Station Schiedam Centrum, RandstadRail, metro,

‘OV-sector kan grootste winst behalen met lightrail’

De OV-sector zou vaker moeten overwegen om lightrail-projecten te ontwikkelen, omdat hiermee de meeste winst behaald kan worden. Deze projecten kunnen er namelijk voor zorgen dat de interactie tussen het stedelijk spoornet en het hoofdspoor verbetert. “Als er iets gebeurt op het hoofdspoor, heeft dit gevolgen voor het stedelijk vervoer en andersom”, aldus assistent professor openbaar vervoer Niels van Oort aan de Technische Universiteit Delft en adviseur bij Goudappel Coffeng. “Daar staan we nu nog te weinig bij stil.”

Van Oort sprak vorige week over dit onderwerp tijdens de Spoorcolleges van Railforum. Hij meent dat interactie tussen het stedelijk spoornet en het hoofdspoor erg belangrijk is en lightrail is volgens hem heel geschikt om die interactie te bevorderen. Lightrail betreft projecten waarbij een combinatie gemaakt kan worden van trein, tram en metro of slechts twee van die vormen. Deze vormen kunnen gemakkelijker mengen met ander verkeer. Een voorbeeld hiervan is RandstadRail tussen Den Haag, Zoetermeer en Rotterdam. Het succes hiervan werd de afgelopen tijd steeds duidelijker; het aantal reizigers groeit nog harder dan al verwacht werd. “In lightrail zit de grootste winst”, aldus Van Oort.

Voorspellingen

Van Oort maakt onder meer voorspellingen hoe de ontwikkeling van nieuwe of verbeterde trajecten kunnen helpen om het OV te verbeteren en meer reizigers te trekken. Een voorbeeld dat hij aandraagt om de samenhang tussen stedelijk – en hoofdspoor te illustreren is de intercitystatus van station Schiedam Centrum. “Deze intercitystatus veroorzaakt een verschuiving in metrogebruik vanuit de richting Spijkenisse. Men zal dan minder reizen naar Rotterdam Centraal als men op de trein verder wil, waardoor een betere verdeling van reizigers over het metronetwerk ontstaat.”

Hij benadrukt dat vervoerders bij elk project realistisch moeten kijken naar de voor- en nadelen van lightrail. Er zijn veel voordelen te behalen met lightrail, zoals een de koppeling tussen stad en regio, maar er zijn ook nadelen. “Veiligheidseisen zijn hoog, waardoor systemen erg duur kunnen worden. Bovendien zijn lightrail-systemen soms onnodig complex en duur.”

Winst

Ondanks die nadelen, zegt Van Oort het zonde te vinden dat er zo veel verschillende lightrail-projecten uit de jaren ’90 uiteindelijk niet door zijn gegaan. Uit onderzoek van de Jonge Veranderaars, het jongereninitiatief van Railforum, enkele jaren geleden bleek dat de behoefte aan lightrail-projecten groot was en dat hiermee veel winst te behalen zou zijn. Daarbij ging het mede om een project in Groningen, de RijnGouwelijn en verrailing van de Zuidtangent.

Alleen het meest belangrijke project, de Uithoflijn, is werkelijk verder gekomen dan de ontwerptafel. “Dat is niet per se slecht, maar het is wel een teken dat er wat aan de hand is”, aldus Van Oort. Overigens erkent hij dat de Uithoflijn niet valt onder de traditionele betekenis van lightrail en ook gezien kan worden als hoogwaardige tramverbinding. “Maar lightrail is een containerbegrip”, zo legt de onderzoeker uit.

Spoor

Volgens Van Oort benadrukt de OV-sector de voordelen van goede verbindingen met het openbaar vervoer te weinig. “Een lightrailvoertuig kan bijvoorbeeld in het centrum van de stad als metro opereren en daarbuiten als tram of trein, wat de investeringen sterk reduceert. De OV-sector moet meer voor zichzelf opkomen en niet alleen discussiëren of we bussen, trams of treinen inzetten. De basisgedachte moet zijn: OV of iets anders. De specifieke OV invulling volgt daarna op basis van de context en kracht van de verschillende OV-vormen.”

