Wim van de Camp: NS onterecht verontwaardigd over boete HSL

De verontwaardigde reacties van NS-directeur Roger van Boxtel en ProRail-directeur Pier Eringa op de boetes die zij hebben gekregen voor de niet behaalde prestaties op het HSL-traject zijn niet terecht. Dat vindt Europarlementariër Wim van de Camp (CDA/EVP). “Wij in Nederland zijn altijd ontzettend goed om successen te claimen, maar de verantwoordelijkheden die moeten ook gedragen worden. De staatssecretaris heeft volgens de afspraken en de wet gehandeld.” 

De Nederlandse overheid hanteert het ‘three strikes out’-principe. Dit houdt in dat de overheid kan besluiten om de spoorlijnen openbaar aan te besteden, wanneer een nationale spoorvervoerder drie keer op rij de prestatie-afspraken niet haalt. Ook krijgen OV-bedrijven een boete in eerdere jaren wanneer zij die afspraak niet halen.

Boete

Omdat die prestatie-indicatoren niet gehaald zijn, besloot staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu om NS en ProRail dit jaar te beboeten. Het gaat voor NS om twee boetes van 750.000 euro en 500.000 euro en voor ProRail om een bedrag van 1,05 miljoen. Daarop reageerde NS verbolgen, omdat de vervoerder meent al sinds vorig jaar druk te werken aan verbetermaatregelen en omdat onderzoek uitwees dat het vervoer op de HSL complex was. “Juist daarom valt het rauw op ons dak als dit tot een boete leidt. We zullen dan ook bezien wat we tegen zo’n boete kunnen doen,” aldus NS-directeur Roger van Boxtel destijds.

Van de Camp vertelde tegen OVPro-zuster SpoorPro dat het echter de verantwoordelijkheid blijft van deze OV-bedrijven om de prestatie-afspraken te behalen. “Van Boxtel en Eringa zeggen dat ze bezig zijn om hun bedrijven weer op de rails te krijgen, maar daarmee is de verantwoordelijkheid van de bedrijven als zodanig niet mee weggenomen. Hun voorgangers hebben prestatie-afspraken gemaakt met de Nederlandse overheid. En in de marktwerking die wij in Europa zijn overeengekomen in de verschillende spoorwegpakketten, die is omgezet naar nationale wetgeving, is dit nu eenmaal de deal.”

Dit geldt ook voor het openbaar aanbesteden van dit traject. Dit zou mogelijk zijn als NS in 2017 opnieuw de kpi voor de vervoerscapaciteit niet haalt. “Als vervolgens de staatssecretaris in het nieuwe kabinet zegt: jullie zijn nu voor de derde keer de fout ingegaan en we gaan het spoor opnieuw aanbesteden, dan is dat een gevolg van de afspraken die wij Europees hebben gemaakt. Dat is helemaal niet tegen personen gericht, maar wel tegen bedrijven die niet goed presteren.”

Three strikes out-principe

De Europarlementariër is wel positief over de uitkomst van het onderzoek ‘Kiezen voor een goed spoor. Scenario’s voor ordening en sturing op het spoor na 2024′. “Ik vind het een heel verstandig advies. Ga nu niet de hele zaak op zijn kop zetten, want het gaat miljoenen kosten als het mis gaat. Zoals wij het op dit moment in Nederland geregeld hebben, is een mooi evenwicht. NS is verantwoordelijk voor het hoofdrailnet. Wij willen intercityverbindingen van Den Haag naar Groningen en van Rotterdam naar Leeuwarden. Tegelijkertijd stellen we vast dat er een aantal spoorlijnen zijn die door NS niet goed geëxploiteerd worden. Die besteden we aan, zodat spoorbedrijven als Arriva en Connexxion hierop kunnen rijden.”

NS kreeg een boete van 1,25 miljoen euro, omdat de behaalde percentages voor de prestatie-indicatoren reizigerspunctualiteit op de HSL en de vervoerscapaciteit op de HSL lager waren dan afgesproken met het ministerie. Voor de eerste werd 93,7 procent gerealiseerd, terwijl 94 procent was afgesproken met het ministerie. De vervoerscapaciteit moest eigenlijk 97,5 procent zijn, maar kwam niet hoger uit dan 87,6 procent.