volle aandacht van het kabinet rekenen. Provincies, vervoersregio’s, netbeheerders, energieproducenten, de Rijksoverheid en het bedrijfsleven beloven samen te werken aan de verdere uitrol en opschaling van zero-emissie bussen en de noodzakelijke alternatieve tank- en laadinfrastructuur. Dit gebeurd door middel van het zogenoemde Bestuursakkoord zero-emissie bus (BAZEB). In 2025, zo is de bedoeling, zullen alle nieuw instromende OV-bussen zero-emissie zijn, zodat in 2030 alle ongeveer 5.000 OV-bussen zero-emissie zijn

Het kabinet ziet onder meer een belangrijke rol weggelegd voor waterstof als energiedrager in mobiliteit, onder meer voor OV-bussen en mogelijk ter vervanging van dieseltreinen.

Werkgevers

Werkgevers spelen een belangrijk rol in de plannen om mensen duurzamer te laten reizen. De bij het Klimaatakkoord betrokken partijen spreken af dat minimaal 1.000 werkgevers zich voor 2030 inzetten om de CO2-uitstoot van zakelijke mobiliteit in 2030 gehalveerd te hebben ten opzichte van 2016. Dit doen partijen door met werknemers te communiceren over duurzame mobiliteit, reductiemaatregelen te nemen en de voortgang te monitoren.

Idee is om versnelling van duurzame personenmobiliteit vast te leggen in cao’s. De Rijksoverheid en de coalitie Anders Reizen willen nog dit jaar in overleg met vakbonden om de mogelijkheden van de huidige fiscale regelingen. Bekend is al dat het Kabinet de regels rondom de leasefiets gaat versoepelen.

En over fiscale regelingen gesproken: de Rijksoverheid, RAI Vereniging, BOVAG, NS, VNA en Anders Reizen, spreken af fiscale regelingen en het gebruik daarvan te onderzoeken om deze vervolgens in te zetten om verduurzamen van mobiliteit aantrekkelijker te maken voor werkgevers.