Treinen van Arriva en NS in Nijmegen

ACM: aanvullende maatregelen nodig voor gelijk speelveld

Foto Inge

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft drie risico’s gevonden die er wellicht toe kunnen leiden dat het gelijke speelveld bij regionale aanbestedingen op het spoor verstoord raakt. Het gaat dan om risico’s op verlieslatende biedingen, het niet voor alle partijen beschikbaar zijn van relevante data en een beperkte beschikbaarheid van treinmaterieel voor nieuwkomers.

De ACM heeft op verzoek van de staatssecretaris van IenW, Stientje van Veldhoven, deze risico’s in kaart gebracht en advies gegeven over manieren waarop die kunnen worden opgevangen. “Uit onze inventarisatie blijkt dat de huidige beheersmaatregelen grotendeels toereikend zijn om de risico’s te ondervangen. Op een paar punten zien we mogelijkheden om de maatregelen aan te scherpen of aan te vullen”, aldus Henk Don, bestuurslid ACM.

Risico’s

Een mogelijk belangrijk risico bij aanbestedingen op het regionale spoor is de kans dat vervoerders die beschikken over een machtspositie een verlieslatende bieding kunnen doen. Dit omdat zij een belangrijke prikkel hebben om concurrenten uit te sluiten, zodat ze hun machtspositie op het spoor niet verliezen. ACM kan daar op dit moment achteraf tegenover optreden, door bijvoorbeeld een boete op te leggen als er een verlieslatende bieding is gedaan.

Maar de marktautoriteit stelt ook aan het ministerie voor om enkele aanvullende beheersmaatregelen in overweging te nemen om de risico’s op verlieslatende biedingen verder te verkleinen. “Zo zou de Staat als enig aandeelhouder van NS bij alle biedingen op regionale concessies kunnen toetsen of het verwachte rendement van NS voldoende hoog is. Momenteel toetst de aandeelhouder alleen bij investeringen van meer dan 100 miljoen euro.” Staatssecretaris Van Veldhoven belooft dit te bespreken met de minister van Financiën.

Data

Daarnaast moet ook extra gelet worden op een mogelijke ongelijke toegang tot relevante (reizigers)data. Vervoerders hebben zulke data nodig om accurate berekeningen te maken voor bijvoorbeeld de benodigde capaciteit voor het vervoeren van reizigers en de verwachte opbrengsten te berekenen. Daarom moet bij regionale aanbestedingen de OV-chipkaartdata dus beschikbaar zijn voor alle aanbieders. Volgens ACM kunnen hiervoor regels worden opgesteld binnen de huidige wetgeving.

Gelijk speelveld

De ACM komt met dit advies nadat het door Van Veldhoven was gevraagd om te kijken naar ‘alle facetten die van belang zijn voor een gelijk speelveld bij regionale aanbestedingen, zoals de reizigersopbrengsten of voordelen uit exploitatie van het hoofdrailnet en materieel die doorwerken in de regio.’ De staatssecretaris vroeg daarbij of de waakhond specifiek wilde kijken naar de risico’s die zijn opgetreden in het kader van een gelijk speelveld, en die kunnen optreden maar zich (nog) niet hebben voorgedaan. Ook is de ACM gevraagd aan te geven in hoeverre ingezette beheersmaatregelen, zoals het ex ante toezicht bij diensten en voorzieningen, de risico’s in voldoende mate ondervangen.

ACM keek in de Spoormonitor uit 2016 ook al kort naar het gelijk speelveld voor regionale spooraanbestedingen.  Destijds bleek dat verschillende respondenten een ongelijk speelveld hadden ervaren bij de aanbesteding van regionale spoorconcessies. Regionale vervoerders juichten een meer pro-actieve rol van de ACM bij regionale spooraanbestedingen daarom ook toe.

Lees ook:

OV-Debat-2019_468x73px-registreer

Auteur: Inge Jacobs

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.

