‘Solidariteit tussen dikke en dunne buslijnen moet in stand blijven’
Provinciale bezuinigingen in het openbaar vervoer hebben de laatste jaren steeds vaker geleid tot het schrappen van onrendabele buslijnen. Reizigers kunnen dan terugvallen op kleine busjes met vrijwillige buschauffeurs. Vakbondsbestuurder Roel Berghuis van de FNV gelooft in de goede bedoelingen van vrijwillige buschauffeurs, maar stelt dat tegenover het werk van een buschauffeur een beloning dient te staan.
OPINIE – In het rapport ‘Het betere werk’ doet de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) aanbevelingen voor goed werk voor iedereen. Ze levert argumentatie zodat bedrijven, instellingen, sociale partners en overheid dat als een belangrijke maatschappelijke opdracht gaan zien. “Goed werk is essentieel: voor de kwaliteit van leven van individuen, voor de economie en voor de samenleving als geheel”, stelt WRR.
Winstbejag
De FNV wil daarom de vraag oproepen hoe het kan dat regulier en maatschappelijk belangrijk werk als een goed lokaal vervoersnetwerk van buurtbussen drijft op vrijwilligers. Waar mensen met een goed hart en verantwoordelijkheidsgevoel de gaten vullen, die de busbedrijven uit winstbejag bewust laten vallen. Onbetaald.
Belangrijk werk doen en daar niets voor krijgen om uiteindelijk geld uit te sparen op de provinciale begroting. Want het is de provincie die de aanbestedingen uitgeeft en die de keuze maakt voor een bedrijf. In die onderhandelingen kunnen andere keuzes gemaakt worden. Maatschappelijk verantwoorde keuzes. Want het is natuurlijk heel raar dat de overheid van haar inwoners eist zo snel mogelijk een baan te vinden en ook langer door te blijven werken, terwijl diezelfde overheid stimuleert dat betaalde banen worden omgezet in vrijwilligerswerk.
Onrendabele lijndiensten
Dat is nu precies wat onder meer de provincie Noord-Brabant doet. Zo’n tachtig buurtbussen en 1.000 gratis chauffeurs (zie www.brabant.nl) houden daar het openbaar vervoer op peil volgens vaste routes met dienstregeling. Als gevolg van provinciale bezuinigingen kozen busbedrijven er massaal voor bestaande onrendabele lijndiensten te schrappen. Vooral in kleine kernen en buitengebieden.
De FNV is helemaal niet tegen een kleinere bus waar acht personen en een chauffeur in kunnen. Het is zelfs zo dat de cao Openbaar Vervoer daarin voorziet met een aparte paragraaf. Maar de vaak beursgenoteerde busbedrijven blijven rendabel en de provincie komt hiermee weg over de ruggen van deze vrijwilligers. Mensen met een hart van goud die bedrijven onbewust helpen. De solidariteit tussen de dikke en dunne lijnen moet in stand blijven door geld wat op de dikke lijnen wordt verdiend. Is openbaar vervoer een maatschappelijke taak of niet?
Betaalde arbeid
De FNV vindt de inzet van vrijwilligers als buschauffeurs werkverdringing. Omdat er een normaal salaris bij past en ook een verzekering. Werkverdringing van betaald werk is niet alleen aan de orde in het openbaar vervoer. In meerdere sectoren is de vrijwilliger de panacee om te bezuinigen. We moeten dus een antwoord vinden op de vraag wat we tegenwoordig nog als betaalde arbeid beschouwen.
In de visie van de FNV is de buschauffeur een vak waarvoor diploma’s nodig zijn. Het chauffeursvak kent een leven lang leren en chauffeurs moeten strenge fysieke keuringen ondergaan. Het werk van buurtbuschauffeur kan in de meeste gevallen niet als vrijwilligerswerk beschouwd worden, omdat in het economische verkeer doodgewoon een beloning mag worden verwacht. Een betrouwbare overheid vervult zijn zorgplicht voor zijn belasting betalende burgers. Goed openbaar vervoer hoort daar gewoon bij. Uitgevoerd door vakbekwame mensen die hun inspanningen beloond zien met een goed salaris.
Pleiten voor vrijwilligerswerk vanuit bezuinigingsoogpunt is ongepast en beledigend voor een ieder die dit aangaat. En waar houdt dit op? Bij vrijwillige bouwvakkers? Of vrijwillige schoonmakers, onderwijzers, journalisten en artsen? Goed werk voor iedereen zoals het rapport van de WRR stelt, is een gezond uitgangspunt dat de FNV niet vaak genoeg kan benadrukken.
Roel Berghuis is vakbondsbestuurder bij de FNV en houdt zich bezig met de effecten van marktwerking en aanbestedingen.
De Provincie Noord-Holland zou hiermee moeten worden aangesproken en op de vingers moeten worden getikt gezien dat de kern Ankeveen helemaal geen busverbinding heeft,zelfs ook niet met een buurtbus
@Andre: niets dan lof voor de vrijwilligers. In het geval van Utrecht lag het aan de gemeente, die verantwoordelijk is voor de bibliotheken.
Het marktdenken is doorgeschoten en zorgt nu het tegenelkaar uitspelen van werkenden en vrijwilligers.
OV moet anders georganiseerd worden, bijvoorbeeld door platte organisatiestructuur: organiseer dit nu als zelfsturende teams (zie boek Eckart’s Notes, Detron, sommige thuiszorgorganisaties). Goedkoper, waardoor er meer OV blijft voor de burger.
Je moet hier oorzaak en gevolg goed uit elkaar houden: doordat de regering in NL het OV als een business case ziet,laat men toe dat commerciële bedrijven winst maken. Ieder jaar zullen dus meer lijnen worden opgeheven want er moet meer winst gemaakt worden.
Dus staan de vrijwilligers op. Ga die mensen dus niet aanvallen want ze zijn heel sociaal bezig.
Oorzaak is een rechtse regering. Ga dus niet steeds rechtser stemmen want dan verdwijnen de lijnen in nog hoger tempo.
@Paul: FNV ziet verdringing door vrijwillers als een probleem en heeft dit al met succes aangevochten voor de bibliotheken in Utrecht
Provincie Noord-Brabant (de provincie Brabant ligt in België) wil voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Ipv de vervoerders zou uit te knijpen dat ze naar vrijwillers moeten grijpen zou men de miljarden van de verkoop van Essent moeten inzetten. En dan is de provincie verbaasd als burgers in de kleine gemeente in heel rechts gaan stemmen, zoals rond Breda
De FNV mist iedere realiteitszin. De Provincie Brabant heeft al laten weten lak te hebben aan wat de FNV wil.
De Lijn in België gaat Noord-Brabant als benchmark nemen, samen met nog 2 andere Nederlandse provincies. Maar dit slechte voorbeeld wordt gekozen met instemming van een Vlaamse regering die het OV wil afbouwen. En de grootste partij in die regering werkt vergroening tegen en wil liever de oude kerncentrales openhouden. En wil de partij de werkgevers minder bijdragen laten betalen aan het sociale stelsel door de tax shift, terwijl nu de korting voor werknemers wordt tegengehouden.