Transdev-directeur: warme lucht verplaatsen is niet duurzaam

Nieuwe infrastructuur wordt te vaak aangelegd om de vraag in de spits aan te kunnen, terwijl op andere momenten van de dag OV-voertuigen helemaal niet volzitten. Transdev-directeur Pier Eringa pleit daarom voor een betere benutting van de bestaande infrastructuur. “We zijn een belangrijke warme-lucht-verplaatsorganisatie en dat is niet duurzaam.”

Vanwege de coronacrisis moet dit interview nu via de telefoon. Hoe bent u aan het werk tijdens deze crisis?

Ons beleid is maximaal thuiswerken, waardoor ik meestal maar een halve dag per week op kantoor ben. Wel rijdt een groot deel van onze chauffeurs en machinisten gewoon en ander personeel is bezig met ondersteunende zaken.

Hoe heeft deze crisis effect op jullie bedrijfsvoering?

Het is taai voor vervoerders, want er komen nu geen inkomsten binnen. En we moeten nadenken over de tenders die nu lopen. Om een goed bod te doen, rekenen wij met bepaalde reizigersaantallen. Die liggen nu wel even anders. Dat hebben we aangegeven bij onze opdrachtgevers; zou het niet verstandig zijn om even op de pauzeknop te drukken? We weten namelijk niet wat deze crisis voor effect heeft op reisgedrag.

Dat geldt ook voor lopende contracten, waarbij we zijn uitgegaan van bepaalde reizigersaantallen. Als die aantallen veranderen omdat mensen anders gaan reizen, kun je als opdrachtgever niet zeggen: helaas pindakaas.

Op macroniveau zou je natuurlijk kunnen stellen dat het duurzaam is wanneer men minder reist door digitalisering en meer mensen de spits mijden. Maar beleidsmatig moet worden voorkomen de schade hiervan eenzijdig bij vervoerders terecht komt. Als dit de samenleving winst oplevert omdat het duurzamer wordt, kan het niet zo zijn dat de rekening bij vervoerder terecht komt.

De schade van deze crisis kan niet eenzijdig bij de vervoerders terecht komen

Beïnvloedt deze crisis de ambities van Transdev op het gebied van duurzaamheid?

We weten natuurlijk nog niet precies wat de effecten zijn. Maar als ik naar mijn eigen situatie kijk: ik was eerst wat terughoudend was in vergaderen via de telefoon of via videocalls. Nu doe ik vrijwel al mijn overleggen zo en dat is een belangrijke les in anders werken En mijn zoons krijgen thuis les. Als scholen straks misschien de eerste lesuren digitaal aan blijven bieden, scheelt dat enorm. Dit biedt mogelijkheden om de drukte in de spits af te vlakken.

Wij bouwen nu veel infrastructuur om de hoge vraag in de spits aan te kunnen. Maar in de uren tussenin verplaatsen we veel warme lucht. Als je de piek tijdens de spits kunt afvlakken en geen infrastructuur hoeft aan te leggen die alleen maximaal wordt gebruikt tijdens de spits, is dat heel duurzaam.

Wat is de grootste uitdaging op het gebied van duurzaamheid voor u?

We rijden op bepaalde momenten en lijnen met te weinig passagiers. Dat is een puzzel voor me: als je een te lage frequentie inzet, is het openbaar vervoer niet meer interessant. Maar je kunt ook niet kunstmatig iedere 20 minuten een bus laten rijden. We kunnen nog veel aan duurzaamheid winnen als we minder onnodige ritten maken met lege bussen.

Hoe wilt u dat doen?

Dat is een moeilijk vraagstuk. We denken aan de inzet van kleinere voertuigen en buurtbussystemen. We zouden ook graag vraag en aanbod beter bij elkaar willen brengen. Dat kan bijvoorbeeld door mensen met een app slimmer te laten reizen en koppelingen te maken tussen vraag en aanbod, zodat je niet voor niets rijdt.

Ik denk er verder aan om slimme combinaties te maken tussen het vervoeren van mensen en vervoeren van spullen. Dat gaan we na corona verder uitwerken.

Ik woon zelf in een dorp waar geen busverbinding is en dan zijn mensen snel aangewezen op de taxi. Terwijl er iedere dag bezorgbusjes voorbij komen. Misschien zou PostNL of Coolblue wel één of twee passagiers kunnen oppikken en bij een bushalte afzetten. We moeten over de grenzen van onze eigen sector heen kijken.

Kan een bezorgbusje niet enkele passagiers oppikken en bij een bushalte afzetten?

In de grote steden wordt het juist steeds drukker en wordt gepleit voor meer infrastructuur. Hoe kijkt u daar tegenaan?

Extra infrastructuur is één keuze. Je kunt ook denken: kunnen we de bestaande infrastructuur niet nog beter benutten? In de grote steden moet de bus dus de concurrentie aangaan met trein en metro. In Amsterdam wordt gesproken over een metro naar Almere. Op zich een prima idee, maar daar ligt nog geen spoor en het is een heel duur project. Terwijl we ook over de weg die er al ligt een luxe bus hoogfrequent kunnen laten rijden. Moet je dan nog willen investeren in een metro?