ACM: aanvullende maatregelen nodig voor gelijk speelveld | OVPro.nl
Treinen van Arriva en NS in Nijmegen

ACM: aanvullende maatregelen nodig voor gelijk speelveld

Foto Inge

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft drie risico’s gevonden die er wellicht toe kunnen leiden dat het gelijke speelveld bij regionale aanbestedingen op het spoor verstoord raakt. Het gaat dan om risico’s op verlieslatende biedingen, het niet voor alle partijen beschikbaar zijn van relevante data en een beperkte beschikbaarheid van treinmaterieel voor nieuwkomers.

De ACM heeft op verzoek van de staatssecretaris van IenW, Stientje van Veldhoven, deze risico’s in kaart gebracht en advies gegeven over manieren waarop die kunnen worden opgevangen. “Uit onze inventarisatie blijkt dat de huidige beheersmaatregelen grotendeels toereikend zijn om de risico’s te ondervangen. Op een paar punten zien we mogelijkheden om de maatregelen aan te scherpen of aan te vullen”, aldus Henk Don, bestuurslid ACM.

Risico’s

Een mogelijk belangrijk risico bij aanbestedingen op het regionale spoor is de kans dat vervoerders die beschikken over een machtspositie een verlieslatende bieding kunnen doen. Dit omdat zij een belangrijke prikkel hebben om concurrenten uit te sluiten, zodat ze hun machtspositie op het spoor niet verliezen. ACM kan daar op dit moment achteraf tegenover optreden, door bijvoorbeeld een boete op te leggen als er een verlieslatende bieding is gedaan.

Maar de marktautoriteit stelt ook aan het ministerie voor om enkele aanvullende beheersmaatregelen in overweging te nemen om de risico’s op verlieslatende biedingen verder te verkleinen. “Zo zou de Staat als enig aandeelhouder van NS bij alle biedingen op regionale concessies kunnen toetsen of het verwachte rendement van NS voldoende hoog is. Momenteel toetst de aandeelhouder alleen bij investeringen van meer dan 100 miljoen euro.” Staatssecretaris Van Veldhoven belooft dit te bespreken met de minister van Financiën.

Data

Daarnaast moet ook extra gelet worden op een mogelijke ongelijke toegang tot relevante (reizigers)data. Vervoerders hebben zulke data nodig om accurate berekeningen te maken voor bijvoorbeeld de benodigde capaciteit voor het vervoeren van reizigers en de verwachte opbrengsten te berekenen. Daarom moet bij regionale aanbestedingen de OV-chipkaartdata dus beschikbaar zijn voor alle aanbieders. Volgens ACM kunnen hiervoor regels worden opgesteld binnen de huidige wetgeving.

Gelijk speelveld

De ACM komt met dit advies nadat het door Van Veldhoven was gevraagd om te kijken naar ‘alle facetten die van belang zijn voor een gelijk speelveld bij regionale aanbestedingen, zoals de reizigersopbrengsten of voordelen uit exploitatie van het hoofdrailnet en materieel die doorwerken in de regio.’ De staatssecretaris vroeg daarbij of de waakhond specifiek wilde kijken naar de risico’s die zijn opgetreden in het kader van een gelijk speelveld, en die kunnen optreden maar zich (nog) niet hebben voorgedaan. Ook is de ACM gevraagd aan te geven in hoeverre ingezette beheersmaatregelen, zoals het ex ante toezicht bij diensten en voorzieningen, de risico’s in voldoende mate ondervangen.

ACM keek in de Spoormonitor uit 2016 ook al kort naar het gelijk speelveld voor regionale spooraanbestedingen.  Destijds bleek dat verschillende respondenten een ongelijk speelveld hadden ervaren bij de aanbesteding van regionale spoorconcessies. Regionale vervoerders juichten een meer pro-actieve rol van de ACM bij regionale spooraanbestedingen daarom ook toe.

Lees ook:

OV-Debat-2019_468x73px-registreer

Auteur: Inge Jacobs

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.