Uiteenlopende standpunten OV in verkiezingsprogramma’s

De aandacht die in de verkiezingsprogramma’s uitgaat naar openbaar vervoer loopt nogal uiteen. Waar de PVV alleen de veiligheid even aanstipt, heeft de ChristenUnie een compleet actieplan spoor uitgewerkt. Aanbesteden van vervoer houdt de meeste fracties bezig, al zijn hun standpunten behoorlijk verschillend.

Meer concurrentie in het openbaar vervoer of juist minder? Samenvoegen van NS en ProRail of juist niet? Verbeteren van de kwaliteit van het openbaar vervoer, maar hoe?

In de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen komen dit soort onderwerpen uitgebreid aan bod. OVPro en SpoorPro zetten de belangrijkste programmapunten op vervoersgebied van de vermoedelijk grootste partijen op een rijtje.

VVD

De VVD hamert vooral op meer concurrentie in het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer in de grote steden wordt verplicht aanbesteed. Vervoer per bus, tram en metro wil de fractie volledig door particuliere bedrijven laten uitvoeren. De NS blijft de komende tien jaar verantwoordelijk voor de trein op het hoofdspoornet.

Het regionale treinvervoer wordt samen met andere vormen van regionaal vervoer aanbesteed. Goederenvervoer moet zo veel mogelijk over de Betuweroute om overlast van omwonenden langs het spoor te beperken. Waar veel fracties de scheiding tussen ProRail en NS willen opheffen, wil de VVD de bevoegdheden van beide organisaties en die van het ministerie kritisch tegen het licht houden.

SP

In plaats van meer concurrentie zoals VVD, wil SP juist minder concurrentie in het openbaar vervoer. De verplichte aanbesteding van regionaal bus- en treinvervoer gaat stoppen wat de SP betreft. Overheden krijgen de mogelijkheid om eigen vervoersbedrijven te beginnen. NS en ProRail gaan samen in een publiek nutsbedrijf.

Al het binnenlands reizigersvervoer wordt onderdeel van een vervoervergunning en er wordt meer geld uitgetrokken voor regionale spoorlijnen. De geplande intensivering over het spoor via de IJssellijn, de Twentelijn en Twentekanaallijn, zoals opgenomen in het Programma Hoogfrequent Spoor, is wat de SP betreft van de baan.

PVV

De PVV wil vooral dat het openbaar vervoer veiliger wordt. Conducteurs en spoorwegpolitie moeten meer bevoegdheden krijgen. De strippenkaart moet behouden blijven.

CDA

De aandacht van het CDA gaat vooral uit naar goed beheer en onderhoud van het spoorvervoer. Ook heeft uitbreiding van het spoornet hoge prioriteit bij de partij. Regionale overheden kunnen daarbij meebetalen.

PvdA

ProRail en NS moeten samengaan in een organisatie. Om de veiligheid op het spoor te verhogen pleit de PvdA voor versneld invoeren van het Europese spoorbeveiligingssysteem ERTMS. Aanbesteden van het openbaar vervoer in de steden is geen verplichting. Er komt een jaarlijkse toets op de prestaties van openbaar vervoerbedrijven.

Ook mensen met een beperking moeten goed met het OV kunnen reizen. Voor 2015 moet de NS als beoogd concessiehouder voor het hoofdrailnet grensoverschrijdende IC-verbindingen met HST-stations vlak over de grens realiseren.

D66

Openbaar vervoer moet een samenhangerder systeem worden, zodat er een snel en toegankelijker transportnetwerk ontstaat dat de concurrentie met de auto aankan.

GroenLinks

Naar Vlaams voorbeeld wordt openbaar vervoer een basisrecht als het aan GroenLinks ligt. Het Rijk bepaalt de minimale kaders, de decentrale overheden bieden maatwerk. Treinvervoer krijgt een extra impuls door de capaciteit op meer trajecten te verhogen en het aantal experimenten met nachttreinen buiten de Randstad uit te breiden.

Er komt een nieuwe spoorlijn van Almere, via Utrecht naar Breda. Ook wil GroenLinks investeren in nieuwe tramlijnen, onder meer in Groningen, Utrecht, Maastricht en Nijmegen. Het regionaal ov-netwerk moet meer samenhang krijgen, zodat de wacht- en overstaptijden korter worden. Grote steden mogen zelf blijven bepalen of ze hun OV aanbesteden. En om het internationaal openbaar vervoer te verbeteren moet Nederland het voortouw nemen met de invoering van een Europese treinplanner met boekingssysteem.

ChristenUnie

Van de acht vergeleken fracties besteedt de ChristenUnie verreweg de meeste aandacht aan openbaar vervoer in het verkiezingsprogramma. Zo heeft de ChristenUnie een apart actieplan voor het spoor.

Enkele kernpunten daaruit zijn bijvoorbeeld: capaciteitsuitbreiding, snelle invoering van beveiligingssysteem ERTMS, kortere reistijden, meer stations, niet bezuinigen op onderhoud, inzetten op aparte goederencorridors als de Noordtak van de Betuweroute en de Robel-lijn tussen Rotterdam en Antwerpen. ProRail wordt op termijn ondergebracht bij Rijkswaterstaat. De ChristenUnie is tegen de spoorboog bij Deventer en het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer is uiterlijk in 2020 uitgevoerd.

Debat

Kort voordat Nederland weer naar de stembus mag voor de Tweede Kamerverkiezingen op 12 september organiseren Rover en Railforum samen een verkiezingsdebat over openbaar vervoer. Dat gebeurt ‘s middags op 4 september in Den Haag.

 Yvonne Ton