Nieuwe Rover-voorzitter: elke klacht is een advies

OV-reizigers hebben best veel ideeën over mogelijke verbeteringen van het openbaar vervoer in Nederland. Als het aan Walter Etty ligt, de nieuwe voorzitter van Rover, gaat de reizigersorganisatie meer in overleg met deze reizigers, om klachten en tips te verzamelen en knelpunten te signaleren. Zo hoopt hij dat meer reizigers bij Rover willen horen.

“Een reiziger moet via Rover kunnen uitdragen dat hij houdt van het OV én dat hij nog wel wat klachten en tips heeft”, aldus Etty. “Ik ben van mening: elke klacht is ook een advies.” Hij volgde onlangs Arriën Kruyt op. Etty vervult de functie voor een jaar, waarin hij de taak heeft gekregen om Rover klaar te stomen voor de toekomst.

Ledenwerving

Met name ledenwerving is daarbij belangrijk. De organisatie heeft dringend nieuwe leden nodig, omdat Rover een relatief kleine organisatie is, die ook nog grotendeels draait op vooral oudere vrijwilligers. Dit betekent dat ledenwerving vaak geen prioriteit is bij de bestaande leden, die al heel veel andere taken hebben. Tegelijkertijd zit er zeer veel kennis bij de meeste huidige leden van Rover. Dat kan juist een hindernis vormen voor geïnteresseerden om aan te schuiven.

“Rover is een enorm sterke kennisorganisatie met een heel hoog kennisniveau, waar veel en goed gebruik van gemaakt wordt”, meent Etty. “Maar de wereld verandert en Rover moet mee veranderen.” Etty ziet bijvoorbeeld kansen in het bezoeken van hogescholen en universiteiten, waar potentieel veel nieuwe leden te vinden zijn. “Zij kunnen nieuwe plannen, ideeën en kennis inbrengen en zorgt voor meer diversiteit.”

Overleg met reizigers

Als de organisatie meer actieve leden krijgt, hoopt Etty ook meer naar buiten te kunnen treden en in overleg te gaan met reizigers die dagelijks van het OV gebruikmaken. Rover-leden kunnen bij deze reizigers klachten, maar ook tips verzamelen en mensen mobiliseren. Hij is bijvoorbeeld erg positief over een initiatief van Greenpeace, waarbij deze organisatie via een petitie handtekeningen verzamelde voor een snellere treinverbinding naar Berlijn.

“Wij hoeven niet altijd voor de reiziger te spreken. Soms moet je opzij stappen en reizigers de kans geven het zelf te zeggen. We moeten niet vóór de reiziger, maar ván de reiziger zijn. Reizigers moeten bij Rover het gevoel hebben: dit is mijn club en hier wil ik bij horen. Eén waar ze dus klachten én tips kwijt kunnen, want mensen hebben vaak gewoon heel goede ideeën hoe het anders zou kunnen.”

Informatievoorziening

Bovendien zou Rover een rol kunnen spelen in het goed informeren van reizigers over het openbaar vervoer. De nieuwe voorzitter schetst een voorbeeld waarbij NS enkele jaren terug folders ging uitdelen aan reizigers van extreem drukke treinen. Die flyer legde uit dat de trein een half uur eerder en een half uur later beduidend rustiger was.

“Slechts een beperkt aantal mensen stapten werkelijk in die rustigere treinen, maar zelfs de mensen in de drukste trein waren veel tevredener over hun reis”, legt Etty uit. “Ze hadden het gevoel meer controle te hebben over hun keuze en hun reis.”

Hij zou graag zien dat OV-bedrijven reizigers structureel beter informeren, bijvoorbeeld door het gebruik van gegevens van reizigers die daar zelf toestemming voor geven. Bij voorkeur niet alleen over het eigen vervoer, maar ook over mogelijke vervolgopties. Dit gaat voorlopig echter niet gebeuren, dus zou Rover mogelijkheden kunnen nemen om daar een rol in te spelen. “Met genoeg actieve leden kunnen wij die interactieve reiziger ondersteunen.”

Reiziger

Etty heeft veel ervaring met het denken vanuit de reiziger. Hij was eerder voorzitter van het OV-project Samen op Reis en was zeven jaar voorzitter van de Consumentenbond. Hij leerde hier om te denken vanuit de gebruiker. “Die vraagsturing is altijd een belangrijk uitgangspunt geweest voor mij. Veel bedrijven en overheden denken aan zichzelf, terwijl ze zich juist moeten afvragen: wat heeft de reiziger eraan?”

