‘OV verdwijnt in streek als niet nagedacht wordt over alternatieven’

De betaalbaarheid en rentabiliteit van het OV in dunbevolkte gebieden en in de avonduren staat onder druk. Voor de bereikbaarheid van dunbevolkte gebieden lijkt het hier slimmer om dunne buslijnen in te ruilen tegen andere vervoersmodaliteiten, zoals vraaggestuurde busjes, maar het opheffen van lijnen blijft vaak controversieel. “Uiteindelijk worden de streken door vraaggestuurd vervoer veel leefbaarder”, vertelde directeur Bart Schmeink van Connexxion vorige week tijden het FMN-seminar ‘Van OV naar mobiliteit’.

“Het weghalen van een bus zorgt voor een verlieservaring”, aldus Rover-voorzitter Arriën Kruyt. “Maar we moeten natuurlijk nadenken over alternatieven, anders hebben we straks helemaal geen openbaar vervoer meer in de dunbevolkte gebieden of in de avonduren.”

Politiek

Connexxion-directeur Bart Schmeink begrijpt dat het opheffen van een bus soms tot heftige reacties leidt. “De bus wordt in veel streken toch nog gezien als een minimaal maatschappelijk voorzieningenniveau en door de bus weg te halen, ontstaat er politieke onrust. Ik snap daarom best dat het als politicus lastig uit te leggen is waarom het weghalen van een bus beter is.”

Dit vereist lef van een aanbestedende overheid. “We hebben het als provincie aangedurfd om in het Programma van Eisen voor de concessie provincie Utrecht zes instappers per rit als minimum te nemen”, zei de Utrechtse gedeputeerde Jacqueline Verbeek-Nijhof. Ze geeft toe dat het pijn kan doen bij inwoners van een dorp wanneer hun buslijn verdwijnt. “Maar de keuze om over te stappen op vraaggericht vervoer, was ook ingegeven door de wens om zoveel mogelijk mensen gebruik te laten maken van het openbaar vervoer. Een euro kun je maar een keer uitgeven.”

Bezuinigingen OV

De directeur van Connexxion ziet daarom vraaggestuurd vervoer juist als een oplossing voor beter openbaar vervoer in dunbevolkte gebieden. “Het is een kip-en-eiverhaal. De afgelopen jaren is in het OV veel bezuinigd; van 4 bussen per uur door het dorp naar 2 per uur. Op een gegeven moment gaan mensen er geen rekening meer mee houden.”

Maar dit verandert volgens Schmeink op het moment dat er een goede deur-tot-deuroplossing gecreëerd kan worden. “Dan draai je de situatie juist om. Reizigers hoeven niet meer naar een halte te lopen of fietsen, waar ze moeten wachten of de bus komt, maar kunnen die zelf bestellen. De kwaliteit van leven op het platteland en in de streek verbetert als je mobiliteit kunt afroepen, die bovendien goed wordt aangesloten op mass transit, zodat de reiziger sneller op zijn bestemming komt. We kunnen in deze sector samen en in overleg met de opdrachtgever ontzettend veel bereiken.”

Maatwerk

Volgens Syntus-directeur Cees Anker is flexibiliteit een key word voor goed maatwerk. “Op die manier kunnen we maatwerk in de toekomst nog beter realiseren, want de ontwikkelingen gaan snel en daarop moeten we inspelen. Personen die nu gebruikmaken van het doelgroepenvervoer kunnen met enige aanpassingen en hulp ook gebruikmaken van openbaar vervoer. Door ontschotting kunnen we nog meer bereiken dan we nu al hebben gedaan.”

Maar in de WP2000 is het openbaar vervoer en het taxivervoer nog strikt gescheiden en die schotten moeten dus verdwijnen. Daar ligt ook een taak voor de landelijke overheid en het ministerie van Infrastructuur en Milieu. “We staan voor een gigantische uitdaging om Nederland mobiel te houden; over de modaliteiten heen. De kern is samenwerken en kijken wat al mogelijk. Wij als ministerie moeten hierbij helpen, uitleggen en bevorderen”, aldus Hellen van Dongen van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Volgens haar is daarbij meer mogelijk dan nu gedacht wordt. “Laat een wetswijziging niet het uitgangspunt zijn voor verandering.”