‘Stadsvervoerder GVB beoordelen op toename van reizigers’

COLUMN – In het nieuwe contract voor stadsvervoerder GVB dienen reizigersaantallen een grote rol te spelen. Maar om te voorkomen dat de vervoerder zich alleen maar op dikke reizigersstromen richt, moeten er een aantal waarborgen worden ingebouwd. Dat zegt Rikus Spithorst van Maatschappij Voor Beter OV.

Lees hieronder zijn column.

Op het wederom zeer geslaagde jaarcongres van Railforum raakte ik verzeild in een boeiende discussie met de mij zeer dierbare GVB-directeur Bart Schmeink. We hadden het over de vraag, wat nu de maatlat moet zijn voor het belonen van vervoerbedrijven. Kiezen voor een verkeerd criterium kan verschrikkelijke gevolgen hebben; dat hebben we bij de bankensector wel gezien. Zelfs bij die onkreukbare Boerenleenbank ging het mis.

Incentive

Wat zou dan voor het OV de juiste incentive zijn? “Reizigersaantallen,” riep ik, zonder een moment van aarzeling. “En de beloning moet zijn dat de vervoerder de concessie een paar jaar extra mag blijven uitvoeren.” Bedenkelijke blik van Bart. Die had twijfels of dat voor aandeelhouders van bedrijven, die vaak niet zo enorm ver vooruitkijken, wel interessant was. Hij heeft mij niet overtuigd. Want de continuïteit van de onderneming moet toch een heel belangrijk criterium zijn?

Dus hoe meer reizigers, hoe beter. Daar kan ik als pleitbezorger van een grotere rol voor het OV binnen onze mobiliteit natuurlijk moeilijk tegen zijn. Maar je moet wel een aantal goede waarborgen inbouwen om te voorkomen dat de vervoerder zich uitsluitend nog richt op de dikke stromen. Dus pas op! Je zou niet iedere reiziger even zwaar moeten laten wegen bij je beoordeling.

Beoordeling

Naar tijdstip: Juist in de spits is het OV van groot belang bij het in beweging houden van ons aller mobiliteit. Daarom zouden spitsreizigers wat zwaarder moeten tellen dan dalreizigers.

Naar plaats: Ook in dun bevolkte gebieden of buitenwijken dient het OV goed beschikbaar te zijn. Voor reizigersgroei (of behoud) in deze gebieden zou je wat extra punten kunnen toekennen.

Type reiziger

Naar type reiziger: Het OV kent veel captives. Ouderen, kinderen, studenten, mensen zonder alternatief vervoermiddel. Die klanten komen toch wel. Juist de klant die ook beschikt over een rijbewijs, maar toch de auto laat staan, mag extra zwaar wegen, qua puntentelling.

Uiteraard moet het aantal vervoerde reizigers niet het enige criterium zijn. Er dient ook te worden gekeken naar de verhouding tussen gebruik en aanbod. Zitplaatskans. En natuurlijk ook naar kwaliteitseisen als maximale loopafstand naar een halte, het bieden van goed gelukte aansluitingen, frequentie, reissnelheid.

Maximale tarieven

En uiteraard dienen er bepalingen te komen over hoe je moet omgaan met onverwachte economische of demografische ontwikkelingen. En de overheid dient de maximale tarieven duidelijk vast te leggen, om te voorkomen dat de vervoerder prijsstunts om reizigers te werven op interessante routes of tijden bekostigt met veel te dure kaartjes op dunne lijnen.

De Stadsregio Amsterdam is aan het nadenken over een nieuw contract met het GVB. Ik vind dat de betrokkenen daar nu hun kans maar eens moeten grijpen om de reizigersaantallen een bijna allesbepalende rol te laten spelen in een nieuw contract.

Rikus Spithorst, voorzitter van de Maatschappij voor Beter OV