Rover stapte enige tijd terug al naar Etty in de hoop dat hij wilde nadenken over de noodzakelijke transitie binnen de reizigersorganisatie. Daar had hij inderdaad wel enkele ideeën over en uiteindelijk leidde dit ertoe dat hij voor deze functie werd gevraagd. “Ik wilde eigenlijk minder gaan doen en dat is nu juist meer geworden. Maar ik kan toch niet stilzitten en ik vind het heel leuk.”

Overigens is Etty wel de mening toegedaan dat bij Rover niet de voorzitter, maar juist de directeur het gezicht hoort te zijn van de organisatie. De voorzitter moet de directeur begeleiden en coachen. Het komende jaar gaat Etty ook met die wijziging binnen het bestuur aan de slag. Na een jaar wordt toch het hele bestuur van Rover opnieuw gekozen en zal ook opnieuw gekeken worden naar de voorzitter.

Oplossing mobiliteitsprobleem

De OV-sector heeft in ieder geval een organisatie nodig met mensen die van het OV houden, meent Etty. Zelfs nu het beeld over het OV zeer positief aan het veranderen is. Vroeger waren OV-reizigers vaak een beetje zielig, omdat ze niet met de auto konden komen. Momenteel wordt het OV vanuit veel kanten gezien als dé oplossing voor het mobiliteitsprobleem in Nederland. Etty: “We moesten vroeger echt vechten voor het OV, terwijl we nu bijna achterover kunnen zitten en partijen naar ons toe kunnen laten komen.”

Hij adviseert de sector daarom om goede verbindingen aan te gaan met duurzaamheidsorganisaties en met bijvoorbeeld de Fietsersbond. Dit wordt nu weliswaar al gedaan in de Mobiliteitsalliantie. Etty meent echter dat in deze alliantie zelfs de wegenorganisaties zoals de RAI-vereniging en de ANWB in deze alliantie behoren te zeggen dat er een verschuiving van investeringen nodig is van asfalt naar fiets en OV.

Investeringen

“Nu wordt voor alle mobiliteit meer geld gevraagd en daar ben ik niet van. Je kunt een euro maar één keer uitgeven, dus moet je kijken naar de investering die de hoogste mobiliteitswaarde en de hoogste duurzaamheidswaarde heeft. Dit wordt nu slecht gedaan. Het is niet zo moeilijk om bij de overheid lippendienst te organiseren, maar in de verdeling gaat het grote geld nog steeds naar weginfrastructuur. Terwijl alle partijen zeggen: het kan niet zonder OV.”

Het kabinet is niet alleen verantwoordelijk voor een betere verdeling van het geld, maar zou in de ogen van de nieuwe Rover-voorzitter ook meer regie op zich moeten nemen. Door een actieve regierol te vervullen, kan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zien waar de gaten zitten in het huidige mobiliteitssysteem van Nederland en die aanpakken. “Het ministerie is nu vooral bezig om NS te sturen en niet om het OV in Nederland te regisseren.”

Politiek

Dit leidt er bijvoorbeeld toe dat de intercity’s voorrang krijgen boven stoptreinen, terwijl juist daar forenzen vaak gebruik van maken. Etty: “De reiziger staat in het politieke spel te weinig centraal en daar moet verandering in komen. Rover wil tussen politiek en vervoerder gaan zitten om op die reiziger te wijzen.”

Etty is van plan om de staatssecretaris te stimuleren regie te pakken op het totale netwerk, dus zowel regionaal als landelijk. Maar de organisatie kan hier ook zelf een rol in spelen, vooral met extra leden. “Wij kunnen knelpunten signaleren en reizigers de kans geven om hun mening te geven”, aldus Etty. Dan gaat het niet alleen over drukte in het OV of verkeerde dienstregelingen, maar bijvoorbeeld ook om de plaatsing van haltes en de veiligheid op die haltes.

“Naarmate Rover meer zijn gezicht laat zien en de knelpunten ook echt aanwijst, heeft het meer betekenis. Arriën was daar heel goed in en die postillon d’amour-rol is echt belangrijk voor Rover, maar we zijn nu nog iets te weinig van de reiziger. De organisatie moet groter en sterker worden en dat kan ook.”