Hij denkt dat vervoerders meer moeten inspelen op wat hij de vijf E’s (Effective mobility, Efficient cities, Economy, Environment en Equity) noemt. Vervoerders en OV-autoriteiten moeten kijken naar de meest effectieve mobiliteit op een traject. Daarvoor moeten ze altijd goed kijken naar de vervoerwaarde, de goede balans tussen kosten en baten en de kwaliteit van de exploitatie. “De reistijd, kwaliteit en comfort van de verbinding kan verbeteren.”

Bovendien zijn er ook voor de omwonenden en de gemeente vaak duidelijke resultaten te behalen. Door een goede OV-verbinding aan te leggen, krijgt een bewoner van de stad betere voorzieningen, de economie baat hierbij omdat de waarde van het vastgoed stijgt, het milieu verbetert omdat reizen over het spoor over het algemeen milieuvriendelijker is dan over de weg en het OV in vele gevallen gelijkheid tussen alle mensen stimuleert.

Buitenland

De voordelen van lightrail lijken in het buitenland veel evidenter aanwezig, wat de vraag oproept waarom lightrail zo veel succesvoller is in het buitenland. “Ik heb daar geen eenduidig antwoord op”, geeft Van Oort toe. Wel is hij bereid enkele eigen inzichten te delen. “Wat we in het buitenland hebben gezien is dat boegbeelden bij de projecten betrokken waren. In Frankrijk zagen we dat een burgemeester zelf degene was die aan het project trok.

Tevens is de financiering voor dit soort projecten vaak anders dan hier in Nederland, waar het altijd lastig is om voldoende financiering bijeen te krijgen voor een railproject. Van Oort: “Het is altijd moeilijk om het geld te krijgen en goede projecten met goede onderbouwing zijn dus onontbeerlijk. We moeten verder kijken dan alleen vervoerwaarde.” Juist om die reden hoopt Van Oort dat de OV-sector zelf erin slaagt om het belang van lightrail meer te benadrukken.

Inge Jacobs

Auteur: Inge Jacobs

7 reacties op “‘OV-sector kan grootste winst behalen met lightrail’”

Cornelius Koelewijn|14.06.16|12:13

Helemaal mee eens, nu alleen de politieke partijen hier nog van overtuigen. De tram in Groningen en de RijnGouwelijn zijn gesaboteerd door een combinatie van VVD, D66 en autopartij SP. Dat soort partijen ziet gewoon helemaal niets in OV, laat staan lightrail. Jammer, maar helaas.

Joris van den Hurk|14.06.16|12:19

Nederland moet acteren als Metropool en heeft light rail nodig! Goed verhaal en hopelijk komt dit onderwerp op de agenda van erlichte bestuurders met visie. In Nederland ontbreekt een ambitieuze ruimtelijke visie, zowel op Rijks- en lokaal niveau. In onder meer Singapore, China, Frankrijk en zelfs de UK, Marokko en Algerije begrijpt de overheid dat metropool- en stadsontwikkeling hand in hand gaan met metro-, tram en treinnetten. Elke stad >100.000 inwoners in Frankrijk krijgt een tram.

Paul Lamote|14.06.16|12:26

Na de flop van de RijnGouweLijn (uiterst oncomfortable trams) en de Zoetermeerlijn (voor veel miljoenen gedegradeert tot een zeer trage tramlijn) lijkt me dit voorlopig politiek onbespreekbaar.

Alle meer linkse partijen partijen (PvdA, CDA, D66, SP en GroenLinks) plus de PVV zijn geen voorstander van railvervoer. De VVD is anno 2016 misschien nog wel de meeste railvriendelijke partij, wie had dat ooit kunnen denken.

Alain Lemaire|14.06.16|13:13

Een warrig verhaal. Waar wil Van Oort nu eigenlijk heen? Een boost geven aan lightrailprojecten – wat in tegenspraak lijkt met zijn andere stellingname ‘niet alleen discussiëren [over] bussen, trams of treinen’? Aantonen dat lightrail een succes is? Zoetermeer en Amstelveen kunnen erover meepraten… Of het fysiek integreren van hoofd- en regiospoor bevorderen? Het voorbeeld van Schiedam geeft vooral aan dat de overstappen tussen beide goed moeten zijn geregeld ipv dat het voor lightrail pleit.