Tegelijkertijd is het echt een stap voor mensen om de auto te laten staan voor een bus. De overstap naar trein is gemakkelijker. Dit heeft te maken met de aantrekkingskracht van de bus. Wij moeten de bus dus luxueuzer en aantrekkelijker maken. Een succesverhaal is dat wij nu bussen over de vluchtstrook laten rijden. Misschien moeten we meer rijbanen aan de bus geven om zo het OV aantrekkelijker te maken en mobiliteit op gang te houden.

Moeten er dan overal meer vrije busbanen aangelegd aangelegd worden?

Nee, ik denk ook aan wisselstroken, die in de spits alleen voor de bus zijn. Tijdens de daluren is de rijbaan ook toegankelijk voor auto’s. De les van de vluchtstrook is dat je aan de bus heel veel voordeel kunt geven als die op bepaalde plekken of momenten vrije spel heeft. Het lijkt mij mooi om op de schermen boven de snelweg geen rood kruis te zien, maar een bussymbool om aan te geven dat alleen de bus hier mag rijden.

Zouden er meer hoogwaardige busverbindingen moeten komen tussen steden?

Daar waar goede verbindingen per trein zijn, kun je de trein zijn werk laten doen. Maar er zijn zeker kansen voor de bus op verbindingen waar de trein vol is of waar een goede treinverbinding ontbreekt. Bijvoorbeeld tussen Breda en Utrecht. We kunnen over de A27 een fantastisch BRT-systeem inleggen en dan hoef je ook niet te investeren in nieuw spoor of nieuw asfalt.

Door goede BRT-systemen aan te leggen, hoef je niet te investeren in nieuw asfalt of spoor

Het gaat hier niet om concurrentie met de NS. Het spoor kan de mobiliteitsgroei die eraan zit te komen alleen niet aan. Je hebt daarvoor alle modaliteiten nodig. Natuurlijk kan het zijn dat de groei door corona uiteindelijk niet zo snel gaat. Maar de verwachting is nu dat de trein niet kan opvangen wat eraan komt.

Wie moet die verbindingen ontdekken? Jullie of een concessieverlener?

Ik vind dat wij als vervoerder niet alleen bezig moeten zijn met het rijden van vierkante dozen. We moeten ook meedenken over mobiliteit. Natuurlijk moet er geld op de plank komen, maar het is onze ambitie om partner te zijn en na te denken over hoe je mobiliteit slim kunt regelen.

De afgelopen jaren was elektrisch busvervoer een belangrijk speerpunt van Transdev. Blijft dat zo?

Volop. Het tempo waarin de vloot is vergroend in Nederland is spectaculair en met iedere nieuwe concessie worden grote sprongen gemaakt in elektrisch vervoer. Het wordt onze uitdaging om die voorsprong te behouden, bijvoorbeeld door slim batterijmanagement. Elektrisch rijden gaat iedereen doen, dus slim elektrisch rijden is de volgende stap.

Slim elektrisch rijden is de volgende stap

We proberen samen met de markt tot slimme innovaties te komen. Daarom starten we in HWGO (Zuid-Holland) een proef met een waterstofbus met range-extender. De ontwikkeling is nog lang niet klaar. Aan de andere kant vraagt het in eerste instantie zware investeringen – ook omdat concessies steeds groter worden. Toch zijn die investeringen over het algemeen wel rendabel, omdat de brandstof goedkoper is en minder onderhoud noodzakelijk is. Als het zich niet terugverdient, houdt het op.

Is er nu met de krapper wordende OV-budgetten nog genoeg geld beschikbaar voor duurzaamheid?

Ja, al vinden we wel dat het maar eens afgelopen moet zijn met die teruglopende budgetten. Ik zag dit ook als directeur van ProRail. We moeten als OV-bedrijven elkaar niet gek maken en zo laag bieden dat het bijna ongeloofwaardig is. Iedereen moet er een boterham aan kunnen verdienen. Als dat niet meer haalbaar is, is het niet houdbaar op de lange termijn.

Naar welke innovaties kijken jullie verder nog?

We gaan natuurlijk de vernieuwde Parkshuttle rijden. Dat wordt spectaculair, want we gaan voor het eerst met een bus de openbare weg op. Ik zie niet overal autonome bussen rijden in Nederland, maar we houden in de gaten of altijd een chauffeur nodig is als er straks meer vrije busstroken beschikbaar zijn.

Bovendien bekijken we of we winst kunnen behalen als bussen in de depots zelf naar oplaadpunten kunnen rijden. Daar zitten mogelijkheden om capaciteit en tijd te winnen, omdat er geen chauffeurs meer nodig zijn. Het chauffeurstekort is echt een zorg voor de toekomst en dat vraagstuk kunnen we oplossen door de techniek ons te laten helpen.