Lightrail-expert: ‘Geen miljarden nodig voor beter OV’

Het is niet verstandig dat vervoersautoriteiten en vervoerders in één klap miljarden vragen voor grote lightrailprojecten in de steden. Dit is niet alleen een verzoek waar landelijke politici en private investeerders niets mee kunnen, maar er zijn al goede verbeteringen te realiseren met goedkopere, pragmatische projecten. Dat stelde expert op het gebied van lightrail Rob van der Bijl tijdens de Dag van de Lightrail, die kennisplatform Railforum afgelopen woensdag verzorgde.

Van der Bijl deed zes voorstellen voor projecten in het openbaar vervoer die relatief goedkoop uit te voeren zijn en tegelijkertijd voor een wezenlijke verbetering zorgen van het OV-netwerk in Nederland. Fasering is een belangrijk sleutelwoord. In kleine stappen kan er worden toegewerkt naar het uiteindelijke doel, zoals een betere verbinding van Amsterdam naar Schiphol.

Projecten

Hij noemde zes verbeteringen van het openbaar vervoer waar op korte termijn mee aan de slag gegaan kan worden, zonder dat het heel veel geld kost. Daarbij gaat het onder andere om een nieuwe tramlijn 16 in Amsterdam. Die kan grotendeels gebruikmaken van bestaande infrastructuur, maar is volgens Van der Bijl ook een opmaat naar die gewenste lightrailverbinding naar Schiphol Airport.

Andere projecten zijn de tram naar Zuidplein in Rotterdam, een versnelling van tramlijn 1 tussen Den Haag en Delft en tramhaltes op Vredenburg en Neude in Utrecht. Op het spoor ziet hij vooral voordelen door het verlengen van de Valleilijn naar Arnhem en een verbetering van het regionaal spoor in Noord-Brabant. Allemaal projecten die voor een relatief beperkt bedrag uitgevoerd kunnen worden.

Nederland loopt vast

Vervoersautoriteiten en vervoerders roepen al enige tijd dat er miljarden nodig zijn voor lightrail in de grote steden. In eerste instantie werd de vraag volledig gericht aan het kabinet, maar nu is gebleken dat dit bedrag niet beschikbaar is. Daarom wordt de laatste tijd ook meer gekeken naar de mogelijkheden om private investeerders geïnteresseerd te krijgen in OV-projecten. Dit extra geld zou nodig zijn, omdat Nederland anders ‘vastloopt’. Amsterdams wethouder Pieter Litjens herhaalde op de Dag van de Lightrail nog eens hoe belangrijk die extra investeringen zijn.

Daarbij benadrukte hij dat Amsterdam zelf ook bereid was om mee te investeren in de bereikbaarheid van de stad. Litjens vertelde dat in de afgelopen jaren het aantal reizigers bij GVB al met gemiddeld zes procent was gestegen. De komende jaren wordt vermoed dat GVB nog meer reizigers moet vervoer. “Het piept en het kraakt nu al. Er zijn dus forse investeringen nodig om de verwachte reizigersgroei van 5 tot 10 procent op te vangen”, stelde de wethouder.

Pessimisme

Dit pessimisme wordt door Van der Bijl niet gedeeld. “Ik deel de urgentie niet dat Nederland stagneert als er geen lightrail komt, want de kwaliteit van het OV in Nederland is erg hoog. Natuurlijk kunnen sommige dingen beter, maar er zijn de afgelopen jaren goede dingen bereikt.” Als voorbeelden noemt hij het verbeterde IC-netwerk, mooie nieuwe stations, RandstadRail en een verbetering van het regionale treinproduct.

Bovendien is hij dus van mening dat politici, maar ook bijvoorbeeld pensioenfondsen die wellicht kunnen investeren in OV-projecten, niet ontvankelijk zijn voor vrijblijvende vraag om extra miljarden. Pragmatisme moet volgens hem voorop staan, terwijl steden en vervoerders nu alleen met strategische ideeën de lobby zijn ingegaan. Daarbij is bovendien te veel gekeken naar de modaliteit en niet naar het uiteindelijke doel. “Er wordt niet sterk genoeg onderscheid gemaakt tussen strategie, planning, tactiek en pragmatisme.”