Wolter Zigterman|17.06.16|18:56

Dankzij Randstadrail heeft Den Haag Laan van NOI er heel wat stoppende treinen bij gekregen. Vanuit het noorden van Delft is een reis met Tram 19 (HTM) naar Leidseveen, en verder met Lijn E (RET) naar Rotterdam Beurs een prima verbinding met het centrum van Rotterdam. Ik reisde regelmatig met Lijn 1 (HTM) naar Delft, van daar met NS naar Schiedam Centrum en verder met Tram 1 (RET) naar Vlaardingen Holy. Voor een reis van Delft Noord naar Rotterdam Zuid komt de site 9292 met vier routes!

Eduard de Jong|29.06.16|19:55

Vreemd dat Van Oort weer met light rail komt aanzetten. De combinatie van stedelijke vernieuwing, sociale cohesie, ruimtelijke kwaliteitsverbetering wordt daadwerkelijk op een hoger plan getild door een stedelijke tram, die tevens de buitenwijken met hogere snelheden bereikt. Niet alleen in Frankrijk, maar tevens in de USA worden op grote schaal stedelijke tramprojecten ontwikkeld en gebouwd. Voor een metro is op het punt van integrale verbetering minder plaats. Voorbeelden: Bordeaux, Zürich.

Wouter van Gessel|13.07.16|13:10

Ook stichting Freedom of Mobility ziet kansen voor lightrail.De lokaaltram die er vroeger overal was heeft weer een toekomst. Ook hier geldt dat voertuigen en stations geschikt zijn voor grootschalig fietsgebruik. Zowel in meenemen in voertuigen als parkeren. natuurlijk blijft ook OV fiets een aandeel houden.Ook haltes en stations zijn een plek waar men moet wezen. Lightrail ondersteunend/versterkt overig OV. Naast grote toekomst lightrail ook sterke verbeter punten voor de Intercity.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.

‘OV-sector kan grootste winst behalen met lightrail’ | OVPro.nl
Station Schiedam Centrum, RandstadRail, metro,

‘OV-sector kan grootste winst behalen met lightrail’

De OV-sector zou vaker moeten overwegen om lightrail-projecten te ontwikkelen, omdat hiermee de meeste winst behaald kan worden. Deze projecten kunnen er namelijk voor zorgen dat de interactie tussen het stedelijk spoornet en het hoofdspoor verbetert. “Als er iets gebeurt op het hoofdspoor, heeft dit gevolgen voor het stedelijk vervoer en andersom”, aldus assistent professor openbaar vervoer Niels van Oort aan de Technische Universiteit Delft en adviseur bij Goudappel Coffeng. “Daar staan we nu nog te weinig bij stil.”

Van Oort sprak vorige week over dit onderwerp tijdens de Spoorcolleges van Railforum. Hij meent dat interactie tussen het stedelijk spoornet en het hoofdspoor erg belangrijk is en lightrail is volgens hem heel geschikt om die interactie te bevorderen. Lightrail betreft projecten waarbij een combinatie gemaakt kan worden van trein, tram en metro of slechts twee van die vormen. Deze vormen kunnen gemakkelijker mengen met ander verkeer. Een voorbeeld hiervan is RandstadRail tussen Den Haag, Zoetermeer en Rotterdam. Het succes hiervan werd de afgelopen tijd steeds duidelijker; het aantal reizigers groeit nog harder dan al verwacht werd. “In lightrail zit de grootste winst”, aldus Van Oort.

Voorspellingen

Van Oort maakt onder meer voorspellingen hoe de ontwikkeling van nieuwe of verbeterde trajecten kunnen helpen om het OV te verbeteren en meer reizigers te trekken. Een voorbeeld dat hij aandraagt om de samenhang tussen stedelijk – en hoofdspoor te illustreren is de intercitystatus van station Schiedam Centrum. “Deze intercitystatus veroorzaakt een verschuiving in metrogebruik vanuit de richting Spijkenisse. Men zal dan minder reizen naar Rotterdam Centraal als men op de trein verder wil, waardoor een betere verdeling van reizigers over het metronetwerk ontstaat.”

