Rapport: wethouder handelde te laat na signalen vertraging Hoekse Lijn

In een vroeg stadium was al duidelijk dat de Hoekse Lijn niet in vijf maanden zou kunnen worden omgebouwd tot een metroverbinding. De Rotterdamse wethouder Pex Langenberg heeft te laat actie ondernomen om hier actief op te sturen. Dat concludeert de Onderzoekscommissie Hoekse Lijn in een rapport dat in opdracht van de gemeenteraad is uitgevoerd.

Metro’s zouden volgens de oorspronkelijke planning al sinds vorig jaar september over de verbinding moeten rijden. Door tegenvallers in het project gaat dit naar verwachting pas in het vierde kwartaal van december 2018 gebeuren. Door de vertraging, en extra kosten die hiermee zijn gemoeid, zal het project naar verwachting negentig miljoen meer kosten.

Onderzoekscommissie

De onderzoekscommissie oordeelt dat binnen de ambtelijke top “tegen beter weten in” te lang is vastgehouden “aan de ombouw van vijf maanden”. De commissie noemt dit ‘wensdenken’. Daarnaast werd een kritische audit uit december 2016 over de projectorganisatie ‘gebagatelliseerd’. Dat gebeurde volgens hen zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau.

De projectdirecteur had de uitkomsten van deze audit van december 2016 volgens de commissie integraal moeten delen met de wethouder en met de algemeen directeur Stadsontwikkeling, maar dit is niet gebeurd. De algemeen directeur van de RET heeft alsnog de bevindingen van de audit in februari 2017 naar de wethouder gestuurd.

Signalen

Wethouder Langenberg heeft daarom volgens de commissie in ieder geval sinds februari 2017 “diverse signalen” ontvangen dat het “niet goed ging in het project”. Pas vanaf juni 2017, toen het voor de wethouder duidelijk werd dat er een vertraging was, “intensiveerde de bestuurlijke sturing”. Desondanks deden zich najaar en eind 2017 nieuwe tegenvallers voor.

Volgens de commissie werd de kwaliteit van de projectorganisatie vanuit diverse kanten meerdere keren betwist. Toch werd er lange tijd niet ingegrepen in de organisatie. Pas in een later stadium werden een directeur en een projectleider van het project gehaald.

Regie en coördinatie

Volgens het rapport was de regie op en coördinatie van het project onvoldoende, terwijl dit juist essentieel was vanwege de complexe projectstructuur met verschillende partijen, contracten en aannemers. Er is te lang onvoldoende gedacht en gewerkt vanuit het concept van een werkend vervoerssysteem. De commissie vindt dit onbegrijpelijk, omdat hier al eerdere positieve ervaringen mee zijn opgedaan in het project RandstadRail.

Het grote spoorproject is opgedeeld in meerdere deelprojecten die zijn uitgezet bij hoofdcontractanten IGR, RET en ProRail. Bij de contractering zijn enkele werkpakketten samengevoegd in diverse contracten, die door de hoofdcontractanten weer uitgezet zijn bij marktpartijen.

Als directe oorzaken voor de vertraging worden problemen met de levering van de software van de spoorbeveiliging genoemd, tegenvallers in de baan en de later dan geplande aanleg van het doorgaand kabeltracé en het aansluiten van technische installaties hierop. Daarnaast ging het mis bij het gelijktijdig uitvoeren van de werkzaamheden en het gebrek aan coördinatie, waardoor de projecten qua planning op elkaar aansloten.

Hoekse Lijn

Het project Hoekse Lijn is opgezet met het doel om de 125 jaar oude (1893) spoorlijn naar Hoek van Holland om te bouwen, zodat het spoor geschikt is voor een hoogfrequente lightrail-exploitatie. De nieuwe Hoekse Lijn is een uitbreiding van metrolijn B die start in de Rotterdamse wijk Nesselande en eindigt aan het strand van Hoek van Holland. Het huidige spoor wordt daarbij verlengd tot het strand van Hoek van Holland, waar ook een nieuw station komt. Het aanhaken van de Hoekse Lijn op het Rotterdamse metronet betekent een rechtstreekse verbinding tussen Hoek van Holland, Maassluis, Vlaardingen en Schiedam met het centrum van Rotterdam.

Donderdag vindt er een debat in de gemeenteraad over het rapport.