FNV: personeelstekort OV-bedrijven door winstbejag

Vakbond FNV reageert fel op uitspraken van vervoersbedrijven over een naderend personeelstekort. Veel vervoerders vrezen dat buslijnen stil komen te vallen door een gebrek aan personeel. “De werkgevers in het streekvervoer huilen krokodillentranen”, zegt Paula Verhoef van FNV Streekvervoer.

Ondanks eerder genomen maatregelen wordt een tekort verwacht, omdat veel chauffeurs binnenkort met pensioen gaan. Veel Nederlandse busvervoerders vrezen dat in de komende jaren buslijnen stil komen te vallen vanwege een tekort aan buschauffeurs. Dat meldt NOS maandag na een rondgang onder OV-bedrijven.

De vervoerders hebben dit probleem aan zichzelf te danken, zegt FNV Streekvervoer: “Ze hebben in de afgelopen jaren het voorspelbare probleem van personeelstekorten als gevolg van de vergrijzing niet alleen schromelijk onderschat, maar zelfs uit winstbejag bewust de andere kant op gekeken”, aldus Verhoef. “De werkdruk van de bestaande chauffeurs werd tot grote hoogte opgestuwd in plaats van dat jongere buschauffeurs een baan werd aangeboden. Zo werden de inkomsten uit de vervoersconcessies zo hoog mogelijk gehouden.”

Werkdruk

De sector kan zich aantrekkelijk maken voor nieuwe jonge werknemers door serieus te kijken naar ‘socialere roosters’ en daarmee de werkdruk voor chauffeurs te verlagen, zegt FNV Streekvervoer. Daarnaast zouden werkgevers moeten inzetten op ouderenregelingen, waardoor oudere werknemers worden ontzien en jongere werknemers een kans krijgen.

Verhoef: “Recente pogingen te komen tot ‘socialere roosters’ stranden maar al te vaak op de houding van de werkgevers. De in de laatste jaren steeds verder opgevoerde werkdruk voor chauffeurs maakt de bestaande werknemers zeer wantrouwend als het gaat om aanpassingen van roosters en diensten. En terecht.”

Volgens Verhoef proberen werkgevers onder het mom van flexibiliteit nog de laatste restjes rust en pauze ‘uit de roosters te knijpen’. “De hoge werkdruk zorgt voor een hoog ziekteverzuim. Chauffeurs zitten in sommige gevallen ruim vier uur achter het stuur, zonder een plaspauze of een moment om zich te vertreden. Het is wachten op een moment dat het mis gaat. Ook de veiligheid van reizigers, medeweggebruikers en chauffeurs staat op het spel.”

Pensioengolf

Bij Connexxion en Arriva gaan de komende tien jaar zo’n 40 tot 50 procent van de buschauffeurs met pensioen, meldt NOS. Connexxion heeft 5500 buschauffeurs, Arriva 4000. De komende jaren moeten dus tussen de 3800 en 4750 nieuwe chauffeurs worden geworven en opgeleid. Dat zijn er per jaar gemiddeld meer dan 400.

FNV Streekvervoer pleit al jaren voor een betere voorbereiding op de aanstaande pensioengolf onder buschauffeurs. Verhoef: “Zelfs de overheid heeft ze, via het verhogen van de pensioenleeftijd, nog wat uitstel gegeven voor het vinden van een oplossing. Afspraken over ouderenregelingen waarin jongeren meer ruimte krijgen om in te stromen zijn in de afgelopen jaren moeizaam tot stand gekomen. Werkgevers hielden de hand op de knip en konden of wilden door geringe winstmarges niet investeren in de toekomst. Met een wat meer open blik naar de toekomst hadden ze de voorstellen van de bonden kunnen omarmen en het probleem van de personeelstekorten deels kunnen voorkomen.”

Minder via cao

Volgens Arriva-directeur Anne Hettinga zou het goed zijn als er minder centraal via de cao wordt afgesproken, en meer per bedrijf. Per bedrijf kunnen dan verder afspraken worden gemaakt. Het hele systeem wordt daarmee flexibeler, en de arbeidsvoorwaarden aantrekkelijker. Volgens FNV zou deze maatregel een ‘desastreus’ effect hebben op de sector.

Verhoef: “De onderlinge concurrentie op arbeidsvoorwaarden krijgt dan vrij spel. In een systeem van aanbesteding, waarin bedrijven tegen elkaar moeten opbieden om een vervoersconcessie gegund te krijgen, zal dat alleen maar leiden tot een ‘race naar de bodem’ voor wat betreft de arbeidsvoorwaarden. Overigens is de huidige cao al een minimum-cao. Het staat openbaar-vervoerbedrijven vrij om bovenop de huidige cao regelingen te treffen die hen aantrekkelijker maken op de arbeidsmarkt.”

Lees ook: Arriva worstelt met personeelstekort op Vechtdallijnen