Hij benadrukt dat vervoerders bij elk project realistisch moeten kijken naar de voor- en nadelen van lightrail. Er zijn veel voordelen te behalen met lightrail, zoals een de koppeling tussen stad en regio, maar er zijn ook nadelen. “Veiligheidseisen zijn hoog, waardoor systemen erg duur kunnen worden. Bovendien zijn lightrail-systemen soms onnodig complex en duur.”

Winst

Ondanks die nadelen, zegt Van Oort het zonde te vinden dat er zo veel verschillende lightrail-projecten uit de jaren ’90 uiteindelijk niet door zijn gegaan. Uit onderzoek van de Jonge Veranderaars, het jongereninitiatief van Railforum, enkele jaren geleden bleek dat de behoefte aan lightrail-projecten groot was en dat hiermee veel winst te behalen zou zijn. Daarbij ging het mede om een project in Groningen, de RijnGouwelijn en verrailing van de Zuidtangent.

Alleen het meest belangrijke project, de Uithoflijn, is werkelijk verder gekomen dan de ontwerptafel. “Dat is niet per se slecht, maar het is wel een teken dat er wat aan de hand is”, aldus Van Oort. Overigens erkent hij dat de Uithoflijn niet valt onder de traditionele betekenis van lightrail en ook gezien kan worden als hoogwaardige tramverbinding. “Maar lightrail is een containerbegrip”, zo legt de onderzoeker uit.

Spoor

Volgens Van Oort benadrukt de OV-sector de voordelen van goede verbindingen met het openbaar vervoer te weinig. “Een lightrailvoertuig kan bijvoorbeeld in het centrum van de stad als metro opereren en daarbuiten als tram of trein, wat de investeringen sterk reduceert. De OV-sector moet meer voor zichzelf opkomen en niet alleen discussiëren of we bussen, trams of treinen inzetten. De basisgedachte moet zijn: OV of iets anders. De specifieke OV invulling volgt daarna op basis van de context en kracht van de verschillende OV-vormen.”

Hij denkt dat vervoerders meer moeten inspelen op wat hij de vijf E’s (Effective mobility, Efficient cities, Economy, Environment en Equity) noemt. Vervoerders en OV-autoriteiten moeten kijken naar de meest effectieve mobiliteit op een traject. Daarvoor moeten ze altijd goed kijken naar de vervoerwaarde, de goede balans tussen kosten en baten en de kwaliteit van de exploitatie. “De reistijd, kwaliteit en comfort van de verbinding kan verbeteren.”

Bovendien zijn er ook voor de omwonenden en de gemeente vaak duidelijke resultaten te behalen. Door een goede OV-verbinding aan te leggen, krijgt een bewoner van de stad betere voorzieningen, de economie baat hierbij omdat de waarde van het vastgoed stijgt, het milieu verbetert omdat reizen over het spoor over het algemeen milieuvriendelijker is dan over de weg en het OV in vele gevallen gelijkheid tussen alle mensen stimuleert.

Buitenland

De voordelen van lightrail lijken in het buitenland veel evidenter aanwezig, wat de vraag oproept waarom lightrail zo veel succesvoller is in het buitenland. “Ik heb daar geen eenduidig antwoord op”, geeft Van Oort toe. Wel is hij bereid enkele eigen inzichten te delen. “Wat we in het buitenland hebben gezien is dat boegbeelden bij de projecten betrokken waren. In Frankrijk zagen we dat een burgemeester zelf degene was die aan het project trok.

Tevens is de financiering voor dit soort projecten vaak anders dan hier in Nederland, waar het altijd lastig is om voldoende financiering bijeen te krijgen voor een railproject. Van Oort: “Het is altijd moeilijk om het geld te krijgen en goede projecten met goede onderbouwing zijn dus onontbeerlijk. We moeten verder kijken dan alleen vervoerwaarde.” Juist om die reden hoopt Van Oort dat de OV-sector zelf erin slaagt om het belang van lightrail meer te benadrukken.

