Stoppen trein bij snelweg benadeelt vaste klanten NS

COLUMN – De NS heeft enkele malen extra stops gemaakt bij ernstige verkeersongelukken op autosnelwegen om automobilisten snel naar de grote steden verderop te vervoeren. Doordat de intercity extra stoppen maakt bij een gestremde snelweg lopen vast klanten van de NS hun aansluiting mis. Dit is niet wenselijk vind Rikus Spithorst van Maatschappij Voor Beter OV.

Lees hieronder zijn column.

Elkaar helpen waar dat kan, dat is een goede houding. Ook binnen de OV-wereld zie ik dat verschillende vervoerbedrijven elkaar – en daardoor dus de reiziger – helpen bij calamiteiten of onderhoud. Zo kunnen treinreizigers bij spoorstremmingen of groot onderhoud in veel gevallen gebruikmaken van de Amsterdamse metro of de Haags-Rotterdamse RandstadRail. Goed zo. En andersom wordt soms (maar niet vaak genoeg) geregeld dat metro- of RandstadRail-passagiers in voorkomende gevallen met de trein kunnen reizen.

Het OV helpt het OV. Da’s eigenlijk heel logisch. Wel jammer dat door een ongelukkige planning de afgelopen dagen zowel de Amsterdamse metro als de treindienst tussen Centraal Station en Bijlmer wegens werkzaamheden buiten dienst waren. Dan wordt het gehannes met uitpuilende bussen. Maar de intentie is doorgaans beslist aanwezig om er met verschillende vervoerders gezamenlijk het beste van te maken. En dat juich ik ten zeerste toe.

Verder kijken

We moeten natuurlijk wel verder kijken dan onze OV-neus lang is. En dat doen we ook. Bij grootschalige wegwerkzaamheden wordt onder auspiciën van Rijkswaterstaat iets georganiseerd met goedkope vervoerbewijzen. Prachtig. Zeker, wanneer de capaciteit van het OV wordt uitgebreid, zodat de extra reizigers ook mee kunnen zonder dat zij – en de eigen klanten van het OV – als sardientjes in blik worden vervoerd. Een mooi neveneffect is trouwens dat na het gereed komen van de wegwerkzaamheden een deel van de voorheen verstokte automobilisten van de trein of de bus gebruik blijft maken.

Zolang dit alles ruim van tevoren bekend is, functioneert dit dus in de meeste gevallen heel behoorlijk. Anders wordt het, wanneer er sprake is van incidenten.

Problemen wegverkeer

Inmiddels is het enkele malen voorgekomen dat bij ernstige verkeersongelukken op autosnelwegen de NS met intercity’s extra stops maakte op stations in de nabijheid van die snelwegen, om automobilisten snel naar de grote steden verderop te vervoeren. Dat is raar. Waarom heeft iemand die blijkbaar geen trouwe NS-klant is, opeens recht op een snelle intercity-verbinding, terwijl de hondstrouwe NS-reiziger uit Breukelen of Culemborg zich maar moet behelpen met een als ‘sprinter’ vermomde stoptrein?

En de vaste NS-klanten die in die extra stoppende intercity dus langer dan normaal onderweg zijn? Missen die vervolgens hun aansluiting op de volgende trein, tram, metro of bus? En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat veel treinen, trams, metro’s en bussen door verkeerde zuinigheid sowieso al uitpuilen. Passen die automobilisten er dan nog wel bij?

Winter

Als we naar de dramatisch verlopen winters kijken, zie ik nog een ander fenomeen. Terwijl de treindienst van de NS lelijk is uitgedund, en de tramdienst van de HTM eveneens, vindt men dat het OV zodra er wat sneeuw valt, ook de mobiliteit van de automobilist moet waarborgen. Ik vraag mij werkelijk af, waarom dat zo zou moeten zijn. De NS en de HTM zijn bij winterse dagen niet eens in staat om hun eigen klanten behoorlijk te vervoeren.

Passagiers blijven door plaatsgebrek in de uitgedunde trein- en tramdienst meermalen noodgedwongen achter op het perron, of worden onder schandalig oncomfortabele omstandigheden in het OV geperst. De automobilisten die de rest van het jaar geen gebruik van het OV maken, passen er feitelijk dus niet eens bij.

Kiezen of delen

Het OV is geteisterd door enorme bezuinigingen op de exploitatie van tram, bus en metro en door de wens van onze minister van Financiën om een zo hoog mogelijke winstuitkering van de NS te ontvangen. Daarbovenop vind ik het niet aanvaardbaar, dat deze greep in de kas samengaat met een samenleving die wel doodleuk vindt dat het OV een manusje-van-alles is als het autoverkeer de geest geeft. Dat kan zo niet.

Twee smaken: óf de overheid stelt meer geld beschikbaar zodat het OV wat ruimer in zijn financiële jasje komt te zitten zodat er wat extra ruimte beschikbaar is om externe calamiteiten het hoofd te bieden, óf we accepteren als samenleving dat het OV geen Haarlemmerolie meer is voor de problemen van niet-klanten die bij slecht weer of akelige incidenten op de weg ontstaan.

Uitdunnen diensten

Dat betekent nog niet, dat ik het eens ben met het uitdunnen van trein- en tramdiensten bij doodgewoon winterweer, laat dat duidelijk zijn. Overigens is het uitdunnen van trein- en tramdiensten veelal een gevolg van koudwatervrees of het kiezen van de weg van de minste weerstand, en staat dat dus vaak los van financiële aspecten. Maar wanneer de autowegen in ons land door sneeuw, vorst, mist of storm slecht berijdbaar worden en helemaal als de treindienst dan tot overmaat van ramp ook nog moet worden ingekrompen, behoort bij dreigend plaatsgebrek de toegang tot perrons gedoseerd te geschieden, met voorrang voor abonnementhouders en mensen die met hun OV-chipkaart kunnen aantonen dat ze regelmatig met het OV reizen.

En met de intercity extra stoppen bij een gestremde snelweg, waardoor de vaste klanten hun aansluiting mislopen, dat gebeurt wat mij betreft dan ook niet meer.

Rikus Spithorst van de Maatschappij voor Beter OV