Drie partijen zouden beter kunnen presteren op HSL dan NS

Er zijn drie andere vervoerders die het treinvervoer op de HSL-Zuid betrouwbaarder zouden kunnen uitvoeren dan de NS. Dit blijkt uit de marktverkenning die is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Vier partijen zouden in ieder geval kunnen voldoen aan de gestelde bodemwaardes op het gebied van klanttevredenheid en betrouwbaarheid.

De marktverkenning is een gevolg van de slechte prestaties van NS op de HSL in de voorgaande jaren. De vervoerder behaalde vorig jaar de prestatie-indicator voor punctualiteit niet en zowel in 2016 als in 2015 werd de kpi voor zitplaatskans tijdens de spits niet gehaald.

Het doel van de marktverkenning was onderzoek naar de prestaties die een andere vervoerder wellicht zou kunnen leveren op de HSL-Zuid. Er zijn dertien vervoerders benaderd, waarvan acht niet inhoudelijk in zijn gegaan op de vragen in de verkenning. Vier daarvan gaven wel aan geïnteresseerd te zijn om vervoer aan te bieden op de HSL.

Materieel

Toch moet hierbij wel een kanttekening geplaatst worden. Zo heeft geen vervoerder die door adviesbureau RebelGroup is benaderd een kant-en-klaar idee voor alternatieve treindiensten. Daarvoor zou eerst marktonderzoek en dienstregelingsontwikkeling nodig zijn. Tevens heeft geen van de door RebelGroup benaderde partijen het benodigde materieel beschikbaar om direct in te kunnen zetten.

In een reactie spreekt NS-directeur Roger van Boxtel de hoop uit dat hierdoor duidelijk is geworden dat geen enkele andere vervoerder zonder problemen over de hogesnelheidslijn zou kunnen rijden. “We moeten ons de komende tijd richten op het structureel verbeteren van de infrastructuur van de HSL. Daar is de echte winst te behalen. We zijn daarvoor met ProRail een plan aan het uitwerken wat in het voorjaar naar het ministerie zal worden gestuurd.”

Zitplaatskans

NS meent dit jaar alle bodemwaardes op de HSL gewoon te kunnen behalen. “Je ziet dat het echt beter gaat op de HSL; naar verwachting zijn de prestaties dit jaar op het gewenste niveau”, aldus Van Boxtel. Die verbetering is ook nodig, want in een begeleidende kamerbrief stelde staatssecretaris Stientje van Veldhoven dat het intrekken van de concessie in ieder geval overwogen zal worden als NS drie keer niet voldoet aan een minimale prestatie-afspraak.

Opvallend in dit onderzoek is overigens dat NS de kpi ‘Vervoercapaciteit reizigers in de spits HSL’ momenteel twee keer niet gehaald heeft. Maar de marktverkenning gaat er niet op in of de deelnemende vervoerders aan de verkenning die bodemwaarde wel zouden kunnen behalen of zouden kunnen verbeteren. “Voor alle vervoerders geldt dat binnen hun eigen concessies gewerkt wordt met gereserveerde zitplaatsen; om deze reden is het niet mogelijk een beoordeling te geven van de waarschijnlijkheid dat partijen aan de kpi vervoercapaciteit kunnen voldoen – op basis van hun huidige prestatie.”

Samenwerking

Niet alle benaderde vervoerders zijn ingegaan op het verzoek om deel te nemen aan de marktwerking. Dit was voor die vervoerders met name een strategisch besluit. Aan de wel deelnemende vervoerders is gevraagd naar maatregelen die NS zou kunnen implementeren om het vervoer op de HSL te verbeteren. Daarbij werd ook onderzocht in hoeverre een samenwerking tussen NS en andere vervoerders hiervoor noodzakelijk is.

Er zijn acht verbetermaatregelen bedacht, maar voor geen daarvan is samenwerking een vereiste. De andere vervoerders geven dan ook grotendeels aan een voorkeur te hebben om die maatregel zelfstandig uit te voeren en allen interesse te hebben in samenwerking ‘onder voorwaarden’. Ze hebben alleen interesse in deze maatregel als hierdoor ‘NS niet in het zadel gehouden wordt’.