Inge Jacobs

Auteur: Inge Jacobs

7 reacties op “‘OV-sector kan grootste winst behalen met lightrail’”

Cornelius Koelewijn|14.06.16|12:13

Helemaal mee eens, nu alleen de politieke partijen hier nog van overtuigen. De tram in Groningen en de RijnGouwelijn zijn gesaboteerd door een combinatie van VVD, D66 en autopartij SP. Dat soort partijen ziet gewoon helemaal niets in OV, laat staan lightrail. Jammer, maar helaas.

Joris van den Hurk|14.06.16|12:19

Nederland moet acteren als Metropool en heeft light rail nodig! Goed verhaal en hopelijk komt dit onderwerp op de agenda van erlichte bestuurders met visie. In Nederland ontbreekt een ambitieuze ruimtelijke visie, zowel op Rijks- en lokaal niveau. In onder meer Singapore, China, Frankrijk en zelfs de UK, Marokko en Algerije begrijpt de overheid dat metropool- en stadsontwikkeling hand in hand gaan met metro-, tram en treinnetten. Elke stad >100.000 inwoners in Frankrijk krijgt een tram.

Paul Lamote|14.06.16|12:26

Na de flop van de RijnGouweLijn (uiterst oncomfortable trams) en de Zoetermeerlijn (voor veel miljoenen gedegradeert tot een zeer trage tramlijn) lijkt me dit voorlopig politiek onbespreekbaar.

Alle meer linkse partijen partijen (PvdA, CDA, D66, SP en GroenLinks) plus de PVV zijn geen voorstander van railvervoer. De VVD is anno 2016 misschien nog wel de meeste railvriendelijke partij, wie had dat ooit kunnen denken.

Alain Lemaire|14.06.16|13:13

Een warrig verhaal. Waar wil Van Oort nu eigenlijk heen? Een boost geven aan lightrailprojecten – wat in tegenspraak lijkt met zijn andere stellingname ‘niet alleen discussiëren [over] bussen, trams of treinen’? Aantonen dat lightrail een succes is? Zoetermeer en Amstelveen kunnen erover meepraten… Of het fysiek integreren van hoofd- en regiospoor bevorderen? Het voorbeeld van Schiedam geeft vooral aan dat de overstappen tussen beide goed moeten zijn geregeld ipv dat het voor lightrail pleit.

Wolter Zigterman|17.06.16|18:56

Dankzij Randstadrail heeft Den Haag Laan van NOI er heel wat stoppende treinen bij gekregen. Vanuit het noorden van Delft is een reis met Tram 19 (HTM) naar Leidseveen, en verder met Lijn E (RET) naar Rotterdam Beurs een prima verbinding met het centrum van Rotterdam. Ik reisde regelmatig met Lijn 1 (HTM) naar Delft, van daar met NS naar Schiedam Centrum en verder met Tram 1 (RET) naar Vlaardingen Holy. Voor een reis van Delft Noord naar Rotterdam Zuid komt de site 9292 met vier routes!

Eduard de Jong|29.06.16|19:55

Vreemd dat Van Oort weer met light rail komt aanzetten. De combinatie van stedelijke vernieuwing, sociale cohesie, ruimtelijke kwaliteitsverbetering wordt daadwerkelijk op een hoger plan getild door een stedelijke tram, die tevens de buitenwijken met hogere snelheden bereikt. Niet alleen in Frankrijk, maar tevens in de USA worden op grote schaal stedelijke tramprojecten ontwikkeld en gebouwd. Voor een metro is op het punt van integrale verbetering minder plaats. Voorbeelden: Bordeaux, Zürich.

Wouter van Gessel|13.07.16|13:10

Ook stichting Freedom of Mobility ziet kansen voor lightrail.De lokaaltram die er vroeger overal was heeft weer een toekomst. Ook hier geldt dat voertuigen en stations geschikt zijn voor grootschalig fietsgebruik. Zowel in meenemen in voertuigen als parkeren. natuurlijk blijft ook OV fiets een aandeel houden.Ook haltes en stations zijn een plek waar men moet wezen. Lightrail ondersteunend/versterkt overig OV. Naast grote toekomst lightrail ook sterke verbeter punten voor de Intercity.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.