Aantal Brabantse busreizigers voor het eerst in jaren gedaald

De tien stakingsdagen in het openbaar vervoer in 2018 hebben ervoor gezorgd dat het aantal busreizigers in de provincie Noord-Brabant voor het eerst sinds 2012 niet is gestegen. In totaal namen 53,2 miljoen reizigers in de drie Brabantse concessies de bus afgelopen jaar en dat is 0,9 miljoen passagiers minder dan een jaar eerder. De stakingsdagen zijn overigens niet het enige dat het OV-gebruik hinderde, want ook het goede weer tijdens de zomerperiode pakte negatief uit.

Dat schrijft de provincie Noord-Brabant in de Trendrapportage Openbaar Vervoer 2012-2018. Daarin wordt het busvervoer in Oost-, West- en Zuidoost-Brabant vergeleken met eerdere jaren. Noord-Brabant heeft al sinds 2012 een groei van het aantal passagiers mogen registreren, maar dit jaar is een trendbreuk veroorzaakt door de stakingen voor een nieuwe cao. Zonder de actiedagen waarop veel ritten uitvielen zou namelijk nog steeds een groei van 3 procent zijn bereikt, meldt de provincie.

Tekst loopt door onder grafiek

Aandachtspunten

Voor de komende jaren zijn er meerdere belangrijke aandachtspunten voor de provincie en vervoerders Arriva en Hermes. Zo is de rituitval afgelopen jaar toegenomen en de punctualiteit verminderd in alle concessies. Dit is al langer iets waar mee geworsteld wordt, maar in 2018 is de aankomst-punctualiteit in West- en Oost-Brabant gedaald tot onder de 90 procent. In Zuidoost-Brabant komt een op de vijf bussen meer dan drie minuten te laat aan.

De belangrijkste oorzaken daarvoor zijn de toenemende verkeersdrukte en een aantal zeer grote werkzaamheden aan de infrastructuur in de provincie, erkent de opdrachtgever. Hierdoor wordt het voor vervoerders – ondanks hun continue aandacht voor punctualiteit – lastig om de bussen op tijd te laten rijden. In Zuidoost-Brabant speelt bovendien mee dat de capaciteit op het Eindhovense station Neckerspoel vaak voor verstoringen zorgt.

“Hoewel er gezocht wordt naar mogelijkheden om de capaciteit van het busstation uit te breiden, zal het probleem niet eenvoudig opgelost kunnen worden, gezien de ruimtelijke beperkingen van Neckerspoel. Vervoerder Hermes zoekt samen met de gemeente Eindhoven naar mogelijkheden om dit probleem zo veel mogelijk te beperken”, stelt de provincie in het rapport.

Tekst loopt door onder grafiek

Rituitval

Verkeersdrukte zorgt ook voor meer rituival. Die is over 2018 al beduidend hoger dan in 2017 door de tien stakingsdagen, maar zelfs als niet naar die dagen wordt gekeken blijken er meer bussen niet gereden te hebben. Waar punctualiteit het grootste probleem is in Zuidoost-Brabant, speelt rituitval met name in Oost-Brabant. Hier valt 0,4 procent van de bussen uit. “Niet alleen de structurele verkeersdrukte, maar juist ook regelmatige forse verstoringen hebben consequenties voor de punctualiteit en uiteindelijk ook voor de rituitval”, aldus de provincie.

Tekst loopt door onder grafiek

Het valt op dat deze ontwikkelingen niet tot nauwelijks effect hebben op het klantenoordeel van reizigers. In Zuidoost- en Oost-Brabant geven reizigers in de OV-klantenbarometer een 7,6 aan het busvervoer. Dat is hetzelfde cijfer als een jaar geleden en net iets lager dan het landelijke gemiddelde. Het busvervoer in West-Brabant heeft een 7,9 gekregen in dit landelijke tevredenheidsonderzoek.

HOV-lijnen

In heel Nederland worden met name hoogfrequente buslijnen populairder en dat is ook het geval in Noord-Brabant. Sinds 2012 is het aantal reizigers op HOV-lijnen verdubbeld en ook in 2018 zet die groei dus door. Omdat de vraag naar HOV-lijnen zich het sterkste ontwikkelt, wordt vooral ingezet op de uitbreiding van dergelijke lijnen en spitsritten. In Zuidoost-Brabant nam het gebruik het meeste toe, maar dat komt met name omdat hier sinds 2017 meer HOV-lijnen zijn gaan rijden.

In West-Brabant is juist een lichte daling te zien. Dat wijt de provincie ten dele aan de extra scholierenlijnen die via de A27 zijn gaan rijden tussen Oosterhout en Breda om de HOV-lijnen op deze corridor te ontlasten. Verder laat lijn 310 tussen Bergen op Zoom en Rotterdam een afname van het aantal reizigers zien. Op de Brabantliner-lijn 402 is wel een flinke groei te zien van 6 procent. In Oost-Brabant is lijn 301 tussen Tilburg en Den Bosch de hoogvlieger met een groei van ruim 25 procent ten opzichte van 2017.

Dienstregelingsuren

Het aantal dienstregelingsuren is in alle concessies licht afgenomen. Deels komt dit door de uitbreiding van het aantal frequente lijnen, waarop luxer materieel wordt ingezet, en spitslijnen die duurder zijn voor de vervoerder. Het budget is niet uitgebreid, waardoor er op een ander vlak kosten moesten worden bespaard. “Dit leidt dus tot iets minder dienstregelingsuren, terwijl tegelijkertijd het aanbod beter wordt afgestemd op de vraag”, aldus de provincie.

De kostendekkingsgraad van het OV daalde in de twee concessie waar Arriva het vervoer verzorgt. De reizigersopbrengsten zijn daar namelijk iets tegengevallen door de goede weersomstandigheden en de OV-staking, terwijl de kosten juist iets zijn gestegen. In Tilburg waren de exploitatiekosten bijvoorbeeld hoger door het tijdelijke busstation. In het zuidoosten van de provincie was opnieuw een stijging merkbaar. Daar is de kostendekkingsgraad sowieso hoger dan in Oost- en West-Brabant, namelijk 61 procent in plaats van 52 procent.

Bravoflex

In het rapport komt ook de nieuwe vervoerservice ‘Bravoflex’ aan bod. De resultaten van deze dienst worden goed in de gaten gehouden. In 2018 kwam de provincie namelijk met een nieuwe visie op mobiliteit en flexibele vervoersvormen zijn een belangrijk onderdeel van deze visie.

De provincie is tevreden over de ontwikkeling van Bravoflex. “Het aantal ritten in Helmond met Bravoflex laat in 2018 een groei zien van circa 60 ritten per werkdag in het begin van het jaar tot ongeveer het dubbele op het eind van het jaar. Er is een goede score op klanttevredenheid.” In de provincie Gelderland is onlangs de proef met Brengflex juist stopgezet.