NS mikt op beslissende stem in Haags stadsvervoer
Met het plan om een belang van 49 procent in HTM te nemen, zal NS zijn aandeel in het Haags busvervoer verder vergroten. De spoorwegmaatschappij is al voor bijna de helft eigenaar van Qbuzz. HTM en Qbuzz gaan onder de naam van het nieuwe bedrijf HTMbuzz vanaf 9 december 2012 het busvervoer in Den Haag voor zeven jaar verzorgen. Ondanks beide minderheidsbelangen lijkt de NS met de aandelentransactie toch een beslissende stem te krijgen in HTMbuzz.
Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN) bekijkt deze ontwikkelingen met grote zorg. Voorzitter Anne Hettinga van FMN: “De aanbesteding Den Haag is net gewonnen door HTM samen met Qbuzz. De NS probeert op deze manier de aandelen van het andere deel van Qbuzz te bemachtigen terwijl NS zelf eigenaar is van Qbuzz. En dat de NS dat ook nog eens doet vanuit een volledig beschermde thuismarkt, is op zijn zachtst gezegd heel merkwaardig.”
Hettinga is tevens algemeen directeur van Arriva. FMN is een federatie waarin de private vervoerders Arriva, Connexxion, Syntus en Veolia Transport zijn verenigd. Deze vervoerders zien graag dat ook de grote steden hun stadsvervoer moeten aanbesteden.
Stadsvervoer Den Haag
De gemeenteraad van Den Haag moet zich nog uitspreken over de plannen voor het overnemen van de aandelen HTM door NS. Mogelijk buigt de NMa zich ook over deze kwestie. Als de overname van de aandelen HTM wordt goedgekeurd, dan heeft de NS in een klap een groot belang in het stadsvervoer in Den Haag.
FMN aanschouwt de verdere groei van monopolist NS met grote argwaan. “We moeten ons afvragen of de manier waarop dit gebeurt goed is”, vindt Hettinga. “Het is normaal dat er een openbare veiling wordt gehouden bij dit soort verkopen. Het is vreemd dat Den Haag niet meerdere partijen heeft gevraagd om een bod te doen op de aandelen.”
Betere prijs
Hettinga vreest de NS met zijn bod onder de marktwaarde van HTM gaat zitten. “Nu lijkt het erop dat de NS HTM voor een spotprijs krijgt ten nadele van de Haagse belastingbetaler. Als er competitie zou worden toegelaten, dan komt er een veel betere prijs tot stand. Dat is juist iets wat aanbestedingen in het verleden hebben uitgewezen”, stelt de voorzitter van FMN.
Volgens woordvoerder Eric Trinthamer van de NS heeft de spoorwegmaatschappij niks verkeerd gedaan. “HTM heeft de NS zelf benaderd omdat het bedrijf een partner zocht. Andere vervoerders waren vrij om naar HTM te stappen.”
Boekenonderzoek
NS kan de hoogte van het bedrag nog niet noemen dat het spoorbedrijf voor de aandelen van het Haagse vervoersbedrijf gaat betalen. De spoorwegmaatschappij heeft nog geen bod uitgebracht. “Er vindt nu eerst een boekenonderzoek plaats. Daarna doet NS een bieding.”
Veolia-directeur Manu Lageirse vindt de plannen van de NS om aandelen HTM te nemen een jammerlijke ontwikkeling: “Ik heb de indruk dat de NS zich meer en meer op de busmarkt wil begeven en wil groeien buiten haar beschermde markt om. De kansen voor de private vervoerders worden daardoor steeds kleiner en de monopolist wordt steeds groter.”
Nieuwe wet
Lageirse wil dat de politiek ingrijpt om het staatsbedrijf een halt toe te roepen. “De openbaar vervoersmarkt was vijf, zes jaar geleden heel hoopgevend. De recente ontwikkelingen zijn erg verontrustend. Wij vinden het geen correcte beweging en hopen dat daar een politiek debat over komt”, stelt Lageirse.
De vier grote steden zijn sinds dinsdag niet meer verplicht hun stadsvervoer openbaar aan te besteden. Een nieuwe wet geeft ze de vrijheid om een openbaar vervoersconcessie aan een eigen gemeentelijk vervoersbedrijf te verlenen. Dit maakte het voor de NS aantrekkelijker om aandelen in HTM te nemen.
Concessie Stadsvervoer Utrecht
NS heeft inmiddels in Utrecht al een groot aandeel op de busmarkt verworven. Vervoerder Qbuzz, waarin de NS een belang van 49 procent heeft, won namelijk maandag de Concessie Stadsvervoer Utrecht. De concessie betreft het busvervoer binnen de gemeente Utrecht, diverse buslijnen tussen Utrecht en Maarsen en enkele lijnen in het buitengebied van Utrecht.
Marieke van Gompel
