Deel Kamer steunt advies ACM van afstoten spoorlijnen NS

Als NS haar belofte niet nakomt om kwaliteit op een bepaald spoortraject te bieden, dan dienen andere aanbieders een kans te krijgen om dat traject te exploiteren. Dat geldt ook voor het hoofdrailnet. Daarvoor hebben D66, CDA en VVD woensdag in de Tweede Kamer gepleit. Staatssecretaris Mansveld gaf tijdens het debat aan met een juridische invulling te komen van het begrip wanprestatie, omdat een rechter moet kunnen oordelen als een vervoerder herhaaldelijk onder de maat presteert en daarvoor wordt gestraft.

Het is volgens de bewindsvrouw wettelijk al mogelijk om NS te dwingen om spoorlijnen af te stoten bij slechte prestaties. Daarvoor is echter nog wel een juridische afbakening nodig.

D66, CDA en VVD steunen het voorstel van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) om het afstoten van spoorlijnen bij slechte prestaties in de nieuwe concessie voor het hoofdrailnet op te nemen. De partijen vinden dat er nu geen effectieve prikkels zijn om af te dwingen dat NS haar afspraken nakomt.

Afspraken

D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven: “We hebben het hier over een contract, geen takenlijstje. Als je je niet houdt aan de afspraken dan is een reprimande of een euro in de pot als je te laat bent niet genoeg. Er moeten echte consequenties zijn.” Ook VVD-Kamerlid Betty de Boer vindt dat NS spoorlijnen moet afstaan bij wanprestaties. “Je doet je werk niet goed, dan word je werk je afgenomen. Als NS een aantal jaren achter elkaar slecht presteerd op een spoortraject, dan moeten we onze verantwoordelijkheid met zijn allen nemen en zo’n traject aanbesteden”, zo stelt zij.

PvdA-Kamerlid Ducco Hoogland is het niet met De Boer eens en zegt niet in marktwerking te geloven. “Hoe effectief is het nu voor de reizigers om dit soort sancties toe te passen?”, vraagt het Kamerlid zich af. SP-Kamerlid Farshad Bashir uit forse kritiek op ACM en vindt dat de waakhond aan stemmingmakerij doet. “Er is geen bewijs van machtsmisbruik door de NS. Is ACM inmiddels een partij? Dit lijkt op laster”, aldus de SP’er.

Concurrentie

Een eventuele boete die NS moet betalen, is te laag en wordt in de staatskas gestort. Volgens Van Veldhoven is hier sprake van broekszak-vestzak omdat de NS een staatsbedrijf is. Van Veldhoven: “De reiziger moet op de eerste plaats staan.  Als we reizen per trein willen verbeteren, moeten we ook andere vervoerders eens kans geven. Concurrentie houdt de NS scherp en dat is het beste voor iedereen.”

In de concept-vervoerconcessie staat dat als de NS de afspraken de eerste keer niet nakomt, dat er een boete volgt van 500.000 euro. Bij de tweede keer wordt de boete verhoogt naar 750.000, bij de derde keer kost het de spoorvervoerder één miljoen euro. De hoogte van de boete heeft een maximum van 6,5 miljoen euro per jaar. ACM stelde in haar advies dat het boetesysteem slechts een beperkte prikkels is tot het nakomen van de gemaakte afspraken. Het afstoten van spoorlijnen bij slechte prestaties is volgens de marktautoriteit een veel effectievere prikken.

Afspraken

Volgens D66, CDA en VVD zou de maatregel om spoorlijnen af te staan bij ondermaatse prestaties na 2020 in moeten gaan. Dan heeft NS nog ruim vijf jaar de tijd om te laten zien dat zij hun afspraken na kunnen komen.

Lees ook:

ACM: bij slechte prestaties dient NS spoorlijnen af te stoten