Externe advocaat adviseerde NS bij aanbestedingsfraude
Een externe advocaat heeft de NS geadviseerd hoe de spoorwegmaatschappij een voormalig medewerker van Veolia kon inhuren, zodat Abellio/Qbuzz gemakkelijker de OV-aanbesteding in Limburg kon winnen. De advocaat bracht de NS ervan op de hoogte dat de medewerker van Veolia door het non-concurrentiebeding een jaar lang geen werkzaamheden zou mogen verrichten in dezelfde sector waarin Veolia werkzaam was. Toch gaf hij hierna advies hoe deze persoon ingezet kon worden.
Vrijdag werd het definitieve rapport gepresenteerd van advocatenbureau De Brauw Blackstone Westbroek over de aanbestedingsfraude van NS en Qbuzz. De mailwisseling tussen de advocaat van NS en een externe advocaat maakt deel uit van dit rapport.
Non-concurrentiebeding
In het advies dat de externe advocaat aan de NS bood, zegt hij dat de voormalige concessiedirecteur van Veolia voornamelijk “werkzaamheden moet trachten te verrichten voor Qbuzz achter de schermen”. De advocaat zegt tevens dat “het voor Veolia lastig te achterhalen is wanneer de medewerker zich niet houdt aan het non-concurrentiebeding, zeker in het geval Qbuzz ook nu al met de betreffende consultant zaken doet”.
Met name in het begin moest de NS oppassen, omdat werkgevers in het begin alert zijn om overtredingen. Later “verslapt” de aandacht echter vaak, zo meldt deze advocaat. Deze externe advocaat was werkzaam bij het Amsterdamse advocatenbureau Kennedy van der Laan. Het advocatenbureau reageerde dat Kennedy van der Laan enkel de vraag heeft gekregen om een juridische check te doen op de geldigheid van het non-concurrentiebeding. Het bedrijf zou nooit adviseren om een bedrijfspion in te huren. “Het verbod hierop is zo vanzelfsprekend dat wij dat in ons advies niet expliciet hebben benoemd”, legt de woordvoerder van Kennedy van der Laan uit.
Brenninkmeijer
Naast het definitieve rapport van advocatenbureau De Brauw, werden ook de rapporten van oud-rechter Wil Tonkens en oud-ombudsman Alex Brenninkmeijer gepubliceerd. Tonkens en Brenninkmeijer werden beide ingezet om het onderzoek van De Brauw te controleren en verifiëren. Zij trokken de conclusie dat er nogal wat onzuiverheden hangen aan het rapport van De Brauw.
Tonkens werd door De Brauw zelf gevraagd om het onderzoek te verifiëren. De voormalige ombudsman werd ingeschakeld door minster Dijsselbloem nadat De Brauw in april een voorlopige onderzoeksrapport naar buiten bracht, waar verschillende mensen hun vraagtekens bij plaatsten. NS-directeur Timo Huges en de Raad van Bestuur werden van alle blaam gezuiverd, maar dit strookte niet met de opmerkingen van verschillende betrokkenen bij het onderzoek. Ook klaagden betrokkenen dat De Brauw de “huisadvocaat” was van NS en daarom nooit objectief zou kunnen zijn. Brenninkmeijer moest als onafhankelijke, derde partij een onderzoek verrichten naar de werkwijze van advocatenbureau De Brauw.
Onzuiverheden
Brenninkmeijer benoemt in het rapport meerdere problemen met het voorlopige rapport van De Brauw en het onderzoek van het advocatenbureau. De Brauw had meerdere rollen, zoals belangenbehartiging van de NS in de procedure voor de Autoriteit Consument en Markt, onderzoek naar de onregelmatigheden bij de NS ten behoeve van de Raad van Commissarissen en het voorbereiden van arbeidsrechtelijke maatregelen door de NS als werkgever tegen betrokken werknemers. Hierdoor had De Brauw een lastige positie en was er sprake van “dubbele petten”.
Bovendien kreeg Huges de kans om andere NS-bestuurders te spreken en zo kon beïnvloeding van de geïnterviewden plaatsvinden. Twee bestuurders gaven aan van Huges gehoord te hebben dat hij “de betrokkenheid van NS klein wilde houden”. Tenslotte had het advocatenbureau in april nog niet voldoende hoor en wederhoor toegepast in haar onderzoek.
Timo Huges
Het rapport van De Brauw laat nog steeds grotendeels in het midden wat de rol van voormalig NS-directeur Timo Huges is. “Bestuurders 1 en 2 hebben niet aangegeven dat de CEO betrokken was bij de informatiedeling door Medewerker X. Ook de CEO heeft een dergelijke betrokkenheid ontkend.”
In het rapport is verder te lezen dat er tegenstrijdige verklaringen zijn afgelegd over de betrokkenheid van Huges. Huges zegt zelf dat hij in de zomer van 2014 tweemaal met bestuurder 1 over de mogelijke aanstelling van “medewerker X” en het non-concurrentiebeding heeft gesproken. Die bestuurder beweerde te horen te krijgen dat “hij hier verstandig mee om diende te gaan”. Huges trad in juni van dit jaar af als directeur bij de NS.
Partijdigheid
Ondanks die onzuiverheden, stelt Brenninkmeijer dat er geen objectieve bewijzen zijn gevonden voor partijdigheid van de Brauw en dat het onderzoek niet heeft uitgewezen dat er is toegegeven aan druk vanuit de NS of andere betrokkenen.
Vanwege het voorlopige rapport dat in april werd uitgegeven is echter de schijn ontstaan van partijdigheid en het is “moeilijk om eenmaal ontstane schijn weg te nemen”, zegt Brenninkmeijer. Maar op basis van zijn eigen onderzoek, vindt Brenninkmeijer het verantwoord om het NS-dossier te sluiten. Dit advies werd overgenomen door minister Jeroen Dijsselbloem.
Informatie-uitwisseling
De NS huurde vorig jaar een voormalig concessiedirecteur van Veolia in. De concessiedirecteur trad op 1 mei 2014 in dienst bij het Externe Adviesbureau. Die dag trad hij uit dienst bij Veolia. Na een jaar, op 1 mei 2015, zou de medewerker officieel in dienst treden bij Qbuzz, want na dit jaar verliep het non-concurrentiebeding.
Maar ook in het jaar dat de medewerker bij het Externe Adviesbureau werkte, deelde hij al informatie over Veolia met medewerkers van Qbuzz. Bovendien maakte de voormalige concessiedirecteur van Veolia deel uit van het Biedingsteam van Qbuzz. Volgens het rapport van De Brauw vond die uitwisseling zelfs al plaats voor 1 mei 2014. Het initiatief van die uitwisseling kwam zowel van de leden van het Biedingsteam, als van medewerker X. Daarom kon Qbuzz de aanbesteding winnen. Toen de fraude aan het licht kwam, werd Qbuzz uitgesloten van de concessie.
Inge Jacobs
Lees ook:
