FNV Spoor waarschuwt voor concurrentie door afstoten stationsretail

NS maakt een fout door de retail op de stations niet in eigen beheer te willen houden. NS heeft namelijk een sterke positie op het Nederlandse spoor en dat komt deels omdat NS vastgoed op de stations bezit, stationsretail in eigen beheer heeft en zich bezighoudt met het rijden van treinen. Welk doel heiligt het middel van de directie van Nederlandse Spoorwegen (NS) om één van zijn meest winstgevende bedrijfsonderdelen af te stoten, vraagt Henri Janssen, bestuurder van vakbond FNV, zich af in een column.

COLUMN – Het lijkt erop dat de directie van NS zichzelf binnen Nederland gelijk wil stellen met de buitenlandse concurrentie door zijn unieke positie vrijwillig weg te geven. In heel Europa kijken spoorbedrijven en spoorvakbonden met jaloezie naar de opvallend sterke positie van NS op het Nederlands spoor. Deze sterke positie komt door de combinatie van het bezit van vastgoed op de stations, met het in eigen beheer succesvol exploiteren van de Retail daarvan en een zeer sterk presterende reisoperatie.

Winst

NS maakt met de winkels en de horeca op de stations jaarlijks ruim 70 miljoen euro winst. Mooi voor de Nederlandse schatkist, maar ook mooi voor de positie van NS ten opzichte van de buitenlandse concurrentie in ons land. Deze winst in combinatie met het bezit en eigen exploitatie van de stations inclusief de Retail biedt NS de bescherming die het in de toekomst nodig heeft tegen de vijandige buitenlandse concurrentie op en om het spoor.

Wat doet NS? NS neemt dus uit eigen beweging afscheid van 3000 werknemers en van diverse succesvolle Retail formules en daarnaast biedt NS vrijwillig niet meer mee op regionale concessies. Hierdoor zorgt de directie van NS er vrijwillig voor dat de buitenlandse concurrentie steeds steviger in positie op het Nederlands spoor komt. Hierdoor zullen deze concurrenten in 2025 ook beter instaat zijn om succesvol mee te bieden op ons hoofdrailnet. Mocht het kabinet besluiten dat NS het HRN niet meer onderhands gegund wordt, dan heeft NS de deur al wagenwijd voor deze concurrenten open gezet. En zo wordt door de eigen directie een oer-Nederlands bedrijf in de etalage gezet.

Buitenlandse concurrentie

In Nederland azen deze buitenlandse staatsbedrijven, zoals Deutsche Bahn dochter Arriva en namens de Fransen Veolia Transdev, op de positie van NS. Zij pleiten voor het opknippen van het hoofdrailnet. Beiden bedrijven zijn in talloze Europese landen actief en zelfs buiten Europa. Daarbij worden agressieve overnames niet geschuwd. In Engeland heeft het opknippen van het spoornet geleid tot torenhoge prijskaartjes en veel overstappen. Men komt daar nu van terug. In Duitsland en Frankrijk piekeren ze er niet over om het railnet op te knippen, daar weten ze wel beter.

NS is een mooi en goed presterend Nederlands bedrijf. Laten we daar zorgvuldig mee omgaan. Voor je het weet worden beslissingen over ons Nederlands openbaar vervoer over het spoor gemaakt in Berlijn of Parijs. En is de reiziger de dupe. Nog even en Nederland gaat niet meer over haar eigen spoor. Dat is waanzin en kan niet de bedoeling zijn.

Deze column is geschreven door Henri Janssen, vakbondsbestuurder FNV Spoor en eerste onderhandelaar bij NS.