ACM: Den Haag mag aandelen van NS in HTM terugkopen

De Autoriteit Consument en Markt geeft toestemming voor de verkoop van de aandelen van NS-dochter Abellio in HTM aan de gemeente Den Haag. Met deze uitspraak zullen alle aandelen van NS in HTM begin december weer teruggekocht worden door de gemeente Den Haag tegen het bedrag van 25,8 miljoen euro. Dit bedrag betreft de aanbetaling van 30 miljoen euro die NS in 2013 heeft gedaan voor de aandelen minus het dividend dat NS al ontvangen heeft.

In juli van dit jaar werd duidelijk dat NS van plan was zijn aandelen in HTM Personenvervoer terug te verkopen aan de gemeente. De spoorvervoerder had in 2013 voor een bedrag van 45 miljoen 49 procent van de aandelen gekocht om de samenwerking te versterken en de reis voor de reiziger te verbeteren. Van die 45 miljoen is 15 miljoen nog niet betaald en die zal nu ook niet meer komen. NS wil onder meer nu van de aandelen af, omdat de vervoerder zich meer op de kerntaken wil richten.

Aandeelhouderschap

De gemeente Den Haag en NS waren beide van mening dat het slim zou zijn om het aandeelhouderschap niet verder door te zetten. NS meldde in een aparte brief aan de gemeente dat dat het voorstel voor de verdeling van de financiën tussen de verschillende aandeelhouders niet in balans was. De commissie had voorgesteld dat de gemeente een garantie zou verstrekken van 45 miljoen euro, waarop NS onder bepaalde voorwaarden een beroep kon doen, er zou geen 15 miljoen meer geïnvesteerd hoeven worden in een investeringsagenda en de gemeente zou structureel 750.000 euro minder dividend ontvangen.

Tevens waren de gemeente en NS allebei van mening dat de aansturing van HTM gemakkelijker zou worden, wanneer Abellio geen aandeelhouder meer zou zijn. Wanneer NS aandeelhouder zou blijven, moest er een extra holding opgericht worden, vanwege de wensen van NS en Abellio. Dit zou de aansturing van de Haagse vervoerder lastiger maken. De vormgeving van HTM vanaf december zal meer gaan aansluiten bij de zeggenschap van de RET.

Samenwerking

Een reden voor de koop van de aandelen, was een betere samenwerking tussen NS en HTM. Zo moest onder meer een goede deur-tot-deurreis gerealiseerd worden. HTM-woordvoerder Ernst Moeksis maakt zich geen zorgen over de samenwerking nu NS geen aandelen meer zal hebben in het Haagse vervoersmaatschappij. “We hebben altijd een goede samenwerking gehad met NS en dat zal ook hierna nog wel doorgaan. Wij vinden het belangrijk dat de reiziger geen last heeft van deze aandelen-transactie.”

Hij benadrukt bovendien dat het een speerpunt van HTM blijft om een goede aansluiting te realiseren van de treinen van NS op de trams en bussen van HTM. Ook gezamenlijke initiatieven van HTM en NS zoals de servicewinkel op station Den Haag blijven gewoon bestaan en het personeel zal volgens de woordvoerder geen verschil merken van de overgang van de aandelen. In 2013 gaf de ondernemingsraad van HTM nog aan niet blij te zijn met de deal tussen HTM en NS.

Het was de bedoeling dat NS en HTM samen ruim 75 miljoen euro zouden investeren in de kwaliteit van het openbaar vervoer, waarmee onder meer de tramlijnen 11 en 17 doorgetrokken moesten worden naar de Strandweg en het Norfolkterrein. Daarmee zou het vervoer in Den Haag flink verbeteren voor de reiziger.

Transactie

Door de overname van de aandelen, komt HTM voor bijna 100 procent in eigendom van de gemeente Den Haag. Dit is echter maar zeer kort. Slechts één aandeel wordt voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de concessieverlener van de railconcessie voor HTM. Door dat ene aandeel te bezitten, krijgt de MRDH zogenaamde ‘bijzondere rechten’.

Dit betekent onder meer dat de MRDH het recht heeft om de railconcessie onderhands te gunnen aan HTM, maar ook dat ze invloed kan uitoefenen op het uitvoeren van deze concessie. “De MRDH heeft zelf geëist dat ze een aandeel hebben in HTM Personenvervoer”, legt Moeksis uit. “Bij dat ene aandeel behoren enkele bevoegdheden.”

15 miljoen

Hoewel NS eigenlijk in totaal 45 miljoen zou betalen voor de aandelen, zal de laatste aanbetaling van 15 miljoen dus niet gedaan worden door NS. Die 15 mmiljoen zou eigenlijk door NS betaald worden als HTM de railconcessie gegund zou krijgen. Dit heeft effecten voor enkele projecten die met dit geld zouden worden gefinancierd, zoals zoals de tramlijn naar Norfolk. Dit wordt nu aangemeld als subsidieproject bij de MRDH.

Echter, NS heeft al toegezegd wel degelijk te blijven investeren in enkele projecten bij HTM. NS heeft beloofd om op basis van gezamenlijke investeringsplannen aanvullend 15 miljoen euro te investeren in OV-projecten in de regio Den Haag. Daarvoor bouwen de gemeente, NS, HTM en de MRDH verder aan een visie op het openbaar vervoer.